A ciencia derruba mitos. Un estudo comprobou que recoñecer o pranto do bebé propio non é unha habilidade exclusiva das nais, senón que os pais teñen a mesma capacidade para logralo. A clave non radica no instinto nin nunha predisposición natural dun ou outro sexo, senón na cantidade de tempo compartido coa criatura. Este artigo explica por que os pais son tan capaces como as nais de identificar o pranto dos seus fillos. E tamén se refire ao idioma en que choran os nenos e aos distintos tipos de pranto segundo as súas causas.
A nosa cultura tradicionalmente atribuíu ás mulleres certas capacidades que, en teoría, forman parte do instinto maternal e das cales, segundo esta visión, os homes carecen. Estas crenzas sempre foron alimentadas por diversas prácticas sociais e pola observación, noutras especies de mamíferos, de habilidades diferentes entre as femias e os machos, produto das súas propias necesidades evolutivas.
Con todo, sempre foi escasa a evidencia científica para soster que moitas destas diferenzas tamén existían entre os homes e mulleres. E, por outra banda, a evolución da nosa especie caracterizouse pola cooperación entre ambos os sexos. Debido a iso, estas ideas tornábanse polo menos incongruentes. Nos últimos anos, a ciencia confirmou que moitas delas son incorrectas.
Os pais, tan capaces de recoñecer aos seus bebés como as nais
Unha desas crenzas indicaba que as nais son capaces de recoñecer o pranto dos seus propios bebés, mentres que os pais non. Un estudo realizado por científicos das universidades de Lyon/Saint-Etienne (Francia) e de Sussex (Reino Unido) confirmou que non é así: a capacidade para identificar o pranto dos seus propios fillos é a mesma nos homes que nas mulleres. A clave para logralo non ten nada que ver co sexo do proxenitor, senón coa cantidade de tempo que a persoa adulta pasa co neno.
Os investigadores gravaron os prantos espontáneos de 29 bebés mentres eran bañados. Logo emitiron as gravacións ante 27 pais e as 29 nais das criaturas, sen especificar cal correspondía a cada unha. En media, tanto homes como mulleres acertaron a identificar o pranto dos seus fillos no 90% dos casos. “O único factor crucial que afecta esta habilidade -indica o artigo onde se expoñen estas conclusións, publicado na revista especializada Nature– é a cantidade de tempo investido polo proxenitor co seu propio bebé”.
Estes resultados, engade o texto, “pon de relevo a importancia da exposición e da aprendizaxe no desenvolvemento desta habilidade, que pode basearse en capacidades auditivas e cognitivas compartidas, máis que en predisposicións innatas específicas de cada sexo”. Desta maneira, a investigación non só combate as ideas establecidas acerca de certas capacidades que estarían presentes só nas mulleres, senón que tamén destaca a importancia de pasar tempo cos nenos, o cal, ademais, como sinalan os especialistas, debe ser “tempo de calidade”.
Os 29 bebés analizados tiñan, no momento da proba, entre dúas e cinco meses de vida. Quince eran franceses e os outros catorce proviñan da República Democrática do Congo. Con isto buscouse reducir a influencia que as diferentes pautas culturais puidesen exercer. Os investigadores non observaron diferenzas significativas entre ambos os grupos.
Os idiomas do pranto dos bebés
Os resultados das investigacións en torno ao pranto dos nenos non só resultan significativos por arroxar luz sobre diversas cuestións e axudar a derrubar mitos, senón que ademais algúns son sorprendentes.
Un traballo realizado por expertos da Universidade de Wüzburg (Alemaña) revelou que certas características da forma en que choran os bebés dependen do acento e a entonación do idioma ao que estiveron expostos durante a súa xestación. Noutras palabras: o bebé chora na súa lingua materna.
Este estudo realizouse con nenos máis pequenos, de entre tres e cinco días de vida. Foron en total 60: a metade nacidos nunha contorna monolingüe alemán e a outra metade, en francés. A análise dos seus choros permitiu comprobar que os primeiros choraban cun ton descendente, que é típico do idioma alemán, mentres que os do segundo grupo, o contrario, é dicir, cun ton ascendente que é característico do francés.
Kathleen Wermke, directora do traballo, sinalou que os bebés reproducen na súa forma de chorar “a melodía e a intensidade da súa lingua nativa”. Por iso, pódese afirmar que a linguaxe infantil non comeza cos balbuceos, senón antes co pranto.
Nais e pais que comparten o tempo suficiente cos seus fillos non só son capaces de identificar o seu pranto, senón tamén de recoñecer por que están a chorar. E é que, aínda que o bebé pode chorar por moitas razóns, os motivos máis frecuentes son sete: fame, cansazo ou soño, frío ou calor, incomodidade, inseguridade, exceso de estimulación ou cólico do lactante. En función de cada un destes factores, o pranto modifica o seu son, o seu ritmo e a súa intensidade, ademais das súas expresións corporais.
Estas diferenzas e os patróns que en xeral respecta o pranto dos nenos en función das súas causas permitiron a algunhas empresas desenvolver tradutores do pranto do bebé. Esta tecnoloxía consiste en aparellos autónomos ou ben en aplicacións para teléfonos móbiles ou tabletas, que en teoría son capaces de distinguir entre cinco tipos de choros segundo a súa causa: fame, aburrimento, soño, malestar e tensión. Pero, máis aló da posible utilidade destes recursos, compartir tempo co neno e coñecelo ben é, sen dúbida, o método máis efectivo.
