A miúdo crese só as persoas adultas roncan, sobre todo os homes, pero en realidade é un problema que tamén afecta a moitos bebés e nenos. E a pesar de que pode parecer que quen rouca dorme cun soño máis profundo, ocorre todo o contrario: os ronquidos son un inconveniente en si mesmos e, moitas veces, tamén un síntoma dalgún problema de maior importancia. Este artigo ofrece datos sobre os ronquidos na infancia, o problema que representan, que se debe facer se o pequeno rouca e o risco de que padeza a síndrome de apnea-hipoapnea do soño.
Un de cada dez nenos rouca
Cando están arrefriados ou padecen algún problema respiratorio, moitos bebés e nenos roncan, e deixan de facelo cando esa enfermidade desaparece. Pero outros roncan de maneira habitual todos os días. E non son poucos: ocorre cun de cada dez menores, a pesar de que a miúdo se pensa nos ronquidos como unha molestia exclusiva das persoas adultas.
O ronquido é o síntoma máis común dos trastornos respiratorios do soño (TRS). Desde un punto de vista técnico, defínese como “a manifestación sonora da resistencia da vía aérea superior durante o soño”, segundo a Asociación Española de Pediatría (AEP). É dicir, é o ruído que produce o aire ao pasar por unha vía que lle resulta demasiado estreita.
Ademais dos catarros ou as alerxias (rinitis ou asma), hai outros factores que se asocian cos ronquidos: as regurgitaciones de alimento nos lactantes, a condición de fumador pasivo, a existencia de adenoides ou amígdalas demasiado grandes e unha forma inapropiada da mandíbula e a cavidade bucal.
É un problema que o meu bebé ronque?
Ata hai uns anos, o chamado ronquido simple, habitual ou primario (é dicir, o que non está asociado a ningún outro problema) considerábase benigno, é dicir, carente de consecuencias negativas. Con todo, na actualidade, sábese que todos os TRS -incluído o ronquido simple- “provocan multitude de alteracións e consecuencias clínicas“, como o sinala un artigo de Ignacio Cruz Navarro publicado na revista especializada Pediatría de Atención Primaria.
Aínda que ás veces crese que o ronquido é un síntoma dun soño máis profundo e de maior calidade, segundo a AEP, “o ronquido pode afectar á arquitectura do soño, de forma que este pode non ser tan reparador nin de tanta calidade”. Este soño inadecuado pode derivar noutros inconvenientes, como que custe máis do normal levantarse pola mañá, baixo rendemento escolar (algúns nenos ata se dormen en clase), dores de cabeza, falta de apetito e problemas de conduta e para relacionarse cos demais. Os pediatras sinalan que os menores que roncan mesmo “teñen con máis frecuencia terrores nocturnos, pesadelos, sonambulismo e outras alteracións do soño coñecidas como parasomnias“.
Que facer se o neno rouca?
Segundo a ‘Guía de Práctica Clínica sobre Trastornos do Soño na Infancia e Adolescencia en Atención Primaria’, o ronquido habitual ten o seu pico máximo de incidencia sobre os 2-3 anos, mentres que o declive ocorre despois do nove anos de idade. De modo que o ronquido habitual nun neno non significa que, en todos os casos, estéase en presenza dun futuro adulto roncador.
O apropiado é informar ao pediatra de que o pequeno rouca. O especialista deberá encargarse de analizar as posibles causas e establecer se se trata dun ronquido simple ou se está vinculado con outros problemas ou riscos. Se é posible, tamén tomará medidas destinadas a eliminar eses motivos e lograr, desa maneira, que o neno deixe de roncar.
Se o pequeno rouca, débese prestar atención para saber se se trata só de ronquido simple ou primario ou se padece a síndrome de apnea-hipoapnea do soño (SAHS). Este problema, que afecta a un de cada cinco nenos roncadores, é algo máis grave: o menor non só emite ruídos roucos ao durmir, senón que, ademais, durante o soño parece loitar para poder respirar, deixa de facelo durante algúns segundos, súa moito e adopta posicións estrañas.
As consecuencias do SAHS tamén son de maior importancia que as do ronquido simple. Ademais de que os mesmos síntomas xa se manifesten con máis intensidade, aparecen outros como enuresis (o neno ouríñase na cama), hipertensión arterial e fallo de medro (falta de crecemento).
Na maioría dos casos, a solución para o SAHS consiste na extirpación quirúrjica das adenoides e as amígdalas do pequeno. A operación coñécese como adenoamigdalectomía e, segundo a AEP, logra solucionar o problema en 7-8 de cada 10 nenos que padecen esta síndrome. En “algúns casos de fracaso das medidas cirúrxicas” indícase o uso dun dispositivo de presión positiva continua na vía aérea, que bombea aire a presión ata os pulmóns e que se coñece como CPAP nasal.
