En calquera casa, pero en particular onde viven bebés ou nenos pequenos, é fundamental contar cun botiquín de primeiros auxilios. Deste xeito, estarase preparado para afrontar os problemas de saúde ou pequenos accidentes máis comúns. Este artigo recolle varios consellos xerais para conformar o botiquín e cales son os medicamentos, cremas e outras sustancias que debe conter, así como artigos de hixiene e outros elementos de importancia. Tamén sinala a utilidade de apuntar tamén alí números de teléfono importantes.
Consellos xerais para conformar o botiquín
Existen dous riscos ao preparar un botiquín de primeiros auxilios. O primeiro, que falten cousas importantes. E o segundo, meter tantos artigos nel que, cando se necesite algo con présa, sexa moi difícil atopalo. Por iso, o botiquín básico debe conter só o necesario e indispensable. En todo caso, se se desexa ter tamén elementos que poden ser de utilidade pero que non forman parte dese conxunto, é conveniente gardalos nun recipiente aparte.
Doutra banda, é importante que o botiquín estea nun sitio fixo e que estea claro cal é. Ese lugar debe ser de fácil acceso para os adultos, pero fose do alcance os menores. Se o recipiente do botiquín é unha bolsa ou un neceser grande, facilita aos adultos poder collelo e levalo con eles cando o consideren necesario. De todos os xeitos, se a familia ha de trasladarse a un destino non convencional (á praia, a montaña, o estranxeiro, etc.), talvez deba incluír no botiquín algúns produtos que poden facer falta neses lugares.
Medicamentos e outras sustancias para o botiquín
A Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria (AEPap) aconsella unha vintena de elementos para o botiquín de bebés e nenos. Pódense dividir en dous grandes grupos: por unha banda, medicamentos e cremas para a pel e, polo outro, artigos de hixiene e utensilios prácticos. Os do primeiro enuméranse a continuación.
- Analxésicos e antitérmicos. Neste grupo entran os máis comúns, paracetamol e ibuprofeno, que se aplican en caso de dor ou de febre. O ibuprofeno tamén funciona como antiinflamatorio, cousa que o paracetamol non fai.
- Antihistamínicos. Esta medicación reduce ou elimina o efecto das alerxias. As suxestións da AEPap consisten en hidroxicina para nenos maiores dun ano (solución oral) e dexclorfeniramina para maiores de dúas (solución e comprimidos). Se o menor padece algunha alerxia importante, tamén hai que contar con autoinyectores de adrenalina ou outros elementos específicos, tal como detállase nos protocolos da Asociación Española de Persoas con Alerxia a Alimentos e Látex (AEPNAA).
- Corticoide tópico. É unha crema que se aplica sobre a pel para tratar picaduras de insectos, eczemas, irritacións, erupciones, etc. A máis popular é a hidrocortisona.
- “Leite corporal”. Coñécese así, de forma coloquial, ás cremas hidratantes que tamén serven para zonas irritadas, escoceduras ou, en xeral, para a sequedad da pel.
- Soro hiposódico. Esta fórmula para rehidratación oral resulta moi útil ante casos de vómitos e diarreas. Comercialízase tanto con gusto neutro como tamén con sabores diversos, para facilitar que os nenos o inxiran.
- Soro fisiológico. Utilízase para limpar feridas e tecidos sensibles, como os ollos. Para desinfectar feridas tamén se poden usar outras sustancias, como a povidona yodada e a clorhexidina (en solución ao 1%).
- Protector solar. Se é posible, debe ser efectivo contra raios infravermellos e ultravioletas, de tipo pantalla (de modo que refracte os raios do sol e, dese modo, reduza a súa acción sobre a pel) e resistente á auga. Hai que ter en conta que non se pode aplicar nin esta nin outras cremas en bebés de menos de seis meses, xa que a súa pel é moi sensible e calquera destes axentes externos poden causarlle dano.
- Repelente de insectos. Os repelentes comercialízanse en varios formatos: líquido, esprái, rolón, etc. A Asociación Española de Pediatría contraindica o seu emprego en menores de dous meses e engade que “se evitará no posible en menores de dous anos, priorizando o uso de mosquiteras”.
Elementos de hixiene e outros artigos de importancia
Entre os artigos de hixiene e utensilios prácticos, a AEPap detalla os seguintes:
- Termómetro. Non debe faltar no botiquín. É imprescindible para coñecer con exactitude a temperatura corporal do neno.
- Xabón. As formas recomendadas son en xel ou en solución jabonosa, para poder limpar con facilidade as mans e outras partes do corpo.
- Luvas. Suxírense os “dun só uso”, de látex ou outros materiais, para reducir o risco de ocasionar algunha infección ao manipular unha ferida.
- Algodón. É moi práctico para a limpeza de pequenas superficies. Comercialízase en varios formatos.
- Gasas ou esparadrapos. Son moi útiles para tratar feridas e cubrir feridas. Non son tan necesarias cos bebés, pero si cando empezan a andar.
- Vendas. Hainas elásticas e, a miúdo, son o complemento idóneo para as gasas ou esparadrapos, aínda que para estes valen as cintas adhesivas. Existen tamén vendas adhesivas, que non necesitan esparadrapo.
- Tiritas. Un clásico para cubrir as feridas pequenas. Débese procurar que sexan resistentes á auga e hipoalergénicas.
- Pinza fina. Esta pequena ferramenta -similar a unha pinza de depilación- é de gran valor cando hai que extraer algún corpo estraño dunha ferida: unha acha, unha espiña, un pedacito de cristal, etc.
- Xiringa. Pode resultar útil en diversas ocasións, como cando fai falta dispersar soro nos ollos do neno ou para limpar algunha ferida cun chorro de auga pequena pero potente.
- Strips. A AEPap recomenda contar con estas tiras adhesivas estériles para “aproximar bordos dunha ferida, a modo de sutura”. De todos os xeitos, en caso dunha ferida de tamaño máis ou menos considerable, débese acudir ao médico de inmediato.
Un desexa non ter que usalos nunca pero, cando é necesario facelo, convén telos o máis a man posible. Os números de teléfono para emerxencias pódense colocar nalgún sitio ben visible do botiquín, de modo que non haxa ningún problema en dar con eles.
O teléfono xeral para emerxencias é o 112. Tamén se pode apuntar o número do Servizo de Información Toxicolóxica (91 562 04 20) e o dalgún especialista ou servizo ao que se poida consultar nalgunha situación problemática.