Nos primeiros meses de vida, os bebés non teñen medo ás alturas nin a outros riscos. O temor aparece cando o pequeno comeza a gatear e desprázase polos seus propios medios, segundo revela un recente estudo científico. Neste artigo explícase como a ausencia de medo nos primeiros meses axuda ao neno a explorar a súa contorna e por que o temor aos riscos desenvólvese coa experiencia.
Bebés sen medo para explorar a súa contorna
O medo é unha presenza recorrente nos nenos: temor infantil á escuridade, os pesadelos, os monstros, a bañarse, a separarse dos seus pais, etc. En ocasións, estes temores, exacerbados, poden converterse nun problema. Con todo, nos pequenos de poucos meses, a miúdo o caso é o oposto: a falta de medo. Por que os bebés non temen ás alturas e a outros riscos?
O medo ás alturas e outras regas xorde nos nenos ao redor do nove meses de vida
Un equipo de científicos desenvolveu unha serie de experimentos e deu cunha resposta. O medo ás alturas e outros riscos aparece cando os nenos adquiren experiencia en gatear e percorrer espazos polos seus propios medios, é dicir, ao redor do nove meses de vida.
“Un dos maiores beneficios deste atraso na aparición do medo é que os nenos son máis propensos a explorar a súa contorna e descubrir as posibilidades de movemento que o ambiente lle ofrece cando están menos preocupados polas consecuencias das súas accións“, explican estes investigadores nun artigo publicado na revista ‘New Scientist’.
O medo en nenos, desenvolvido a partir da experiencia
Un dos experimentos consistiu en tomar a un grupo de bebés que aínda non sabían gatear e ensinarlles a moverse nun vehículo motorizado que eles mesmos podían controlar. Despois de dúas semanas, estes nenos -e outros que non recibiran esa formación- foron colocados nun dispositivo chamado “cantil visual”, dúas plataformas cun importante desnivel entre elas, pero onde o precipicio está cuberto por un cristal. Ao atoparse na parte superior do cantil, os bebés que aprenderan a desprazarse no vehículo púñanse nerviosos e o seu ritmo cardíaco acelerábase. Con todo, isto non sucedía cos que aínda non sabían moverse pola súa conta.
Pero, que pasa cos bebés que xa saben gatear? Postos no bordo do desnivel cuberto polo cristal, non se atrevían a apoiarse sobre leste, a pesar de que as súas nais lles chamaban desde o outro lado. É dicir, xa desenvolveron o seu medo á altura. A revista ‘Live Science’ publica un vídeo no que esta proba se observa con total claridade.
Noutra proba, os investigadores colocaron aos pequenos no que chamaron un “salón móbil”, onde o movemento das paredes xera a ilusión na persoa que está no seu interior de que é ela mesma quen se move. De novo, os nenos que coñeceran a experiencia de ir dun sitio a outro polos seus propios medios foron os que sentiron máis alterados.
Estes estudos suxiren que a conciencia do perigo e o temor ás alturas non se producen por mor dun desenvolvemento fisiológico, senón da experiencia obtida a partir do propio movemento. Así, os bebés aprenden a evitar facerse dano como consecuencia de caídas e golpes.
O cantil visual (visual cliff) foi deseñado hai décadas polos psicólogos Eleanor J. Gibson e R. D. Walk, investigadores da Universidade Cornell (EE.UU.), e permitiu numerosas investigacións, tanto con seres humanos como con animais, antes desta última que relacionou o temor ás alturas con aprender a gatear.
En 2010, expertos da Universidade de North Carolina, comprobaron que os bebés tardaban moito máis en cruzar gateando a parte profunda do cantil visual que a parte chaira, xa que a primeira chamáballes moito máis a atención, tanto a nivel visual como táctil. O estudo, ademais, atopou que os nenos nados en termo mostraban moitas máis estratexias motoras que os que habían nado prematuros.
Os creadores do dispositivo demostraran nun traballo de 1957 como os xestos e as expresións das nais inflúen sobre o comportamento de bebés dun ano de idade cando estes dubidan sobre o seu comportamento. Na proba, primeiro os nenos eran colocados nun extremo dunha superficie lisa e a nai no outro. A nai mostraba distintas expresións, tanto positivas (alegría, interese no fillo, etc.) como negativas (enfado, medo), pero o pequeno sempre ía cara a ela. Nunha segunda parte, repetíase a experiencia nun cantil visual, co menor na parte chaira e a nai alén da zona profunda. Nestes casos, os nenos cruzaban esta parte profunda ante expresións positivas da nai, pero, en cambio, non o facían ante expresións negativas. Neste vídeo ven imaxes dunha recreación de leste mesmo experimento.
