Os peitos son una das partes que máis cambian no corpo da muller durante o embarazo e, por suposto, na lactación. Una vez que esta se acaba, realizan un proceso de involución paira retornar ao seu estado anterior. Os científicos investigan de que maneira prodúcese ese procedemento durante o cal, grazas á acción dunha proteína, algunhas células cómense” a outras. Este artigo brinda detalles sobre como o peito volve á súa forma natural despois da lactación. Tamén aborda o papel da xestación e a lactación nas probabilidades de sufrir cancro de mama.
O peito da muller despois do embarazo e a lactación
Durante o embarazo, o corpo da muller experimenta gran cantidade de cambios en función do seu propio benestar e o do seu futuro fillo. Moitos deles relaciónanse coa lactación materna. En concreto, os peitos convértense nunha “fábrica de leite” paira dar ao neno o mellor alimento paira os seus primeiros meses e mesmo anos de vida. Cando o período da lactación acábase, os peitos desandan o camiño paira volver comportarse como antes da maternidade. Cales son as características dese proceso?
Esa pregunta resultou desde hai moitos anos de gran interese paira os científicos. Durante a xestación, o corpo produce un gran número de celulas situadas nos alvéolos mamarios e outras partes do peito. Cando a lactación termina, todas esas células xa non son necesarias e, nun período de tempo relativamente breve, o corpo debe desfacerse delas. Por regra xeral, cando o organismo elimina células prodúcense danos no tecido circundante, inflamación e dor. Pero iso non ocorre ao finalizar a lactación.
Un estudo recente, realizado por expertos da Universidade de Manchester (Reino Unido), descubriu que a clave se acha nunha proteína chamada Rac1. Esta proteína é a responsable de que, en lugar de producirse una necrosis (morte celular que xera inflamación e dor), déase una apoptosis: as células que xa non serven elimínanse de maneira “controlada” sen causar malestar á muller.
Como explica María Berrozpe, doutora en bioloxía celular e responsable do blog ‘Reeducando a mamá‘, o corpo conta con células especializadas en comerse “” ás células mortas. Chámanse macrófagos, palabra de orixe grega que quere dicir “grandes comedores”. Pero no caso do peito despois da lactación, a cantidade de células das que o corpo necesita desprenderse é tan grande que os macrófagos non dan abasto. Necesitan axuda. A investigación publicada hai algunhas semanas pola revista especializada Developmental Cell demostra que, grazas á proteína Rac1, outras células da rexión non só deixan de reproducirse, senón que pasan a facer a tarefa contraria, é dicir, fagocitar ás súas veciñas moribundas.
Os científicos experimentaron con ratos. Privaron ás células dalgunhas femias da proteína Rac1 e, no momento de terminar a lactación, os seus tecidos sufriron una forte inflamación debido á acumulación de leite e células mortas. Por iso, as conclusións do artigo afirman que tal proteína “é crucial para que o epitelio alveolar mamario cambie a súa función. Sen Rac1 o leite residual e os cadáveres de células alagan a rede ductal (os condutos dentro do peito), causando dilatación macroscópica, inflamación crónica e una rexeneración futura defectuosa”.
A volta do peito á súa forma natural despois da lactación
As células que xa non serven elimínanse e o peito busca volver ao seu estado anterior ao embarazo. Pero, polo menos nunha primeira etapa, non sempre o logra. A miúdo, o que sucede é que se enche de graxa e está “moi fofo, brando, coma se estivese baleiro”, en palabras de Alba Padró, asesora da asociación Alba Lactación Materna. Dá “a impresión de que se quedou atrofiado”, engade Zule Millás, colega súa da Asociación SINA. Pero este é un estado temporal, pasaxeiro. O peito pode tardar até un ano en volver á súa forma normal, que non sempre quere dicir orixinal, xa que despois de una xestación o corpo dalgunhas mulleres xa é igual que antes (aínda que si pode ser moi parecido).
Afecta a lactación a forma dos peitos? Aféaos ou os estraga? Os expertos coinciden en que non. Una investigación publicada en 2013 non achou diferenzas significativas entre o estado dos peitos de mulleres que aleitaran aos seus bebés, un ano despois de deixar de facelo, co de mulleres que foran nais pero non practicaran a lactación materna (un ano despois do parto).
A proliferación de novas células e tecidos que se produce durante a xestación fai que se incrementen as probabilidades de que se orixine una mutación celular. Por iso, tal como sinala o especialista australiano Matthew J. Naylor nun artigo que aparece na mesma edición de ‘Developmental Cell’, “as mulleres experimentan un aumento no risco de padecer cancro de mama entre os primeiros 5 e 10 anos despois do embarazo“.Naylor tamén afirma -aínda que neste caso só como una posibilidade, pois non está comprobado- que tamén o proceso de retorno dos peitos (a eliminación das células necesarias durante a lactación pero que xa non serven despois) podería incrementar o risco de cancro, dadas as posibles inflamacións ou pequenos defectos que, a pesar da acción do Rac1, prodúzanse. Pero isto é natural e dáse en todos os embarazos, sen importar se se aleita ou non ao bebé.De feito, a lactación materna ten, entre as súas tantos beneficios, un efecto protector: a súa práctica reduce o risco de cancro de mama e tamén o de ovario. Así o determinou una revisión de 9.000 estudos sobre o impacto da lactación sobre os nenos e as súas nais, publicada en 2007 pola Axencia Estadounidense paira a Calidade e a Investigación en Saúde. Segundo as súas conclusións, cada ano de lactación diminúe nun 4,3% as probabilidades de padecer ese mal.
