Durante o embarazo e o parto, o chan pélvico da muller, que fai de sostén dos órganos abdominais, debilítase excesivamente. E a menopausa non axuda. O baixo ton muscular nesta zona nótase cando aparecen problemas como incontinencia urinaria ou disfunción sexual. Por fortuna, hai distintas formas de fortalecelo e evitar que se produzan. O método Pilates na xestación e os exercicios de Kegel, tamén nesta etapa e tras dar a luz, atópanse entre os máis coñecidos. Pero hai unha técnica que está cada vez máis de moda practicar antes dunha xestación e no posparto: ximnasia abdominal hipopresiva. Neste artigo explícase en que consiste e cales son os seus beneficios.
Ao longo do embarazo, o corpo da muller experimenta múltiples cambios: máis peso, manchas e estrías na pel, hinchazón das pernas… Polo xeral, tras o parto desaparecen aos poucos. Dar o peito ao bebé axuda a adelgazar, por exemplo.
Con todo, en ocasións, estes cambios orixinan modificacións fisiológicas que hai que tratar de forma apropiada co fin de que todo volva ser como antes. Así ocorre coa disfunción do chan pélvico, o conxunto de músculos profundos e superficiais, ligamentos e nervios que soportan os órganos da cavidade abdominal (útero, vagina, vejiga, uretra e recto) e danlle estabilidade á columna e á pelvis.
E é que, se non se mantén o ton e a forza adecuada desta zona, as alteracións que tanto o embarazo como o traballo de parto causaron nesta parte do corpo poden provocar síntomas moi molestos nas mulleres. É moi frecuente a dor pélvico (irradiado cara á íngua, a parte inferior do abdome e as costas) ao producirse contraccións involuntarias e repentinas deste grupo de músculos e dos adxacentes. E tamén poden deberse á debilidade do chan pélvico a perda ocasional do control de esfínteres, o prolapso xenital (descenso de vejiga, útero ou recto) ou as relacións sexuais dolorosas.
Para previr estes problemas, xa no posparto inmediato (primeira semana) pódese comezar a actuar. A Asociación Española de Fisioterapeutas aconsella para esta etapa “non realizar exercicios abdominais tradicionais”, e si decantarse, tanto neste período como no posterior, polos exercicios de Kegel e os chamados exercicios hipopresivos, que se poden empezar seis semanas despois dun parto vaginal ou dous meses despois dun nacemento por cesárea. A Asociación Española de Matronas, na súa nova guía ‘Os consellos da túa matrona‘, tamén os considera “fundamentais” e apunta, ademais, a conveniencia de usar conos vaginales unha vez finalizado o sangrado e cicatrizadas as feridas.
Ximnasia hipopresiva: en que consiste
A ximnasia abdominal hipopresiva (GAH) traballa principalmente o músculo transverso do abdome, directamente relacionado co chan pélvico. E faino a través da relaxación tónica do diafragma en apnea respiratoria. Pero tamén “traballa o corpo de forma máis global: exercita os brazos e os músculos das pernas e das costas”, sostén Francisco Javier Méndez, fisioterapeuta especialista en reeducación uro-xinecolóxica e instrutor oficial deste tipo de ximnasia creada polo belga Marcel Caufriez nos anos 90.
Estes exercicios “precisan dunha iniciación dada por un profesional sanitario; despois pódense realizar en casa”, sinala na súa nova guía a Asociación Española de Matronas. E nisto precisamente incide Méndez, quen conta no seu centro de Badaxoz cunha Unidade de Chan Pélvico e Maternidade: “Leva un control postural importante, polo que é necesario acudir a un fisioterapeuta una ou dúas horas á semana durante dous meses polo menos para perfeccionar as posicións e aprender a facer ben os exercicios”. Pero, despois, segundo este experto, “o traballo diario en casa é fundamental para que se noten os resultados”, pois hai que ser constante e estar aos facer ben durante 25 minutos todos os días ao longo de seis meses.
E para que se aprendan ben, e por tanto sexan efectivos, os exercicios hipopresivos deben ensinarse en grupos reducidos de 4-5 persoas ou en sesións individuais. Diso encargarase un profesional sanitario, preferiblemente un fisioterapeuta ou unha matrona con formación, en caso de posparto, se hai problemas de incontinencia urinaria ou disfuncións do chan pélvico. Para o resto da poboación, onde estes exercicios non teñan un fin terapeútico senón máis ben de adestramento deportivo, cun licenciado en Ciencias do Deporte con formación en GAH é suficiente.
Beneficios da ximnasia hipopresiva
A ximnasia abdominal hipopresiva tonifica o abdome e reduce cintura, polo que axuda a recuperar a figura tras a corentena. Por suposto, mellora a incontinencia urinaria e fecal, xa que, ao conseguir un maior ton muscular, a muller pode efectuar dunha maneira máis rápida e efectiva o seu control de esfínteres.Pero isto, ademais de ser propio de mulleres que deron a luz, pódese dar en menopausa ou perimenopausia, polo que tamén está indicado nesta etapa. Así mesmo, contribúe a unha mellora do tránsito intestinal e, como puntualiza Méndez, “está demostrado que mellora a calidade das relacións sexuais”. Mesmo é recomendable para pacientes con hernias discales, como exercicio terapeútico.
Antes de quedar en estado é moi conveniente facer ximnasia hipopresiva. “Aprender a facela un ano antes de tentar buscar o bebé prepara á futura nai para a xestación e prevén de posibles complicacións no parto e disfuncións no posparto”, asegura o fisioterapeuta.
É unha ximnasia moi indicada no caso dunha diástasis abdominal, cando os músculos rectos sepáranse como consecuencia dun dano no tecido conectivo que, en condicións normais, mantenos unidos. Por iso, antes de comezar a aprendelos, o fisioterapeuta ou a matrona fan unha valoración previa da paciente, por se tería este problema funcional e estético. Se fose o caso dunha diástasisabdominal severa, o cirurxián debería confirmar a lesión do tecido e determinar se intervir ou non.
Pero non sempre os exercicios hipopresivos son aconsellables. No embarazo están contraindicados. E tamén hai outras contraindicaciones relativas que terían que ser valoradas polo fisioterapeuta.
