A zona na que se cultivan as plantas inflúe no seu desenvolvemento posterior. Os cambios climáticos e as condicións do chan afectan o crecemento dos vexetais. Factores como o vento, a humidade, as propiedades da terra e, sobre todo, o frío determinan a calidade do cultivo. Por iso, ao plantar vexetais, hai que ter en conta as características das denominadas zonas climáticas ou de rusticidad.
Zonas climáticas
En xeral, no noso país hai tres grandes zonas climáticas: atlántica ou tépedo húmida, mediterránea e subtropical. A primeira esténdese desde Galicia ata o Pirineo, caracterízase por veráns frescos e invernos suaves -debido á influencia do mar- e pola súa elevada pluviometría, “que se reparte ao longo de todo o”ano , explica José Manuel Sánchez, enxeñeiro técnico agrícola e coordinador de Flora Ornamental Española.
A zona mediterránea comprende o resto da península e Baleares. Destaca pola alternancia de períodos secos con veráns áridos e outros chuviosos que, segundo a zona, rexístranse en diversas épocas do ano:
Zona supramediterránea ou continental. Con invernos moi fríos e veráns cálidos, esténdese “polo centro e leste das mesetas, o val do Ebro e algunhas zonas de Granada”, precisa Sánchez.
Zona mesomediterránea. Comprende desde o oeste da península a través dos vales do Tajo, Guadiana e Guadalquivir.
Zona termomediterránea. Con situacións de pinga fría, xeralmente, na primavera e no outono, é típica do sueste peninsular -Alacante, Murcia e Almería-.
Pola súa banda, a zona subtropical abarca unha estreita franxa costeira desde Granada ata Huelva, “debido á protección das serras béticas”, e Canarias, “que pola súa proximidade aos trópicos goza dun clima subtropical moi benigno para o cultivo de plantas exóticas”, engade Sánchez.
Se se atende á temperatura pódese distinguir entre:
- Zona 7, con temperaturas medias mínimas que oscilan entre -18º C e -12 ºC.
- Zona 8, entre -12º C e -7º C.
- Zona 9, entre -7º C e -1º C.
- Zona 10, entre -1º C e 4º C.
- Zona 11 (Illas Canarias), entre 6º C e 9º C.
Frío e vento
É importante coñecer onde se localizan as zonas de rusticidad para prever o comportamento das plantas, xa que o frío pode causar danos irreversibles. En principio, as plantas sofren por encima ou por baixo dunha determinada temperatura, polo que hai que coñecer a súa resistencia, así como a temperatura media da zona na que se queren cultivar. “No entanto -puntualiza Sánchez-, as zonas climáticas ou de rusticidad son orientativas”. Existen factores como a altura que inflúen na temperatura. “Pode darse o caso de illas ou enclaves que se sitúan dentro dunha zona de rusticidad á que realmente habería que aplicarlle a zona anterior”, aclara.
Doutra banda, a influencia do vento tamén é determinante. En principio, trátase dun fenómeno que, ao aumentar a temperatura, favorece a perda de auga por parte da planta (evapotranspiración). Ao contrario, cando se producen xeadas, pode disipar a capa de aire frío que se coloca sobre os vexetais, mentres que se está cargado de humidade e a temperatura é baixa, aumenta de novo a sensación de frío.
Un método adecuado para protexer as plantas do frío consiste en cubrilas para evitar o contacto directo coa escarcha. “Un frío breve, ás veces, pódese tolerar, pero unha escarcha pode matar os tecidos de moitas plantas nunha soa noite”, advirte José Manuel Sánchez.
As plantas deben cubrirse para evitar o contacto directo coa escarcha
De acordo ás características das plantas e da súa zona de procedencia, estas soportan unhas temperaturas mínimas por baixo das cales se deterioran e poden morrer. Neste sentido, a única protección eficaz en moitos casos é trasladar as plantas a interiores protexidos.
