Os xubilados vivirán cunha pensión pública menor no futuro. É a conclusión máis polémica e decepcionante dos actuais traballadores tras a reforma do Sistema Público de pensións español que, segundo numerosos expertos, era necesaria para a sustentabilidade do modelo. Pero son tamén numerosas as voces que estiman que é insuficiente a información que se dá ao cidadán. Desde a Fundación Idade&Vida, coinciden en que a reforma é necesaria. No entanto, o seu director xeral, Albert Vergés, cre que a Administración debería facer un exercicio de transparencia e informar de maneira periódica aos cidadáns sobre como quedará a súa pensión. Deste xeito, poderían facer unha mellor planificación do aforro privado que necesitarán. Na súa opinión, tras a reforma non perderán pensión quen poidan xubilarse aos 67 anos, pero si quen se vexan forzados a xubilarse dentro dos procesos de reestruturación que levan a cabo moitas empresas desde hai anos.
A reforma do Sistema Público de Pensións é necesaria para poder garantir a súa sustentabilidade futura. Pero ademais, hai que concienciar á sociedade española da necesidade de complementar as pensións públicas co aforro privado, xerado ao longo de toda a vida laboral, para que sexa posible alcanzar a idade de xubilación con recursos suficientes para manter o poder adquisitivo. A poboación maior de 64 anos duplicarase en 40 anos, pasará do 16% actual ao 32% en 2050, 16 millóns de persoas, un terzo das cales terá máis de 80 anos. Mentres hoxe en España hai catro persoas en idade activa por cada persoa maior, en 2049 só haberá 1,7 persoas en idade activa por cada ancián.
O primeiro é o acordo para a introdución de reformas no Sistema de Pensións español, que supón un primeiro paso e crea un precedente moi positivo para pactar reformas futuras. O reto de incrementar a idade real de xubilación, un elemento esencial para a sustentabilidade futura do Sistema de Pensións, favorécese pola proposta de incrementar a idade de prexubilación e a idade mínima de xubilación.
Máis que iso, podería cuestionarse se fose necesaria unha reforma máis ambiciosa. As reformas introducidas foron de carácter paramétrico e en ningún momento púxose sobre a mesa a posibilidade de implantar cambios de carácter estrutural, como a introdución de elementos de capitalización no actual sistema de repartición.
É difícil xeneralizar. Atrasar a idade de xubilación dos 65 aos 67 anos suporá unha redución media de entre o 12% e o 15% da pensión, en función dos anos de cotización á Seguridade Social. A idade real media de xubilación en España rolda os 63 anos. Non perderán pensión quen poidan xubilarse aos 67, pero si quen se vexan forzados a xubilarse dentro dos procesos de reestruturación que levan a cabo en moitas empresas.
Doutra banda, a ampliación do período de cálculo da pensión tamén reducirá o seu importe, xa que as nóminas dos anos máis recentes adoitan ser máis altas. Isto, con todo, pode beneficiar aos traballadores menos cualificados e de rendas máis baixas, con máis dificultades para obter emprego ao final da súa vida laboral.
“Elevar o período de cálculo da pensión rebaixaraa en torno ao 10%”
Atrasar a idade de xubilación aos 67 anos podería reducilas entre o 12% e o 15%, e elevar o período de cálculo rebaixaríaas en torno ao 10%. Son as estimacións realizadas por un equipo investigador da Universidade de Estremadura, gañador de VINA Edición do Premio Idade&Vida co estudo: “Necesitan os futuros xubilados complementar a súa pensión? Análise das reformas necesarias e os seus efectos sobre a decisión dos cidadáns”.
É esencial mellorar a información que reciben os cidadáns sobre como funciona o Sistema Público de Pensións en España e fomentar o coñecemento sobre o cálculo da pensión. Deberíase facer un exercicio de transparencia e informar cada certo tempo sobre que pensión obterase no momento de xubilarse. O sector financeiro debería tamén intensificar o seu labor informativo e de educación dos seus clientes, ademais de ofrecer asesoramento e produtos de aforro e previsión claros.
Calquera exercicio de transparencia que permita mellorar o coñecemento dos cidadáns sobre o Sistema Público de Pensións axudaríalles a planificar as súas necesidades financeiras para a xubilación de forma máis óptima.
Esta información é case descoñecida polos cidadáns. Segundo unha enquisa realizada polo citado equipo investigador da Universidade de Estremadura, só o 15% da poboación coñece canto cotiza. A porcentaxe total sitúase no 28,3% do salario (a parte que paga a empresa é o 23,6%, mentres que o traballador achega o 4,7%).
É evidente que o debate sobre a Reforma do Sistema de Pensións contribuíu á reflexión por parte dos cidadáns sobre a necesidade de complementar a pensión pública con aforro privado. Con todo, segundo un estudo sobre os valores, actitudes e comportamentos dos cidadáns españois respecto das necesidades de aforro e previsión para a xubilación, realizado por ESADE, os cidadáns españois non aforran para a xubilación e, quen o fan, empezan moi tarde, a partir dos 50 anos. A sociedade española debería concienciarse da necesidade de complementar as pensións públicas co aforro privado xerado ao longo de toda a vida laboral. Así mesmo, as administracións públicas deberían dar incentivos fiscais ao aforro voluntario individual a longo prazo.
“Incrementar a cotización á Seguridade Social é a medida preferida polos españois para reformar o Sistema de Pensións”
É necesario promover o aforro a longo prazo en España a través da activación de todas as fórmulas de aforro posibles. Iso inclúe o aforro vehiculizado pola empresa na etapa laboral activa e o propio aforro particular.
Segundo unha enquisa de Idade&Vida, o 90% da poboación española considera necesario reformalo. Pero o 42% dos españois estima que atrasar a idade de xubilación é a solución menos adecuada, mentres que incrementar a cotización á Seguridade Social perfilaríase como a súa medida preferida (62%). A metade dos enquisados introduciría algún elemento de capitalización no Sistema de Pensións, mediante produtos privados de aforro.
Desde 2001, a Fundación Idade & Vida recolle as novas necesidades das persoas maiores e impulsa iniciativas que contribúan a mellorar a súa calidade de vida, de maneira responsable e sustentable. Traballan con universidades, centros de investigación e centros de formación.
Unha das súas principais preocupacións é o futuro das pensións. Por iso, realizou unha enquisa sobre a reforma do Sistema de Pensións en España. Dos seus resultados despréndese, ademais dos datos citados, que os españois apostarían de maneira maioritaria polos plans de pensións e os PPA (Plans de Previsión Asegurados).
