A chegada do bebé a unha casa supón tamén a chegada dunha infinidade de gastos, e a multiplicación do traballo. Os permisos de maternidade e paternidade, así como as axudas en metálico, son un pequeno alivio paira as familias que reciben ao seu novo fillo, pero estas axudas son insuficientes. Paira o bebé, os primeiros meses son esenciais paira o seu futuro desenvolvemento, ao que axuda en gran medida a alimentación a base de leite materno. A lactación materna leva una serie de vantaxes que aseguran a saúde da nai e o pequeno paira os seguintes meses, pero as condicións non sempre son idóneas paira levala a cabo. A toma de conciencia desta realidade propiciou que algúns concellos dispoñan dun servizo de axudas a domicilio paira orientar ás nais nos días da corentena, e ofrecerlle asistencia, aínda que o groso da axuda provén en España das Organizacións Non Gobernamentais.
Axudas escasas
A Organización Mundial da Saúde asegura que o período mínimo de lactación materna paira un bebé debe ser de seis meses de vida. Con todo, en España as nais téñeno complicado paira seguir esta suxestión. A normativa relativa ao caso non é moi abundante, e como se especifica desde a asociación prol-lactación materna A liga do leite, a lactación materna aparece contemplada no artigo 37 do Estatuto dos Traballadores, que versa sobre o descanso semanal, festas e permisos.Nel estipúlase que as traballadoras, por lactación dun fillo menor de nove meses, terán dereito a unha hora de ausencia do traballo, que poderán dividir en dúas fraccións. A muller, pola súa vontade, poderá substituír este dereito por unha redución da súa xornada en media hora coa mesma finalidade. Este permiso poderá ser gozado indistintamente pola nai ou o pai no caso de que ambos traballen.
A esta normativa hai que engadir o contido da Lei 39/1999, de 5 de novembro, paira promover a conciliación da vida familiar e laboral das persoas traballadoras, e a referencia que a esta cuestión faise na Lei paira a Igualdade efectiva de Mulleres e Homes, (coñecida como Lei de Igualdade), aprobada o 15 de marzo de 2007, a Protección ás mulleres durante o período de lactación natural -9meses-. Á marxe do disposto pola lei -de xeito evidente insuficiente, en opinión de Inmaculada Mellado, secretaria nacional da citada asociación-, existen algunhas axudas a domicilio paira favorecer a lactación, asistencia que pode ser de varios tipos:
- Derivadas da Sanidade pública.
- Ofrecida polos concellos.
- Grupos de nais de apoio á lactación.
A Sanidade pública ofrece visitas domiciliarias ás nais e recentemente nados, principalmente desde Atención Primaria. Nalgúns centros de saúde, as matronas desprázanse á casa do bebé paira atender o puerperio inmediato e paira dar apoio á lactación materna, segundo indica Adolfo Gómez Papí, pediatra neonatólogo do Hospital Universitario de Tarragona “Joan XXIII” (Hospital Amigo dos Nenos). Noutros, son as enfermeiras do servizo de Pediatría quen visitan a nai e fillo a domicilio, e ofrecen o seu apoio. Pero non todos os centros dispoñen de persoal, ou se organizaron paira este tipo de visitas domiciliarias.
A Sanidade pública ofrece visitas domiciliarias ás nais e recentemente nacidos desde Atención Primaria
En España, de feito, non se lle deu a suficiente importancia a esta axuda, segundo indica a secretaria nacional da liga do Leite, Inma Mellado. Mentres que no Reino Unido e Holanda establécense tres visitas durante a corentena, con carácter nacional, en España son poucos os concellos que ofrecen axuda, e naquelas cidades onde non existe, esta recae en mans do voluntariado. Por outra banda a matrona non é tan valorada no territorio español, xa que esta non ten continuidade durante todas as etapas do parto.
Implicación municipal
As iniciativas dos concellos están enfocadas especialmente a fomentar a lactación materna favorecendo as condicións para que a nai poida dedicarse con serenidade a esta tarefa. O Concello de Madrid desde o pasado mes de novembro inaugurou o programa Primeiros Días, un servizo gratuíto que ofrece, por unha banda, atención personalizada paira a nai e o bebé e, por outro, asistencia nas tarefas do fogar: limpeza, facer a compra ou a comida, entre outras. A prestación especializada de axuda a domicilio concrétase nun mínimo de 14 horas no tres primeiros meses de vida do recentemente nado, e os beneficiarios deste plan son:
- Familias monoparentais.
- Familias numerosas.
- Partos múltiples.
- Familias con persoas con discapacidade.
Esta axuda pódese solicitar a partir dun mes antes da data prevista do parto, e até un mes despois do mesmo. Os pais e nais interesados neste servizo deben presentar una solicitude no Rexistro da área de Goberno de Emprego e Servizos á Cidadanía, e obter a máxima información a través da rede na páxina www.munimadrid.es (Igualdade de oportunidades: Programa Primeiros Días).
Diversos concellos ofrecen axudas a familias monoparentais, familias numerosas, con partos múltiples ou pais con discapacidade
Outro Concello que ofrece esta iniciativa é o de Segovia, que o fai por terceiro ano consecutivo. O máximo de prestación en cada domicilio será de 10 horas semanais durante os dous primeiros meses de vida do bebé. Neste caso, a diferenza do de Madrid, a valoración das necesidades de cada familia farana os traballadores sociais dos Centros de Acción Social. No caso de que a demanda supere a dispoñibilidade de horas dos auxiliares, terán prioridade aquelas familias con ingresos inferiores, sen que a situación económica sexa excluínte por si mesma. Ao tratarse dun servizo piloto, as familias beneficiarias quedarán exentas do pago dos prezos públicos do Servizo de Axuda a Domicilio.
Hai algúns concellos que, como o de Ourense, non contan co persoal suficiente paira poder levar a cabo o sistema de axuda a domicilio e, no seu lugar, teñen un servizo de asesoría sobre lactación materna paira resolver as dúbidas que poden consultarse por teléfono ou persoalmente. Ademais, realizan talleres mensuais sobre lactación materna.
Rede de apoio
Outro tipo de axuda á lactación é a que realizan distintos grupos defensores deste xeito de alimentación paira os bebés e nenos. A axuda á lactación consiste, neste caso, en escoitar á nai paira coñecer os seus problemas, ensinarlle a corrixir erros e dar pautas e información sobre os beneficios da lactación materna. Os grupos de axuda enfocan o seu servizo en dar importancia ao acto de aleitar e son asociacións que actúan de maneira desinteresada. Algunhas destes grupos son a Federación Española De Apoio á Lactación Materna (FEDALMA), ou a liga do Leite, que se dan a coñecer nos centros de saúde (durante as visitas de preparación ao parto) ou ben nos hospitais onde tivo lugar o parto. Ofrecen atención telefónica as 24 horas do día, a domicilio cando sexa necesario, e organizan reunións en diversos centros sociais.En definitiva, estes grupos de apoio, formados por nais que se forman e informan sobre a lactación materna, prestan axuda resolvendo dúbidas, apoiando ás nais que sentan inseguras e ás embarazadas, compartindo as súas propias experiencias coas outras nais.
