Moito se fala sobre o impacto da “banca na sombra” na economía global e os seus perigos para o sistema financeiro nos próximos anos. Mesmo se insinúa que poida ser o detonante dunha nova crise financeira. Por iso é polo que a presidenta da Comisión Nacional do Mercado de Valores (CNMV), Elvira Rodríquez, tachouna de “ameaza potencial” para a estabilidade financeira a longo prazo. Pero, que significa este termo? Poden os usuarios bancarios acceder aos servizos que proporcionan estas entidades? A “banca na sombra” (shadow banking) é un conxunto de entidades financeiras que realizan operacións á marxe dos órganos reguladores de cada país. Conceden créditos e brindan produtos con alta rendibilidade, pero convén coñecelos a fondo ou se poden ter importantes perdas. A continuación detállanse as súas particularidades.
Que ofrece a banca na sombra?
A práctica mercantil da chamada “banca na sombra” empezou no mundo anglosaxón, pero xa chegou a centrar as súas actividades en terreo nacional. Proceden de fondos do mercado de capitais, e mesmo de vehículos de investimento estruturados, e non teñen vinculación cos bancos tradicionais.
Os usuarios non atoparán as súas sucursais polas rúas das principais urbes españolas, como quen desexa buscar os servizos de BBVA, Bankia, Caixa Laboral ou calquera outra entidade regulada. Ao non estar supervisados, non presentan estes servizos de face o público, senón que desenvolven as súas actividades financeiras desde as súas oficinas e sempre baixo alternativas ao aforro ou o investimento a través de deseños moito máis complicados.
Estas entidades dan crédito aínda que sen estar reguladas pola estrita normativa que afecta a todos os bancos e entidades financeiras
Non contan cos tradicionais produtos bancarios como depósitos a prazo, contas correntes, nin emiten cartóns de crédito. A súa liña de negocio vai máis aló das formulacións comerciais ao uso dos bancos. Por unha banda, encárganse de dar créditos, tras o peche da “billa” das entidades como consecuencia da crise. Ademais, teñen produtos de investimento de maior sofisticación financeira: fondos de alto risco, produtos financeiros baseados no mercado monetario e operacións estruturadas son algunhas das propostas que realizan estas entidades financeiras non reguladas.
É difícil que os pequenos e medianos aforradores teñan acceso aos produtos e servizos que presta a “banca na sombra”, xa que se dirixen a emprendedores, pequenos e medianos empresarios, investidores e clientes con alto poder adquisitivo. Algúns destes, ante a negativa da banca tradicional de dar préstamos, recorreron a esta outra, pois son entidades que dan crédito aínda que sen estar reguladas pola estrita normativa que afecta a todos os bancos e entidades financeiras.Este feito permite que os seus demandantes poidan acceder ao crédito rápido de forma máis resolutiva, e sen tantos requisitos como na banca tradicional. Pero non é tan fácil como parece a primeira ollada, xa que as súas condicións de contratación son moito máis severas con respecto a intereses, prazos de amortización, penalizacións, etc.
Alternativas ao aforro
A “banca na sombra” non se limita á concesión de préstamos, senón que tamén se encarga de buscar outras alternativas aos depósitos a prazo, para que os clientes poidan mellorar as súas contas persoais todos os anos. A redución de rendibilidade en todos os produtos procedentes de renda fixa incidiu en que non poucos particulares tomasen diversos camiños para emendar este problema que lles afecta no seu peto.
A rendibilidade dos produtos da “banca na sombra” é maior, aínda que tamén ten máis riscos
A través destas peculiares canles para o investimento, as súas marxes de rendibilidade poden mellorar sensiblemente, aínda que sexa á conta de produtos máis sofisticados e, en calquera caso, con maior risco que os tradicionais. Van desde os fondos de altorendemento, aos estruturados, sen que falten os apalancados (obteñen uns beneficios moi superiores ao ordinario se todo salgue como esperan, pero cunha maior incapacidade para atender os pagos).
Só poden involucrarse nestes investimentos tan atípicos quen teñan coñecementos exhaustivos destes mercados e controlen os seus movementos. As ganancias poden ser excepcionais, pero as perdas tamén, incluso esgotando asachegas monetarias.
En España hai unha serie de entidades que, sen ser “banca na sombra”, teñen moi preocupado ao sector regulado pola competencia que xeran. Son entidades financeiras filiais de bancos europeos que brindan un servizo moi competitivo: non cobran comisións e ofrecen produtos moi agresivos, con mellores condicións de contratación que a banca española.
