O 68 % dos españois recoñece que adquirirá algo este Black Friday, segundo un estudo realizado polo comparador en liña Idealo.es. A “festa das compras”, que o ano pasado rexistrou un aumento de demanda do 140 % respecto dun venres normal, converteuse xa en España no pistoletazo de saída das compras de Nadal. Pero de verdade afórrase no Venres Negro? Como veremos nas seguintes liñas, se sabemos adquirir e non caemos no consumismo, si. Pero tamén corremos o risco de facer compras innecesarias, sen reflexionar e deixándonos levar só polos prezos baixos, o que ao cabo nos fará gastar máis diñeiro.
Black Friday: afórrase se se sabe comprar
O cuarto venres de novembro asentouse xa como un día de rebaixas e ofertas inmellorables en miles de produtos. É o Black Friday, froito dunha importación que se realizou desde Estados Unidos, sen ningún sentido nin tradición en España. “Non nace dun hábito ou unha necesidade previa dos consumidores, senón como estratexia comercial para animar o consumo”, apunta Javier Garcés Prieto, presidente da Asociación de Estudos Psicolóxicos e Sociais e profesor de Comportamento dos Consumidores.
Imagen: StockSnap
Segundo o experto, dous factores explican a extensión do Venres Negro e o seu progresivo éxito: os cambios que se produciron no consumidor postcrisis, “que cada día presta maior atención ao prezo e está á procura de solucións máis económicas en cada compra”, e a loita entre as empresas por situarse nun mercado cada vez máis competitivo, “que nos leva a unha situación de rebaixas e ofertas permanentes”.
“Comprar só polo prezo, sen ter en conta calidade ou necesidade, é un absurdo”, recoñece Albert Vinyals
Afórrase de verdade lanzándose á rúa este día? Si, pois como todas as rebaixas son unha boa oportunidade “para o comprador intelixente e controlado, que non sae de casa a mirar o que hai, senón sabendo o que busca”, aclara Garcés. Coincide con esta idea Albert Vinyals, doutor en Psicoloxía do Consumo e profesor de ESCODI (Escola Universitaria de Comercio), quen sinala que hai que saber comprar, pois facelo só en base ao prezo, “só porque está barato, sen mirar nada máis, como a necesidade ou a calidade, é un absurdo e fai gastar máis”.
Os perigos do Black Friday para a economía doméstica
Se se sabe aproveitar as ofertas e compras prenavideñas a bo prezo, non queda máis que gozar deste día. Iso si, débese ter en conta que tamén pode ser perigoso para a economía persoal, pois se pode chegar a gastar sen sentido. É o que sucede cando “non hai unha formulación de se o quero ou non detrás da compra, senón que adquirimos algo levados polo desexo”, indica Albert Vinyals.
Pero, ademais, hai que ter coidado se se compra en liña. Por que? É o colmo do chamado “oscurecimiento do gasto, os gastos que non ves”, engade. Porque mentres se paga en efectivo, nótase o que se vai gastando, pero se se fai con cartón e, sobre todo, en liña, déixase de ser consciente do diñeiro que se vai perdendo. Por iso, é importante levar esta regra de ouro que dá Javier Garcés: “Se dúbidas, hai que deixar a compra para outro momento e darche tempo para reflexionar”. Se se segue este consello, é posible que se perda algunha oportunidade de realizar unha boa compra, “pero, por cada vez que suceda isto, evitarías cen compras inadecuadas”.
Pode supor este día un perigo de adicción ao consumo? As investigacións sinalan que a terceira parte da poboación europea actual ten problemas de falta de autocontrol no gasto, xa que utilizan a compra como a súa principal actividade de lecer. “É dicir, son adictos ás compras, aínda que dunha forma leve”, puntualiza Garcés.
Pero as rebaixas non crean adicción, e “ningún consumidor sensato deixa de selo porque sexa época de rebaixas”, di o presidente da Asociación de Estudos Psicolóxicos e Sociais. Pero si que é “unha época de inmenso perigo para os adictos á compra”, pois se verán animados a facer compras innecesarias e impulsivas das que despois se arrepentirán. O psicólogo de ESCODI engade que “para estas persoas con problemas, que non poden controlarse (3-4 % de españois) estas datas non axudan ao seu problema”.
O Black Friday é unha tradición importada de Estados Unidos, pero que sabemos do seu inicio? Procede das vendas rebaixadas de escravos negros o día posterior a Acción de Grazas? Hai varias teorías sobre desde cando se produce esta festa das rebaixas e sobre a orixe do seu nome.
Unha delas sinala que era tradición que o día despois de Acción de Grazas realizásense grandes rebaixas na venda de escravos. Outras teorías apuntan que o venres 24 de setembro de 1869 o mercado entrou en bancarrota. Por iso, nomeouse a esa xornada como o Venres Negro. Tamén hai quen di que, tras un ano enteiro de perdas (números vermellos), despois do día de Acción de Grazas chegaban a época do Nadal e as vendas, o que producía números negros, e non vermellos, nos comercios. A máis moderna das teorías indica que o seu nome data de 1975, do 19 de novembro, cando o New York Times tachou de “negro” ese día pola confusión e o caos que os descontos dese ano causaron en Nova York.
As compras do Nadal anticípanse cada vez máis, e o Black Friday ten o seu parte de culpa. O gasto do Nadal español, moi alto (de 600 euros por fogar fronte aos 200 dos holandeses ou os 400 dos alemáns), facíase tradicionalmente antes e durante o Nadal no pequeno comercio -antes das rebaixas, cando as había só en datas fixadas-, o que proporcionaba ganancias a estes comerciantes.
Con todo, a instauración do Venres Negro pon contra as cordas ao pequeno comercio, que non pode competir cos grandes establecementos e as súas rebaixas. E, segundo explica Albert Vinyals, “convén non esquecer que estes negocios son unha porcentaxe moi elevada do tecido comercial español, e non poden facer estas rebaixas porque se lles vai toda a marxe que teñen”.
