Claves para saber se un familiar falecido ha deixado testamento ou seguro de vida

• Autor: Por Branca Álvarez
• Data de publicación: Xoves, 16 de Abril de 2020

Imaxe: Jose Antonio Alba

Por desgraza, durante este longo mes que levamos de confinamento debido á COVID-19, as palabras “contaxio” e “morte” pasaron a formar parte do noso día a día. Espertámonos co número de falecementos que deixou o coronavirus e deitámonos coa esperanza de que mañá a cifra que leamos sexa menor. Pero en moitas familias eses datos concrétanse en falecementos de familiares directos, dos que se descoñece se deixaron testamento ou algún seguro de vida. A estas cuestións súmanse outras como o descoñecemento sobre como recuperar o diñeiro dun pai ou nai se bloquearon a súa conta corrente ao falecer.

Tras a morte dun familiar hai infinidade de xestións por facer e as dúbidas acumúlanse. Convén saber, por tanto, que lvos seguros que tivese o defunto e o seu testamento atópanse en senllos rexistros nos que debemos consultar transcorridas dúas semanas do deceso. E respecto das contas, desbloquearanse tras entregar a documentación que nos identifique como herdeiros.

Facer testamento é sinxelo e barato, pero non se atopa entre os trámites favoritos dos españois. Preto do 75 % da poboación falece sen deixar por escrito, e ante notario, a súa vontade sucesoria, segundo datos de Optima Financial Planners. Para os herdeiros é tamén un problema, pois non poden realizar practicamente ningún trámite sen ter a documentación que lles acredite como tales, polo que coñecer se hai ou non testamento é crucial. Como sabelo?

Cando unha persoa outorga testamento, o notario entrega unha copia ao testador, que pode ser autorizada ou simple. O orixinal do testamento, onde o testador estampa a súa firma, queda custodiado polo notario e é el quen se encarga de rexistralo no Rexistro de Actos de Última Vontade (RGAUV), organismo oficial dependente do Ministerio de Xustiza. Por iso, “no momento do falecemento do causante podemos acudir ao indicado rexistro para verificar se o falecido elaborou testamento ante notario”, explica Ignasi Vives, avogado do despacho Sanahuja Miranda.

Hai que ter en conta que para  iniciar calquera trámite deben pasar dúas semanas desde o falecemento. Tras ese prazo, xa é posible ir ao Rexistro Xeral de Autos de última Vontade (RGAUV), que existe desde 1885 e incorpora cada semana á súa base de datos os testamentos que se realizan ante todos os notarios españois. Alí consta a data do testamento e o notario ante o cal está depositado. Por un custo aproximado dun tres euros, dáse o documento que acredita se existe ou non testamento. Cando teñamos este escrito, “xa poderemos acudir ao notario a solicitar unha copia auténtica do mesmo e iniciar os trámites de aceptación de herdanza”, sinala Vives.

Seguros de vida: todos no Rexistro

Non pasa unha nin dúas veces. É “máis común do que parece” que os potenciais beneficiarios dun seguro de vida teñan dereito de cobro contra a aseguradora e descoñézano. A solución é sinxela! Para saber se o falecido tiña seguros, é preciso dirixirse a un rexistro público onde constan os seguros que tiña contratados: o Rexistro de contratos de seguros de cobertura de falecemento. Grazas a este servizo, “o herdeiro poderá ter acceso aos seguros de vida vixentes no momento da data do falecemento”, apunta Vives.

Os notarios que realicen a partición dunha herdanza ou a disposición de bens dunha persoa falecida tamén están obrigados a consultar este rexistro, a fin de poder informar os herdeiros da existencia destes seguros, sinalan desde o Consello Xeral do Notariado.

E que pasos hai que dar para cobrar os seguros dun falecido? Basta con pedir un certificado dos seguros de vida contratados en vida polo familiar vixentes na data da súa defunción, pagar unha taxa e achegar o certificado de defunción. Despois, só hai que “dirixirse á compañía aseguradora, acreditando a condición de herdeiro, e solicitar o importe fixado na indemnización”, comenta o avogado.

Como acceder ás contas bancarias do defunto?

Nada máis ter constancia da morte dun cliente, o banco bloquea as súas contas, polo que non se pode dispor do diñeiro ata confirmar quen son os herdeiros. A entidade ten, ademais, a obrigación de facer constar o diñeiro que hai na conta a data da defunción do titular.

No caso dunha conta compartida, como pode ser un matrimonio, se a persoa falecida era cotitular dunha conta, o outro cotitular pode dispor do 50 %, posto que o é desa metade. Pero a outra metade bloquéase, xa que o control dese diñeiro corresponde xa aos herdeiros. E que hai que facer para desbloqueala? Demostrar a condición de herdeiro. “Só desbloquearanse cando o herdeiro realizase a aceptación de herdanza (normalmente ante notario) e acredite de forma fidedigna que é herdeiro e que aceptou a herdanza”, asegura Ignasi Vives.

Unha cuestión importante! Se descoñecemos ou temos dúbidas sobre as contas que tiña o falecido e en que entidades, pódese solicitar a información á Axencia Tributaria.