Nas últimas semanas, a banca retomou unha das promocións que se puxeron de moda antes da crise, alá polos anos 2006 e 2007: non cobrar comisións polos servizos bancarios básicos. Algúns bancos e caixas (como Bankia, BBVA, Banca Cívica, Ibercaja…) puxeron en marcha novos plans de “Comisións Cero”, difundidos en grandes campañas de publicidade e con vistosos anuncios nos escaparates das súas sucursais a pé de rúa. Suprímense tarifas básicas como mantemento de contas, transferencias, cheques ou cotas de cartóns. Ata aquí, todo positivo. Pero coidado. Hai máis: para suplir o recorte de ingresos que este tipo de iniciativas xera, a banca inventa outras tarifas, en numerosos casos máis que peculiares ou surrealistas. Hai entidades que cobran por realizar ingresos na conta, outras solicitan unha tarifa de seis euros trimestrais a quen teñen menos de 2.000 euros. Algunhas apostan por recuperar as comisións de estudo en préstamos hipotecarios ou se ceban co cliente cando este quere cancelar unha conta. Mentres unhas comisións suprímense, outra gran batería de tarifas asexan. Convén coñecelas para tratar de esquivalas.
Comisións por ingresos en efectivo
É unha das comisións máis inesperadas e sorprendentes coas que pode toparse un usuario de banca. Ata agora, a bancos e caixas non se lles ocorreu cobrar porque alguén fóra a unha sucursal a facer un ingreso en efectivo á súa conta ou á doutra persoa. Isto era gratis. Pero comeza a cambiar. Bankinter cobra dous euros a quen, sen ser clientes da entidade, ingresen efectivo na conta doutra persoa nos portelos das súas oficinas.
Desde o banco xustifican esta comisión porque prestan un servizo financeiro a unha persoa que non é cliente, polo que ten un custo. Esta tarifa estaba contemplada no seu folleto de comisións, rexistrado no Banco de España, desde facía xa un tempo, aínda que a entidade comezou a aplicala en xuño deste ano. É unha comisión que poden cobrar as entidades, pero só cando o ingreso o realice unha persoa que non é o titular da conta.
Ningunha entidade exime da comisión por ter unha conta en números vermellos
Ademais de Bankinter, máis entidades súmanse ao carro. En Openbank (filial de Internet de Banco Santander) aplícana, aínda que doutra maneira. Neste caso, cada vez que un cliente recibe máis de tres ingresos en efectivo ao mes, cárganlle un euro de comisión na súa conta. É indiferente quen realice o ingreso. Se un mes realizáronse tres ingresos en efectivo (a través das oficinas de Santander), o titular da conta sofre a penalización dun euro.
- O consello: para evitar estas comisións, convén falar co titular da conta e planificar a entrega do diñeiro por outra vía, ben en man ou a través de transferencia, ademais de asegurarse antes de que esta opción é gratuíta.
Recibir transferencias
Ata agora, os bancos adoitárannos a pagar por realizar transferencias. Con todo, parecía inaudito que cobrasen a quen as recibe. Isto xa cambiou. Desde 2010, o Banco de España permite ás entidades cobrar tanto a quen emite a transferencia como a quen a recibe. Esta última práctica esténdese ante as debilidades e a necesidade de recursos da banca española.
De media, o custo por recibir unha transferencia sitúase en 4,41 euros, segundo datos do Banco de España a peche de outubro. Este servizo encareceuse un 37% respecto ao peche de 2010, cando unha transferencia se pagaba, de media, a 3,14 euros.
- O consello: a inmensa maioría dos usuarios descoñece que o seu banco pode cobrarlles por recibir unha transferencia. Segundo a Circular 8/1990 do Banco de España, as entidades só están obrigadas a comunicar ao organismo supervisor as tarifas máximas que aplican nos seus servizos e a publicar nas súas sucursais calquera cambio nos prezos, polo menos, dous meses antes da súa aplicación. Con todo, iso non evita o seu descoñecemento.
Como é lícito que cobren por este servizo e non se pode reclamar, o mellor para sortealo é informarse antes de tempo. Ante as dificultades que atravesan os bancos españois, pode comezar a xeneralizarse o seu pago.
Saldo en conta
Cos tempos que corren (de menores ingresos para a banca), as entidades centran as súas estratexias de negocio nos clientes de rendas medias-altas. As clases baixas sofren máis o incremento de comisións básicas.
En Banco Santander, presumen do seu gran programa de Comisións “Cero”, que puxeron en marcha hai varios anos e aínda publicitan con éxito. Neste banco, un gran número de clientes quedan exentos de pagar as tarifas básicas. Con todo, son os máis necesitados quen peor parados saen.
A letra pequena do programa di que todos quen teñan nóminas ou pensións que non alcancen o salario mínimo interprofesional (fixado en 641,49 euros para o ano 2011) si deben abonar as comisións. Isto deixa fóra a un gran número de pensionistas, sobre todo, con prestacións que nalgúns casos non pasan os 400 euros. En Bankia, para quen manteñan un saldo na súa conta inferior a 2.000 euros, aplican unha tarifa de 6 euros ao trimestre, o que supón un mantemento da conta de 24 euros. A quen manteñan a súa nómina coa entidade ou sexan titulares de polo menos 1.000 accións do banco, suprímenlles as comisións básicas.
Con todo, a tarifa de Bankia non é das máis caras. As estatísticas recentemente publicadas do Banco de España revelan que as comisións por mantemento e administración de contas correntes subiron un 15,3% no primeiros nove meses do ano. A peche de outubro, manter unha conta custaba de media 25,8 euros, fronte aos 22,36 euros de decembro de 2010. Nas contas de aforro, as comisións aumentaron 3,43 euros.
- O consello: para evitar ter que pagar por unha conta sen cumprir ningún requisito nin ser encasillado en ningún grupo, o mellor é recorrer ás contas en liña. A inmensa maioría das entidades puras de Internet (ING Direct, Openbank, Bancopopular-e, Un-e, Ibanesto ou Activobank, entre outras) non cobran por manter unha conta, sexa cal for o saldo, sen ter nómina, nin hipoteca, nin plans de pensións… Estes bancos figuran entre os máis transparentes no cobro de comisións.
Cartóns con comisións
As iniciativas de comisións cero que puxeron en marcha algunhas entidades suprimen o custo anual dos cartóns de débito e, nalgúns casos, das de crédito. Con todo, estes programas só diríxense a uns grupos moi determinados: accionistas, clientes con nómina ou pensión domiciliada ou usuarios moi vinculados, con plans de pensións, fondos de investimento e gran capacidade de aforro.
Sobre quen quedan fóra destes grupos recae unha avultada gama de comisións. Hai que pagar unha media de 19,89 euros polo cartón de débito, o que supón un 15% máis que a peche do ano 2010. No caso dos cartóns de crédito, a comisión encareceuse un 7,4%, ata 36,39 euros. En Bankia, desde agosto, cóbranse 17 euros como cota anual por un cartón de débito.
- O consello: como no caso anterior, se non se desexa pagar nada polo cartón, o mellor é abrir unha conta nun banco en liña. En todos eles a cota está exenta, polo menos para o primeiro titular (como en Openbank). Noutros (como Bancopopular-e.com), os cartóns de débito e crédito son gratuítas para dous titulares. Se se é un cliente vinculado (con nómina, accións ou varios produtos de investimento), tamén se pode estar exento do seu pago.
Cancelación de conta
Os paquetes de Comisións “Cero” falan de exención de tarifas en servizos bancarios básicos. Esa definición, con todo, non inclúe a cancelación de conta.
Cancelar unha conta non se considera un servizo básico e cóbrase comisión
Non é unha práctica xeneralizada, pero algunhas entidades cobran cando o cliente solicita a cancelación da conta. En Bankia aplican unha tarifa de 6 euros. Moitos poden pensar que, para evitar esta tarifa, o mellor é extraer todo o diñeiro e deixar inservible unha conta, sen solicitar a súa cancelación. Con todo, cando isto ocorre, as entidades dan un tratamento especial a contas “abandonadas”, ás cales comezan a cargar as comisións máximas por mantemento que teñan rexistradas no Banco de España. Isto fai que a conta quede en números vermellos e que, pasado un tempo, a entidade póñase en contacto co cliente para solicitarlle o seu pago.
- O consello: extraer todo o diñeiro dunha conta e deixala inservible serve para evitar pagar comisión de cancelación. Cando a entidade, pasado un bo tempo, reclámelle o cobro das comisións que xerarían un descuberto en conta, o mellor será solicitar a súa exención ao Defensor do Cliente, en primeira instancia, e ao Banco de España, en segundo lugar, se non se obtivo resposta positiva.
En numerosos casos, a institución deu a razón aos clientes en situacións similares e eximiulles do pago de comisións cando deixaron a conta a cero e xa non a utilizan. Con todo, é certo que isto supón realizar unha serie de trámites e xestións que poden resultar engorrosas e pouco gratas.
Descubertos en conta
Sen dúbida, esta é unha das comisións máis traizoeiras e desagradables ás que pode enfrontarse un cliente: supón ter que pagar unha penalización ao banco cando a conta queda ao descuberto. As entidades, coa crise, elevaron de maneira considerable esta tarifa que, en calquera caso, está sempre excluída das súas promocións ou paquetes de Comisións “cero”, ao non considerarse un servizo bancario básico.
A peche de outubro, o custo medio por afrontar un descuberto situábase no 4,15% sobre o importe debido, cun mínimo de 12,72 euros. Isto supón un 5,56% máis que a peche de 2010. A esta tarifa hai que sumar, ademais, a de reclamación por descuberto, é dicir, pagar polos trámites e xestións que ten que facer o banco por comunicar ao cliente que ten a conta en números vermellos (chamadas de teléfono e correos ordinarios). Neste caso, a comisión media sitúase en 31,93 euros, un 2,50% máis que a finais de 2010. Queda claro que deixar a conta en perdas sae moi caro.
- O consello: convén facer unha correcta planificación dos ingresos e os gastos e ter claros os tempos nos que se efectuarán para que a conta non quede en números vermellos. Ningunha entidade exime desta comisión. Negociar a súa rebaixa tamén é moi difícil, salvo que sexa un cliente de moi alto poder adquisitivo que se atopou cun problema puntual ou que, por erro, caeu en descuberto.
Estudo dun crédito hipotecario
Na época do “boom” inmobiliario, esta comisión desapareceu por completo. As entidades deixaron de cobrar por facer a análise do seu cliente para saber se era un potencial subscritor dun préstamo hipotecario. Con todo, ante a escaseza do crédito actual e as dificultades coas que topa a banca para ofrecer préstamos, desempoou esta vella tarifa. Algunhas entidades aplícana de novo.
De media, segundo datos do Banco de España a peche de outubro, a banca aplica por este concepto unha comisión de 132 euros, fronte aos 107 que cobraba a peche de 2010. Isto supón un encarecemento do 23%. Sen dúbida, é un custo elevado que convén esquivar, sobre todo, porque o estudo da viabilidade dun préstamo non leva asociada a súa aprobación. É dicir, unha entidade pode esixir esta comisión, facer o estudo e concluír que o cliente non pode subscribir o préstamo.
- O consello: antes de solicitar o estudo de viabilidade para saber se o banco dálle un préstamo a un cliente, é necesario consultar se esta operación será gratuíta ou non. Se esixe un custo, o mellor é acudir a unha entidade que non o aplique. Aínda hai bastantes. Ademais, o máis aconsellable cando se busca hipoteca é solicitar o estudo en varias entidades, para evitar posibles negativas e para tratar de atopar a hipoteca con mellores condicións.
