Como e cando comunicar o cesamento na empresa

Con canto tempo debe comunicar o empregado o seu cesamento á empresa? O traballador deberá remitirse ao seu contrato de traballo. Si neste non se estipulase o prazo de preaviso, deberá acudir ao seu convenio colectivo. Si non o hai ou si neste non se prevé ningún prazo de preaviso, a doutrina establece un prazo de 15 días. Pero una cousa son as esixencias mínimas que contemple a lexislación e outra, moi diferente, o que aconselle o sentido común, as circunstancias de traballo que nese momento viva o traballador na súa actual empresa ou o acordo ao que se chegue coa mesma. Segundo os expertos, estas circunstancias poden facer que o prazo de saída da empresa amplíese ou se reduza.

• Prazo ampliado: una circunstancia frecuente pode ser que o traballador se atope inmerso nese momento nun determinado proxecto. A súa marcha pode supor un contratempo importante paira a empresa, xa que esta deberá atopar con rapidez un substituto que se encargue do mesmo, una tarefa que ás veces non é fácil.

  Nestes casos, algúns empregados comprométense coa empresa a non cesar ata que os proxectos estean acabados ou a empresa atope o candidato adecuado paira substituírlles. Esta decisión fará que a saída sexa amigable. Quen sabe si as circunstancias farán que, pasado o tempo, vólvase a esta mesma compañía? Tamén é recomendable encargarse persoalmente de proporcionar toda a información ao sucesor sobre o traballo que se realiza paira facilitarlle a súa entrada.

• Prazo reducido: noutras circunstancias, a saída do traballador poderíase levar a cabo nun prazo inferior a eses 15 días, sempre que a empresa non poña ningún impedimento. Isto ocorre cando non hai ningún traballo pendente de terminar ou cando a nova empresa urxe ao novo empregado para que se incorpore canto antes.

Que ocorre si o traballador ten días pendentes de vacacións que aínda non gozou? Sempre que se chegue a un acordo coa empresa, poderá deixar de acudir ao seu posto de traballo tantos días antes como vacacións queden por gozar. Se o traballador tivese a obrigación de avisar con 15 días de antelación á data da baixa e quedásenlle por gozar oito días de vacacións, podería deixar de asistir ao seu posto de traballo una vez transcorridos sete días desde que entregou a carta de preaviso.

Pode tamén suceder que se teñan pendentes máis de 15 días de vacacións. Que ocorre entón? No caso de que o traballador tivese que preavisar cun prazo de 15 días e quedásenlle por gozar 20 días de vacacións, este poderá non acudir ao seu posto de traballo desde o momento en que presente a carta de baixa voluntaria, sempre que chegue a un acordo coa empresa, pero na liquidación debe constar a contía económica correspondente aos cinco días de vacacións que non gozou.

En condicións normais, ao abandonar un traballo habería que seguir os procedementos e canles propias da empresa. O máis lóxico é comunicar a decisión, en primeiro lugar, ao xefe máis directos e despois á responsable da área de Recursos Humanos. En canto ao modo de comunicalo, non convén expresalo só de modo verbal, senón que é conveniente deixar constancia de forma documental. O procedemento máis recomendable é o seguinte:

• O traballador deberá presentar, xunto coa carta orixinal onde manifeste a súa vontade de extinguir a relación laboral, una copia da mesma. Ambos os documentos terán que estar asinadas polo propio traballador, así como asinados e selados pola empresa, paira poder acreditar que se concedeu o prazo de preaviso fixado no contrato ou convenio colectivo.

• O traballador pode tamén optar por remitir un burofax á empresa, dirixido a Recursos Humanos, xa que o mesmo constitúe una proba fehaciente da súa vontade de rescindir o contrato e de manifestar esa vontade ao conceder á empresa o prazo de preaviso estipulado.

• A comunicación de baixa voluntaria debe conter o nome e apelidos da persoa que desexa resolver o contrato, a data na que se realiza e a firma do traballador interesado.

• A comunicación de baixa debe conter, ademais, a data na que se desexa que a baixa sexa efectiva, que ha de respectar o tempo de preaviso fixado por contrato ou convenio. Si nestes non se estipula nada, é conveniente que a data na que se pretenda que a baixa sexa efectiva sexa, polo menos, de 15 días naturais posteriores á comunicación.

Pero non todos os traballadores seguen esta liña de actuación. Que consecuencias pode ter o feito de que non se solicite o cesamento nos prazos de tempo establecidos? Esta é una cuestión que non está regulada por lei, polo que o traballador deberá remitirse ao establecido no seu contrato de traballo ou, na súa falta, ao convenio colectivo que lle sexa aplicable paira saber as consecuencias de non preavisar coa suficiente antelación.

É habitual que os convenios colectivos establezan que se non se comunica o cesamento coa suficiente antelación, a empresa poida descontar da liquidación que lle corresponda ao traballador os días non preavisados. Enténdese que a compañía renuncia a ese desconto se non procede a realizalo no momento da liquidación.

O traballador non ten ningunha obrigación de especificar o motivo polo que se marcha da empresa. Con todo, non está de máis seguir una serie de pasos para que a saída realícese de forma elegante e sen malos modos. Algunhas recomendacións respecto diso son:

• Ter una boa lista de argumentos: en moitos casos e paira evitar problemas, é conveniente ter preparado algún argumento. Cando o traballador sente infravalorado e non atopa sentido ao seu traballo na empresa, resulta especialmente difícil dar explicacións á mesma. Neste caso, os expertos aconsellan alegar razóns persoais ou expor a necesidade de reorientar a carreira profesional. Calquera xefe responsable entende este argumento como una razón lóxica. Ante esta circunstancia, algúns xefes até poidan chegar a ofrecer axuda paira buscar alternativas e facilitar contactos paira atopar un novo traballo.

• Ser o máis discreto posible: hai motivos que, aínda que pouco comúns, poden levar a unha persoa a ter o desexo de marcharse da empresa, como son cuestións de discriminación racial, política, cultural, de xénero, acoso sexual, etc. Ante estas circunstancias tan delicadas, convén manter a confidencialidade, contactar co responsable de Recursos Humanos e exporlle o motivo da marcha con cautela e dunha forma veraz e crible.
  

• Prever posibles enfados: en ocasións, pode ser que o xefe se tome mal a marcha dun traballador e pídalle explicacións. Paira este tipo de reaccións inesperadas hai que estar preparado e, aínda que non se estea na obrigación de dar explicacións, si é importante manter a calma. Débese falarlle con cortesía e, mesmo, agradecerlle todo o apreso na empresa.
  

Se un traballador márchase de maneira voluntaria dunha empresa, non ten dereito a indemnización algunha. Con todo, hai fórmulas paira negociar a saída de forma vantaxosa. Son habituais os casos de profesionais que expoñen á dirección que se atopan desmotivados e que xa non están a gusto na empresa, aínda que continuarán na mesma. Como é lóxico, ás empresas non lles interesa manter a un profesional nesta situación e, en moitas ocasións, poden acceder a negociar una indemnización parcial.

Tamén pode darse a situación de que o traballador sospeite que á empresa interésalle que se vaia. Se así fóra, podería tentar chegar a un acordo e ofrecer una saída pactada, cunha indemnización xusta segundo a súa antigüidade e salario, exenta de conflitos. Por outra banda, se o momento de irse coincide con algunha regulación de persoal, é outra boa oportunidade paira pedir una indemnización. Neste caso convén, antes de precipitarse, indagar se se elabora algunha lista de posibles afectados, así como o tipo de baixas (incentivadas, prexubilacións, etc.) e de indemnizacións. Con esa información, hai que dirixirse ao xefe máis directo ou ao responsable de Recursos Humanos paira exporlle o ofrecemento de ser incluído voluntariamente entre as baixas incentivadas.

A carta de dimisión e a carta de recomendación son dous documentos moi útiles paira todo traballador que decidiu deixar una empresa.

• Carta de dimisión: é preferible facela breve e concisa. Nela pódese alegar, se se estima conveniente, a causa que leva a solicitar o cesamento. Con todo, farase mais extensa cando o motivo da saída sexa por “mobbing” ou acoso moral no traballo, ou por acoso sexual, con obxecto de constituír una proba que sirva paira a súa presentación nun tribunal. Convén sempre entregar a carta en man.

• Carta de recomendación: non está de máis solicitar ao xefe una carta de recomendación e a posibilidade de dar nomes de persoas que faciliten boas referencias, no caso de que se necesiten de face ao futuro. Pode ser de gran utilidade nunha posible selección de persoal.