Domótica: a casa intelixente

Coa domótica as tarefas cotiás do fogar quedan en mans dun sistema informático ou software. A través del o propietario dunha vivenda controla a temperatura das diversas habitacións, así como a iluminación e a climatización. Dispón de fío musical, detectores de fume e gas en toda a casa, electrodomésticos programados paira cumprir una función concreta a unha hora determinada e sistemas automáticos de rega, entre outras moitas vantaxes.

O capítulo máis importante é o da seguridade, xa que este tipo de vivendas contan cun bo número de sensores e detectores que alertan da presenza de intrusos, mesmo a distancia, a través de mensaxes de voz que recibe o usuario no seu teléfono móbil ou por correo electrónico.

Ademais, se se ten previsto pasar una longa tempada fose do fogar, esta tecnoloxía encárgase de simular a actividade no interior do mesmo subindo e baixando persianas ou acendendo o televisor. “A domótica responde o desexo dos cidadáns de posuír un fogar seguro. Os sistemas de seguridade ocupan no noso país o primeiro lugar en canto a instalación”, recoñece David Oliver, secretario da Asociación Española de Domótica (CEDOM).O dono da casa controla todos os sistemas manual ou automaticamente. “Son extremadamente sinxelos e gráficos. España está á cabeza da implantación en Europa de teléfonos móbiles e iso indica a capacidade de asimilación do usuario”, tranquiliza Oliver.

O sistema funciona con módulos deseñados paira soportar máis de 10.000 actuacións, de maneira que en caso de avaría tan só débese solucionar o problema particular que se produciu sen necesidade de cambiar todos os mecanismos. Isto implica un importante aforro económico e evita a paralización de todo o circuíto mentres non se corrixa a avaría.

En decembro de 2001, o grupo inmobiliario Vallehermoso abriu en Madrid as portas do primeiro fogar intelixente do Estado e deu pistas sobre as prestacións concretas dunha destas casas. “Tratouse da primeira experiencia destas características, xa que a vivenda estaba situada e deseñada nunha contorna real”, aseguran fontes da inmobiliaria.

Estas son algunhas das propostas paira cada estancia:

• Salón. O usuario controla o televisor, o aire acondicionado, os equipos de audio e vídeo ou a intensidade das luces desde o sofá, grazas a un único mando a distancia. Dispón dun sistema denominado multiroom, que se basea na integración de altofalantes de música encaixados -dúas como mínimo por habitación- paira conseguir o efecto integral. “Tamén permite preseleccionar fío musical, calquera música en concreto ou cadea de radio, mediante un equipo tradicional ou radio vía Internet. A base de datos conta con máis de 5.000 títulos”, describe un portavoz do grupo inmobiliario.

• Cociña. A domótica permite a posta en marcha ou parada dos electrodomésticos desde calquera parte da casa e a instalación de frigoríficos capaces de facer telefonicamente pedidos ou indicar que fai falta comprar.

• Dormitorio: Un reloxo programador apaga a luz do corredor cando se deitan os donos da casa e, pola mañá, serve de espertador, pon en marcha a cafetera e acende o quentador para que todo estea listo ao levantarse. “En todas as habitacións hai un panel de control desde o que se pode gobernar calquera dispositivo e cuxa estética é totalmente funcional. Por seguridade, a súa altura queda fóra do alcance dos nenos”, revelan en Vallehermoso.

• Baño. As luces acéndense ao detectar calquera presenza e apáganse cando a estancia queda baleira. Segundo a estación do ano ou a temperatura ambiente, diversos sensores pon en marcha a calefacción cando se utiliza a ducha e activan o aire acondicionado si a temperatura exterior é alta.

• Xardín: As luces do xardín apáganse e acéndense a unha hora determinada. O sistema de rega tamén está programado, “por horarios, humidade e choivas”, e a piscina dispón de control de filtros.

As persoas con algunha discapacidade física poden achar neste tipo de vivendas a solución á maioría dos problemas, posto que contan con diversas axuda técnicas deseñadas de maneira específica paira quen teñen algunha deficiencia auditiva -teléfono de texto, sintetizador que converte o texto en voz-, visual -sistemas de voz dixitalizada- ou mental -programas que axudan ao desenvolvemento educativo-.

A lista é moi ampla e una vivenda intelixente reporta ao usuario unha infinidade de beneficios.

Estes son algúns exemplos:

• Aforro de enerxía. O dono da vivenda decide en que momento quere acender a calefacción e por canto tempo. Basta una chamada de teléfono non respondida para que, sen necesidade de deixar acendidos os radiadores durante todo o día, póñanse en marcha e atópese calor na casa ao chegar do traballo. Se se prefire, pódese programar e zonificar a climatización.

  “Tamén é posible desconectar os equipos de uso non prioritario en función do consumo eléctrico nun momento dado e derivar o funcionamento dalgúns aparellos a horas de tarifa reducida”. A instalación de cristais dobres e sistemas que supervisan e controlan as luces e os electrodomésticos, apagándoos cando non son necesarios, tamén aforra enerxía, coa consecuente redución no custo da factura.

• Seguridade. A Domótica permite detectar calquera intruso na propiedade. Tamén é posible a detección de incendios, fugas de gas ou escapes de auga e a alerta médica (teleasistencia). As persianas báixanse de maneira puntual e segura e, mediante cámaras inalámbricas repartidas por todo o fogar, pódese ver o que sucede no seu interior desde dentro do edificio ou desde calquera parte do mundo vía Internet. “Supón a máis contundente seguridade persoal e patrimonial”, sinala o secretario de Cedom.

Desde a súa progresiva implantación a partir dos anos oitenta, a domótica evolucionou cara a niveis máis esixentes e soubo ofrecer ao usuario un sistema adecuado ás súas necesidades. Con todo, as carencias desta tecnoloxía aínda son palpables e, pese ao antollo dos seus defensores en predicar o reducido custo da mesma, o prezo continúa sendo o principal obstáculo paira a integración plena da domótica na contorna.

Entre as deficiencias deste sistema destacan outras como a necesidade de implantar un protocolo estándar de comunicación e mellorar a transmisión de datos a través dun cableado, en ocasións, excesivo:

• Investimento inicial: Dotar a unha vivenda ou edificio de todos os servizos e dun precableado paira voz e datos resulta caro tanto paira o promotor, que deberá asumir o custo sen ter certeza nalgúns casos das posibilidades de venda do inmoble, como paira o usuario, medorento de que o sistema non responda ás súas expectativas.

• Avarías: Se estas prodúcense no núcleo do sistema de transmisión, o fallo bloquearía toda a rede e as distintas funcións realizadas polo circuíto domótico quedarían anuladas durante a avaría.

• Falta de estandarización: A inexistencia dun protocolo de comunicación universal paira os sistemas de control de instalacións supón a cohabitación de multitude deles, incompatibles entre si. É necesario apoiar as tecnoloxías nacionais e implantar un sistema único non suxeito aos intereses económicos particulares de cada empresa.

• Velocidade de transmisión: A transferencia de gran cantidade de datos pode provocar conxestións na rede e diminuír a velocidade de transmisión de datos, coa consecuente retardación na elaboración das funcións.

• Conexión en anel: Cando se produce este tipo de comunicación -todos os equipos interconéctanse formando un anel-, a información pasa por todos os puntos que estean comprendidos entre a orixe e o destino. Iso implica certo atraso que dependerá do número de puntos conectados, o que concede pouca fiabilidade ao sistema.

Segundo un informe levado a cabo por CEDOM, en referencia á acollida que a domótica ten entre a poboación, un 65% dos enquisados considera útiles os sistemas de seguridade domóticos. En concreto, un 50% cre que son útiles paira sistemas de lecer, un 35% paira os sistemas de xestión enerxética, un 30% paira os sistemas de confort e un 15% paira o teletrabrajo.

Desde o Ministerio de Ciencia e Tecnoloxía, recoñécense tamén as virtudes desta práctica aínda que aseguran que, neste ámbito, “son as empresas as que levan a voz cantante”. De feito, non hai previsto ningún plan concreto de apoio á domótica, “aínda que si se apoiaron algúns proxectos”, aclara un responsable do Ministerio.

Paira David Oliver, “o desenvolvemento da domótica estivo influenciado pola propia situación e evolución do sector da construción, a ausencia de demanda por descoñecemento do usuario final, así como pola situación da economía e o lento ou nulo avance en estandarización de protocolos de comunicación domésticos”.

Doutra banda, o incremento no custo destes pisos supuxo outro freo importante á súa expansión, a pesar de que os expertos lembran que “o custo habitual paira o usuario adoita corresponder a unha porcentaxe entre o 0,5 e o 3% da vivenda, dependendo sempre do prezo desta. Os prezos sitúanse a partir de 1.500 euros, até alcanzar varios miles”. O límite pono os recursos económicos dos interesados, posto que se pode comezar cun sistema básico e incrementarse a medida que se desexe.Polo si ou polo non, Oliver recomenda que, ao adquirir un piso de nova construción, esíxase ao promotor que, “como mínimo, deixe colocada una preinstalación, é dicir, una serie de tubos baleiros por todas as estancias da casa paira evitar realizar obras no futuro si desexamos instalar domótica”.

Nestes momentos o mercado dispón dunha oferta de produtos e sistemas que se adaptan ás necesidades básicas das persoas. Con todo, a domótica empeza a ser moi demandada tanto por usuarios finais como polos promotores inmobiliarios. “Fai apenas un par de anos, practicamente só se instalaba nalgunhas vivendas de alto standing, pero agora estámolas vendo mesmo en promocións de pisos de gama media e vivendas de protección oficial”, sinala Oliver.

Nesta liña, os expertos confían nunha ampliación “considerable” do número de empresas provedoras destes servizos debido, principalmente, á irrupción de Internet na contorna doméstica, “que abriu a porta a novas aplicacións no fogar e xerou novas necesidades de comunicación na vivenda, así como o redeseño de novos produtos domésticos xa existentes”, apunta o responsable da Sociedade Española de Domótica.