Non se lembra durante dez meses ao ano, pero na primavera chega a cita coa Axencia Tributaria. De maio a xuño, asaltan as dúbidas fiscais e a inquietude por coñecer como actúa este organismo, de que modo pode perseguir ao aforrador e as posibles sancións que impón. Agora que Facenda rolda as cabezas de numerosos contribuíntes porque hai que completar a Declaración do IRPF correspondente a 2009, crece a preocupación por coñecer as consecuencias de incorrecciones, fallos ou omisións deliberadas na súa presentación: que ocorre si cométese una equivocación, que sancións impón o fisco, até cando se investigan as faltas… Este último aspecto é un dos máis polémicos este ano, xa que o Ministerio de Economía e Facenda, co ánimo de perseguir aínda máis os delitos e as infraccións tributarias, ten previsto elevar o seu prazo de prescrición de cinco anos a dez.
De cinco a dez anos
A Lei Orgánica que regula o Código Penal data de 1995. Desde entón, mantívose invariable o prazo de prescrición dos delitos fiscais: cinco anos. É agora cando se expón o seu cambio, en plena negociación dun novo proxecto de Lei Orgánica de modificación do Código Penal. Até despois do verán non se coñecerá a resolución, pero considérase moi probable a aprobación dun incremento do prazo de prescrición do delito fiscal, que pasaría do actuais cinco anos a dez.
En canto ás sancións, o proxecto de modificación mantén a pena de multa, de até seis veces o defraudado, pero expón incrementar a pena de prisión dun a seis anos. Ao aumentar esta, o prazo de prescrición subiría a dez anos, xa que o artigo 131 do Código Penal establece este período paira os delitos que teñan fixada una pena máxima de entre cinco e dez anos de prisión.
Excepcións
Cometer un delito fiscal pode carrexar até catro anos de cárcere e o pago de até seis veces o defraudado
Considérase delito fiscal a fraude por importe superior a 120.000 euros. Con todo, un caso particular, que sen alcanzar esta cantidade ten as mesmas penas que o fiscal, é o labor por un contribuínte que obtén una subvención, desgravación ou axuda das administracións públicas superior a 80.000 euros tras falsear as condicións requiridas paira a súa concesión ou ocultar outras que a impediron. Castígase -como o delito fiscal- con pena de prisión dun a catro anos e multa de até seis veces o defraudado.
Castigarase de igual maneira ao contribuínte que obteña de modo indebido fondos dos orzamentos xerais da Comunidade Europea ou outros, administrados por máis de 50.000 euros, do mesmo xeito citado antes.
Faltas ou infraccións fiscais
Se a cantidade defraudada á Facenda Pública é inferior a 120.000 euros, cométese una infracción administrativa ou tributaria. A prescrición administrativa é de catro anos no territorio xeral e de tres anos, en País Vasco. Neste caso, non hai ningún proxecto de modificación da lei actual pendente de aprobación. Todo o relativo ás infraccións administrativas lexíslase na Lei Xeral Tributaria, do 17 de decembro de 2003.
Calquera falta de pagamento dun imposto á Facenda Pública considérase como una infracción administrativa e supón o pago da sanción correspondente. Ademais, considérase infracción non presentar a Declaración da Renda a tempo, ocultar datos no IRPF ou cometer erros na súa preparación, como anotar datos en casas que non son as correspondentes.
Facenda entende que hai ocultación de información á Administración tributaria cando non se presentan declaracións ou se fai con feitos ou operacións que non se levaron a cabo, así como importes falsos. O mesmo ocorre si se omiten de maneira total ou parcial operacións, ingresos, rendas, produtos, bens ou calquera outro dato que incida na determinación da débeda tributaria.
As sancións que aplica a Axencia Tributaria ante infraccións administrativas son de tres tipos: leves, graves ou moi graves. Paira calcular a canto ascende a multa, hai que coñecer cal é a base da sanción, é dicir, a cantidade que se defraudou:
Si é inferior ou igual a 3.000 euros, a multa será leve.
Se o supera, considerarase grave ou moi grave, en función de determinados agravantes.
Penas e multas por delitos e infraccións
Os delitos e infraccións tributarias se tipifican no artigo 305 do Código Penal. Nel, establécese que quen efectúa un delito fiscal contra a Facenda Pública pode pasar até catro anos no cárcere e pagar até seis veces a cantidade defraudada. Un delito de 130.000 euros pode custar, en función de determinados agravantes, até 780.000 euros. Como mínimo, deberase devolver a cantidade defraudada (desde 120.000 euros), máis o interese de demora polo período transcorrido desde que se cometeu o delito, fixado no 5%.
Quen realiza un delito fiscal pode perder a posibilidade de obter subvencións ou axudas públicas
O Código Penal establece que no caso de tributos, retencións, ingresos a conta ou devolucións, xornais ou de declaración periódica, terase en conta o ano en que se presentou de modo erróneo a Declaración do IRPF. Se a fraude cometeuse nun período inferior a 12 meses, o importe do defraudado calcúlase en función do ano natural. As mesmas penas imponse cando a fraude se comete contra a Facenda da Comunidade Europea, sempre que a contía defraudada exceda de 50.000 euros.
Ademais destas sancións e penas, o Código Penal establece que quen comete un delito fiscal pode perder a posibilidade de obter subvencións ou axudas públicas, así como o dereito a gozar dos beneficios ou incentivos fiscais ou da Seguridade Social durante un período de tres a seis anos. Quedan exentos de responsabilidade penal os contribuíntes que regularicen a súa situación tributaria antes de que a Administración notifíquelles que cometeron fraude. Tamén se o fan antes de que o Ministerio Fiscal, o Avogado do Estado ou o representante procesual da Administración autonómica, foral ou local interpoñan una querela ou denuncia.
Considérase delito fiscal a fraude por un importe superior a 120.000 euros
En canto á súa prescrición, o artigo 131 do Código Penal establece que se extinguen aos cinco anos os delitos que teñan una pena máxima de prisión de entre tres e cinco anos (a pena máxima de prisión do delito fiscal é de catro anos). Isto indica que poden investigarse até un prazo máximo de cinco anos desde a súa comisión.
O descubrimento dun delito ou falta fiscal
Cando a Facenda Pública descobre una infracción tributaria que considera constitutiva de delito, remite o expediente ao Ministerio Fiscal. Este órgano pon en marcha unhas dilixencias de investigación e pode adoptar tres decisións:
Formular una querela
Arquivar o asunto
Entender que non hai delito pero si infracción administrativa. Neste caso, o expediente devólvese a Facenda para que se execute pola vía administrativa.
