Liberalización do servizo eléctrico: un mar de dúbidas

• Autor: Por Lida Barrio
• Data de publicación: Venres, 05deMarzode2010

Imaxe: Mario Antonio Pena Zapatería

A Lei do Sector Eléctrico de 1997 xa recollía a liberalización deste mercado. O obxectivo era garantir a todos os consumidores a libre elección do subministrador. Pero para poder escoller, hai que contar coa adecuada e debida información, que tamén regularía a lei. A realidade, con todo, é que as dúbidas e a desinformación son xeneralizadas. Poucos coñecen que son as tarifas de acceso, de último recurso ou social, e se interesa ou non cambiar de subministrador. Ante as dúbidas, convén manter prudencia, estudar moi ben as ofertas e non deixarse levar por descontos que poderían ser temporais e condicionados. Ata a liberalización, o consumidor contrataba co distribuidor da súa zona e pagaba un importe fixado polo Goberno. Agora, o Ministerio de Industria regula a “tarifa de último recurso” e as partes pactan os prezos da “tarifa de acceso”. Elíxese polo menos por un ano. En caso contrario, a empresa distribuidora coa que se tiña contratado a subministración traslada o contrato ao comercializador de último recurso do seu mesmo grupo empresarial. Este se subrogará en todas as condicións e facturará a subministración de acordo á tarifa de último recurso.

Que é a tarifa de último recurso?

A tarifa de último recurso (TUR) aplica un prezo máximo establecido polo Ministerio de Industria, Turismo e Comercio. Teñen dereito a ela todos os consumidores cunha potencia contratada inferior a 10 quilowatts, pero non todos os comercializadores poden cobrala, só os de Último Recurso: Endesa Enerxía XXI, Iberdrola Comercialización de Último Recurso, Unión Fenosa Metra, Hidrocantábrico Enerxía Último Recurso e Eon Comercializadora de Último Recurso. Designáronse, polo menos por catro anos, polo Real Decreto 485/2009, que regula a posta en marcha deste tipo de subministración no sector da enerxía eléctrica.

Os consumidores que non elixiron o pasado ano o seu paso a tarifas libres ou de acceso teñen agora o seu contrato co comercializador pertencente á empresa distribuidora da zona, incluso quen teñen unha potencia superior a 10 quilowatts, a pesar de que, en principio, esta tarifa non lles interesa porque teñen prezos penalizados.

Están obrigados a contratar cunha empresa comercializadora. A quen non o fixeron, aplícaselles de maneira automática a tarifa de último recurso, pero para incentivar o cambio increméntaselles o prezo cada trimestre e, máis aínda, a partir do 1 de abril deste ano xa que durante seis meses aplicaranse os prezos da TUR sen discriminación horaria incrementados un 20%. Transcorrido este tempo, se o consumidor non se decide a contratar cun comercializador, considerarase rescindido o contrato co de último recurso e procederase á suspensión da subministración.

A Dirección Xeral de Política Enerxética e Minas aprobou os prezos do termo de potencia e dos termos de enerxía das tarifas de último recurso aplicables durante o primeiro semestre de 2010. Os seus valores fixáronse así:

• a) Termino de potencia: TPU = 20,633129 euros/kW e ano.
• b) Termo de enerxía (TEU)
  1. Modalidade sen discriminación horaria = 0,117759 euros/kWh.
  2. Modalidade con discriminación horaria:

     TEU1 = 0,138960 euros/kWh. Período tarifario 1: P1 (Punta).

     TEU2 = 0,058923 euros/kWh. Período tarifario 2: P2 (Resto).

A factura para os consumidores que teñan menos de 10 quilowatts de potencia é mensual, unha real e outra estimada, xa que é habitual que a lectura do contador sexa bimestral.

En que consiste a tarifa de acceso?

A tarifa de acceso caracterízase porque o consumidor paga por dous conceptos: o consumo de enerxía e o uso das redes de transporte e distribución da electricidade. Isto é así porque a empresa comercializadora coa que se contrata o servizo ten que comprar a enerxía ao produtor. É un intermediario que contrata a subministración co propietario -o distribuidor da zona-, para logo vendelo ao usuario a un prezo pactado con anterioridade.

Hai dous termos de facturación: potencia e enerxía. As tarifas distínguense polo nivel de potencia, que pode ser inferior a 15 quilowatts, superior a 15 quilowatts ou unha tarifa de discriminación horaria inferior a 15 quilowatts, con distintos prezos para horas punta e val.

O usuario paga polo consumo da enerxía e polo uso das redes de transporte e distribución da electricidade

A priori, ten vantaxes económicas con respecto á TUR. Son descontos que se aplican sobre o consumo ou sobre os termos fixos, aínda que na súa maioría están limitados no tempo, a modo de oferta de benvida. Outros requiren a contratación conxunta do gas e a electricidade e, mesmo, doutros servizos como contratos de mantemento. O consumidor ha de conxugar moitos e variados factores, de tal modo que este sector, xa de seu complexo e incomprensible, vólvese para el aínda máis confuso e de aí a necesidade de ler en profundidade as ofertas. Se un usuario cre equivocarse, debe esperar o ano de vixencia estipulado para contratar en réxime de TUR ou pagar as penalizacións pactadas por vencemento anticipado.

Os contratos de subministración de electricidade en baixa tensión deben ter unha duración máxima dun ano. Pódense prorrogar de modo tácito por períodos da mesma duración, pero o consumidor pode rescindir esta prórroga cun preaviso de 15 días, sen que proceda cargo algún en concepto de penalización. É fundamental ler sempre o contrato.

Ademais, calquera consumidor con potencia contratada igual ou inferior a 10 quilowatts que decida contratar a subministración no mercado libre, a un prezo pactado cun comercializador, poderá volver á tarifa de último recurso a través dun Comercializador de Último Recurso.

Que son os prezos sociais?

Desde xullo do pasado ano, creceu a confusión respecto dos prezos sociais. Nese momento só había unha posibilidade, o “Bono social”, e para determinados usuarios. Poden beneficiarse quen cumpran calquera destes requisitos:

• Persoas cunha potencia contratada menor de 3 quilowatts na súa vivenda habitual.

• Pensionistas con 60 ou máis anos que perciban unha pensión mínima por xubilación, incapacidade permanente ou viuvez.

• Familias numerosas.

• Familias con todos os seus membros en situación de desemprego.

A principal vantaxe deste produto é a conxelación das tarifas durante dous anos.

A similitude de termos coa tarifa social equivocou a numerosos consumidores. Con todo, creada polo Goberno e máis vantaxosa que o bono social, xa non estaba dispoñible en xullo de 2009. Supuña pagar só o consumo e aforrábase o fixo de potencia. Hoxe só se pode acceder ao bono social, que se limita a unha conxelación de tarifas durante dous anos.