Cando unha parella non funciona e a situación faise insoportable, o máis beneficioso é disolver o matrimonio. E canto máis rápido, mellor. Esta máxima puido inspirar a creación do divorcio exprés en 2005, que supuxo a primeira modificación da lei de divorcio desde que entrase en vigor en 1981. Dez anos despois, acelérase aínda máis e a Lei da Xurisdición Voluntaria regula unha nova modalidade de divorcio e separación matrimonial, que agora poderá facerse ante notario. Que supón para o cidadán? É posible en todos os casos? Canto costa? Neste artigo danse as claves para entender este novo tipo de divorcio exprés.
1. Requisitos para divorciarse ante notario
Os divorcios non pairan de aumentar en España. De feito, segundo os datos do Instituto Nacional de Estatística, en 2014 houbo 100.746 divorcios, un 5,6% máis que no ano anterior. Se a aprobación do divorcio exprés supuxo unha revolución, ao axilizar os trámites para terminar cunha situación case sempre desagradable, agora o proceso se acelara un pouco máis. Así, a lei aprobada fai apenas tres meses permite separarse ante notario. Pero hai que cumprir unha serie de requisitos.
- Debe ser de mutuo acordo. Ademais, os cónxuxes deben estar presentes e á vez. Non se admite poder ou representación verbal por mandatario ou outorgamentos sucesivos.
Ten que pasar tres meses desde a celebración do matrimonio.
Non se pode recorrer a este trámite ante notario para divorciarse, se se teñen fillos menores de idade ou se a muller está embarazada (en Dereito, o concibido considérase como nado para aquilo que lle sexa favorable). O artigo 82 do Código Civil, tras a reforma, sinala con claridade este punto: este trámite “non será de aplicación cando existan fillos menores non emancipados ou coa capacidade modificada xudicialmente que dependan dos seus proxenitores”. A inexistencia de fillos menores acredítase con libro de Familia, e a de persoas que non teñan capacidade modificada, por manifestación.
2. Que documentos necesítanse?
Para tramitar a separación ou divorcio ante notario, débese acudir a notaríaa coa seguinte documentación:
- Certificación da inscrición do matrimonio e, no seu caso, as de inscrición de nacemento dos fillos no Rexistro Civil.
Os documentos en que os cónxuxes baseen o seu acordo.
Se se solicitasen medidas de carácter patrimonial, débense achegar os documentos que permitan avaliar a situación económica de cada un e, no seu caso, dos fillos. Estas serían as declaracións tributarias, nóminas, certificacións bancarias, títulos de propiedade ou certificacións rexistrais.
3. Precísase un avogado?
A nova lei establece que os cónxuxes deberán intervir neste outorgamento de forma persoal, aínda que impón a asistencia de avogado. É razoable, posto que o notario asesora e dá fe, mentres o avogado debe defender os intereses dos seus clientes. Por iso, nun divorcio -de gran transcendencia- non se pode actuar sen reflexión nin asesoramento profesional posible. Isto, obviamente, encarece os custos.
Se se teñen fillos maiores de idade ou emancipados aos que afecte o convenio regulador da separación, deben comparecer ante notario para prestar a súa conformidade coas medidas que se adoptan.
4. Canto costa?
A data de hoxe, o divorcio ante notario é unha escritura sen contía, polo que se cobran uns 30 euros. A esta cantidade haberá que engadir o exceso de folios (depende da extensión do convenio) e tres copias autorizadas, máis o importe por testemuño dos documentos entregados ao notario e a dilixencia de aprobación do convenio. A cifra final pode oscilar entre 200 e 300 euros, aproximadamente.
A este prezo débenselle sumar os gastos do avogado que decidan as partes e o custo da liquidación do réxime económico matrimonial.
5. O divorcio pode facerse ante calquera notario?
A diferenza do matrimonio ante notario -que pode celebralo calquera-, o divorcio ten que facerse ante o notario do último domicilio común. Tamén é posible acudir ao notario do lugar de residencia habitual de calquera dos cónxuxes.
Pero convén saber que este trámite non é competencia exclusiva dos notarios. Se se quere facer a separación mediante o divorcio exprés, tamén se pode acudir ante o secretario xudicial do Xulgado de Familia correspondente.
6. Canto se tarda en estar separado?
O divorcio terá eficacia, neste caso, desde a manifestación de ambos os cónxuxes outorgada en escritura pública ante notario; é dicir, desde o momento da firma da escritura.
O divorcio, como é froito da vontade das partes, produce efectos desde a rúbrica da escritura. Pero outra cousa é o convenio que se estableza, que só é eficaz desde a aprobación polo notario.
7. O notario debe aceptar sempre o convenio que acorden os cónxuxes?
O notario pode negarse ao convenio, se considera que os acordos son prexudiciais para os cónxuxes ou para os fillos maiores ou emancipados.
Para este efecto, a disolución do matrimonio non se produce no momento da firma da escritura, senón cando o notario tome a decisión. E para iso conta cun prazo de cinco días hábiles. Nese prazo debe redactar a dilixencia aprobando ou denegando o convenio. Se o denega, debe achegar en que se basea para iso.
