Se antes da crise os aspectos que máis valoraban os cidadáns no momento de elixir a modalidade de aforro eran a liquidez e a transparencia, hoxe son a seguridade e a rendibilidade os factores que fan que unha persoa se decante por un produto ou outro. Os partícipes en plans de pensións perderon diñeiro nos últimos anos porque moitos deles tiñan o capital investido en fondos que non estaban asegurados. Viron como os aforros destinados á vellez diminuían e, por iso, no último ano, buscaron opcións que achegasen unha fiscalidade interesante, á vez que garantisen o seu capital e desen unha rendibilidade segura ás súas achegas. Os plans de pensións garantidos reúnen este tres requisitos, polo que se converteron nos protagonistas da tempada.
O diñeiro, a recado con plans de pensións
Debido á crise, os investidores modificaron os seus patróns de risco e a maioría moveu o seu diñeiro a lugares seguros. Aínda que hai xente que aínda pon parte do seu patrimonio en produtos nos que pode gañar e perder diñeiro, a tendencia do consumidor medio diríxese, hoxe en día, a obter certa rendibilidade sen que o seu capital diminúa. Os plans de pensións garantidos son o refuxio de moitos investidores que están dispostos a recibir uns intereses algo menores que os ofrecidos por outros fondos a cambio de saber con seguridade que os seus aforros non se volatilizarán e que obterán os réditos pactados no contrato.
As turbulencias do mercado, os vaivéns da Bolsa e a incerteza económica global son factores crave para que a desconfianza increméntese. Moitos cidadáns viron como decrecían os aforros que tiñan depositados nos seus plans de pensións. No seu momento, estes produtos foron moi rendibles na súa versión non garantida, pero hoxe en día os consumidores foxen deles.
Se opta pola renda fixa, o cliente sabe con exactitude o diñeiro que obterá cando cobre o seu plan de pensións
Ante a demanda de quen piden seguridade e rendibilidade para os seus aforros, a maioría das xestoras centra as súas accións en ofrecer plans de pensións garantidos. A campaña de bancos e aseguradoras para conseguir clientes intensifícase durante novembro e decembro. De feito, en torno ao 75% das achegas realízase durante o último trimestre. Ao ser un produto que desgrava, os últimos meses do ano son claves para facer contas e calcular os beneficios que se poden obter co investimento.
Que son os plans de pensións garantidos
Os plans de pensións garantidos funcionan de forma similar ao resto dos produtos deste tipo. A única diferenza é que o partícipe sabe que recuperará ao vencemento a totalidade do capital inicial investido. Ademais, adoitan levar asociado un interese que pode ser fixo ou variable, segundo o plan que elixa o usuario.
Se opta pola renda fixa, o cliente sabe con exactitude o diñeiro que obterá en concepto de intereses cando poida cobrar o seu plan de pensións. Se o contrata a un 3% anual durante cinco anos, ten que multiplicar o capital depositado polo interese e o tempo que o mantén. Así saberá canto obterá ao finalizar a vida do produto.
Cando a rendibilidade está suxeita a un índice variable, é máis complicado coñecer as ganancias dun plan de pensións, xa que poden subir ou baixar. O capital está sempre garantido, pero ata o vencemento descoñécese con exactitude o importe da ganancia. O rendemento establécese segundo o comportamento dunha cesta de valores ou dun índice bolsista. Pero o cliente non obterá como beneficio a revalorización total, senón unha porcentaxe prefijado pola entidade que comercializa o produto. Se se pacta que o cliente obterá un 20% da subida do Eurostoxx nun tempo determinado, por moito que suba este índice, o cliente non obterá máis que esta porcentaxe do incremento, e o mesmo sucederá se baixa.
En todo caso, os produtos que máis se comercializan este ano e máis éxito teñen entre os consumidores son os plans de pensións garantidos cun interese fixo, posto que as expectativas da Bolsa, tanto española como doutros países, son bastante incertas.
Como funcionan
As entidades que comercializan os plans de pensións garantidos pon a disposición dos seus clientes o produto e marcan un prazo durante o cal calquera persoa pode contratalo. Ademais, fixan un tempo no que o partícipe non poderá retirar o seu diñeiro, establecen o tipo de interese que recibirá e indican se é fixo ou variable. Tamén deben comunicar as comisións que cobran e que ocorrería se o cliente incumpre as condicións acordadas.
Estes plans teñen un perfil claramente conservador
A garantía está vixente a condición de que o partícipe manteña o seu diñeiro ata o vencemento, pero tamén pode darse a circunstancia de que deba retiralo, ben porque quere contratar outro produto, porque necesita o capital ou porque se dea algunha das continxencias que permita cobrar de forma anticipada o plan de pensións, como paro ou enfermidade. Nestes supostos, a rendibilidade dependerá do valor do mercado e a garantía que se dá ao comezo pérdese. É posible tamén que os contratos inclúan penalizacións económicas en forma de comisións.
Convén, por tanto, estar seguro de que o diñeiro depositado non se necesitará no prazo que dure o contrato, coñecer con claridade que ocorrería no caso de retirar o capital con antelación e as comisións que habería que pagar nesta circunstancia.
Cambiar a un plan garantido
Os cidadáns poden pasar dun plan de pensións a outro sen que se lles penalice fiscalmente. Moitos dos contribuíntes que tiñan o seu capital nun produto non garantido cambiáronse axiña que como puideron a un no que non poidan perder o seu diñeiro. Pero, segundo sinalan desde o Observatorio Inveco, numerosos aforradores descoñecen as vantaxes de traspasar o patrimonio dun produto a outro.
Conscientes da gran demanda que teñen os plans asegurados, os bancos e as compañías que ofrecen este tipo de produtos fan ofertas agresivas para atraer a clientes doutras entidades ou a partícipes que abren os seus plans de pensións por primeira vez. Xunto cos intereses, en torno ao 3,5% e que superan nalgúns casos o 4%, dan bonificacións económicas sobre o capital traspasado desde outras entidades e fan agasallos para os partícipes, cuxo valor depende do diñeiro que ingresen.
A quen se dirixen
Os plans de pensións garantidos teñen un perfil claramente conservador. Están recomendados para persoas que queiran asegurar o seu capital e gañar uns intereses. Quen desexan afastarse do risco que supoñen outros produtos cos que se pode perder diñeiro, atopan nestes plans un investimento totalmente seguro cunha rendibilidade máis ou menos coñecida de antemán.
Os intereses destes produtos roldan o 3,5% anual
Por outra banda, os expertos recomendan estes produtos a curto ou medio prazo, como máximo 10 anos, e a persoas que están próximas á idade de xubilación. Ter un plan de pensións garantido a longo prazo, uns 20 anos, asegura un interese. No entanto, ter o diñeiro inmobilizado durante tanto tempo impide participar en investimentos máis rendibles a curto prazo. Os intereses poden subir nun tempo, pero o partícipe xa comprometería o seu diñeiro. Ademais, para tratarse dun período tan longo, os réditos non son demasiado elevados.
Quen se xubilen nos próximos anos son os destinatarios máis adecuados para este produto, posto que non o manterán durante moito tempo e asegúranse, por unha banda, o capital e, por outra, uns intereses coñecidos.
Se a pesar de todo unha persoa nova quere contratalo, pode facelo a curto prazo e, cando venza o contrato, investir o diñeiro noutro plan de pensións. Se ao cabo duns anos pasou a crise e a situación é máis estable, poderá optar por un novo plan garantido ou ben elixir un menos conservador.
A desgravación fiscal é un dos factores que máis valoran os partícipes nun plan de pensións. Con independencia de que sexan garantidos ou non, o diñeiro que se ingresa ano tras ano permite diminuír o importe que se paga na Declaración da Renda. No entanto, ao percibir o diñeiro acumulado, leste pasa a formar parte das rendas do traballo e si que ha de tributar pola contía percibida.
As achegas anuais que realizan os contribuíntes son deducibles da súa base impoñible no menor dos seguintes importes:
- O 30% da suma dos rendementos netos do traballo e de actividades económicas para quen teñan menos de 50 anos, e o 50% para quen xa os cumpriron.
- 10.000 euros anuais ata os 50 anos e 12.500 a partir desta idade.
Por outra banda, os contribuíntes cuxo cónxuxe non obteña rendas do traballo ou de actividades económicas -ou estas sexan inferiores a 8.000 euros anuais- poden reducir da súa base impoñible as achegas realizadas aos plans de pensións dos que o esposo ou a esposa sexa partícipe, co límite de 2.000 euros anuais.
Quen padeza unha minusvalía física ou sensorial do 65% ou superior ou psíquica, de polo menos o 33%, pode realizar achegas superiores e reducir a súa base impoñible. No caso de partícipes con discapacidade, a cantidade máxima será de 24.250 euros e, se son titores ou familiares ata terceiro grao en liña directa ou colateral, 10.000 euros. En todo caso, o límite de achegas anuais, ao sumar as da persoa con discapacidade e familiares ou titores, será de 24.250 euros.
Cando chega a idade de xubilación, o partícipe pode cobrar o diñeiro en forma de capital -nun único pago- ou en forma de renda -percibe unha contía ao longo dun tempo-. En todo caso, as prestacións percibidas considéranse rendementos do traballo e aplícaselles a correspondente retención.
Se o contribuínte percibe a prestación en forma de capital, pode beneficiarse dunha redución do 40% das achegas realizadas ata o 31 de decembro de 2006. Neste caso, só tributaría polo 60% do obtido nese período. O resto das cantidades, desde o 1 de xaneiro de 2007, non teñen redución e intégranse nas rendas do traballo.
Cando se cobre o importe en forma de renda, o contribuínte non pode gozar desta redución do 40% que obtería se o cobrase en forma de capital.
