Entre 2008 e 2014 a luz subiu un 52% en España, moi por encima da media europea, polo que ten o cuarto recibo eléctrico máis caro da UE, por detrás de Dinamarca, Alemaña e Irlanda. As razóns? Como se enumera no seguinte artigo, entre as máis importantes están o aumento dos impostos e os custos das axudas das políticas de apoio á enerxía renovable e a cogeneración, como sinalan a investigación ‘O efecto tesoira‘ e un informe comparativo entre os prezos da luz en Europa e os de Estados Unidos, elaborados por David Robinson, membro de The Oxford Institute for Energy. Sen esta cuña gobernamental, a nosa factura eléctrica pasaría de ser a cuarta máis cara de Europa a ocupar o undécimo lugar.
Por que en España é tan cara a luz?
Desde que comezou a crise, a factura da luz en España non deixa de crecer a un ritmo moito maior que no resto da Unión Europea. E o peor de todo é que o elevado incremento do prezo eléctrico -que afecta sobre todo o pequeno consumidor e ao seu fogar- está vinculado a custos alleos á subministración eléctrica (xeración e distribución da luz) que son cargados por parte do Goberno ao recibo da electricidade. De feito, as cargas públicas supoñen o 46% do total da factura da luz, segundo o traballo de investigación dirixido por David Robinson. O mesmo sinalan desde a Asociación Española da Industria Eléctrica (Unesa), que ven nos “custos políticos” o problema do alto custo deste recibo. Cales son e como nos afectan?
- As curmás a enerxías renovables e cogeneración supoñen miles de millóns de euros anuais. Con todo, desde a Asociación de Produtores de Enerxías Renovables incídese en que as renovables, a pesar das curmás, dan ao sistema máis do que reciben. Ademais, na súa opinión, a electricidade é cara pola excesiva retribución que perciben as nucleares e as plantas hidroeléctricas.
O custo derivado do parón da enerxía nuclear é moi grande. En 1984 prohibiuse en España a construción de novas centrais nucleares e canceláronse cinco antes de que empezasen a funcionar. Para compensar ás empresas que xa investiran nelas fixáronse indemnizacións. E son miles de millóns de euros os que se pagan por este concepto ano tras ano no recibo da luz entre todos os consumidores.
Todos tamén abonan os custos de compensación extrapeninsular, o prezo polo sobrecusto que supón a subministración de electricidade ás illas. Así, non só os españois residentes en Canarias ou Baleares cargan con este gasto.
Hai tamén primas para o carbón nacional. Para evitar o peche das minas de carbón (que non pode competir co doutros países máis barato e de maior calidade), cóbrase un imposto especial sobre a electricidade que subvenciona o funcionamento destas minas.
Na factura páganse ademais os custos de transición da competencia. Son unhas “indemnizacións” (de 7.813,2 millóns de euros) que as empresas reciben para compensar a caída dos seus beneficios ante a entrada de novos competidores no mercado coa lei de liberación do sector eléctrico. A Plataforma por un Novo Modelo Enerxético estima que se trata dunha sobrecompensación e que se se terminase con esta axuda, o recibo da luz abarataríase ao redor dun 10%.
E tamén se pagan impostos. En España esta factura está gravada cun 21% de IVE e con case un 5% de imposto especial sobre a electricidade. Isto, na práctica, significa que se aplica ao recibo da luz, un ben básico, a mesma tributación que soportan os bens de luxo.
Déficit de tarifa: pagar as débedas do sistema eléctrico
O outro gran gasto que encarece o recibo da luz é o chamado déficit de tarifa. É a diferenza entre o custo da subministración eléctrica e o prezo da electricidade. En teoría, supón que o importe que cobran as eléctricas non é suficiente para cubrir os custos e, por iso, recoñéceselles ese déficit, que é unha débeda do Estado coas eléctricas. Quen a acaba pagando? Os consumidores; en concreto, supón entre un 6% e un 7% da factura da luz.
O doutor David Robinson propón nas súas teses sobre electricidade que unha parte do custo das políticas públicas que provocan o incremento da factura eléctrica finánciese a través dos Orzamentos Xerais do Estado ou mediante un imposto sobre o carbono.
O membro de The Oxford Institute for Energy tamén estima conveniente fomentar a innovación en tecnoloxías que reduzan as emisións de CO2, cre que non se deben subvencionar tecnoloxías que non o necesitan para competir coas enerxías convencionais e aconsella reestruturar as tarifas.
