O poder adquisitivo das familias viuse reducido como consecuencia do paro, a alza de prezos e a conxelación ou rebaixa salarial, polo que os fogares dispoñen dos mesmos ou menores ingresos para facer fronte a maiores gastos. Ante esta situación, unha das operacións máis comúns entre os que non poden facer fronte ás súas débedas, é reunificarlas nun novo crédito. Pero esta solución implica unha serie de problemas. No presente artigo exponse os principais riscos da reunificación de débedas.
Reunificar, solución ou problema?
2012 pechou con case 6 millóns de parados, segundo a última Enquisa de Poboación Activa (EPA). Con estas históricas cifras de paro, non é de estrañar que as dificultades financeiras familiares aumentasen. A profunda crise económica motivou que moitas persoas non poidan continuar facendo fronte ao pago das distintas cotas mensuais dos préstamos que contrataron. Así, o nivel de morosidade non deixou de crecer. A falta de pagamentos de hipotecas pasaron do 1% de 2008 ao 3,4% rexistrado no terceiro trimestre de 2012, como indica o Banco de España.
Ante este panorama, unha opción que se estendeu cada vez máis é a de reunificar as débedas. A demanda deste tipo de produtos financeiros incrementouse nos últimos anos ao redor dun 35% anual, segundo cifras da Axencia Negociadora, mesmo, a pesar de que as entidades bancarias mostráronse moi remisas a elas. E é que, lonxe de ser a solución para todos os problemas, estas operacións implican unha serie de riscos que se explican a continuación.
1. Aumento do pago de intereses
Unha operación de consolidación de débedas consiste en agrupar nun único préstamo ou crédito todos os pagos que se deben dos préstamos existentes (hipoteca, letra do coche, préstamo persoal, cartóns de crédito) cunha ou diferentes entidades e a distintos custos ou tipos de interese. Aglutínanse todas as débedas nunha única cota mensual que son de maneira habitual de menor contía e interese que a suma de todas as anteriores. Pero o prazo de amortización, o período de tempo fixado para pagar o préstamo, amplíase. Ademais, o interese da nova hipoteca adoita ser maior que o dunha normal, posto que o risco de falta de pagamento é superior. Así, un prazo maior supón menor cota, pero a cantidade final que se debe abonar, a débeda, increméntase, xa que os intereses totais serán moito maiores e pagarase durante máis meses.
Ao final, a débeda increméntase pois os intereses totais serán moito maiores e pagarase durante máis meses
O aumento na demanda deste tipo de operacións levou ao Banco de España á inclusión dunha serie de advertencias aos usuarios no seu Portal do Cliente Bancario. O supervisor recomenda que se analice esta operación atendendo non só á diferenza de tipos de interese entre os préstamos antigos e o novo, senón tamén ao prazo durante o cal se estará pagando e os gastos totais da operación.
De igual forma, hai que ter moi presente un posible futuro aumento nos tipos de interese e o euribor, en caso de contratar un préstamo con tipos flexibles, posto que o actual prezo do diñeiro, os tipos de interese, están moi baixos.
2. Altos custos de tramitación
O Banco de España exhortou tamén a que se poña especial atención e solicítese información detallada dos gastos totais que leva esta operación. Como son:
- Os custos de tramitación e formalización.
- As comisións ou penalizacións por cancelación anticipada ao oficializar o novo crédito.
- Os gastos de notaría, rexistro, xestoría e impostos polas modificacións na hipoteca.
- As comisións e desembolsos pola apertura do novo préstamo.
A iso debe engadirse o feito de que en moitos casos estas operacións contrátanse con compañías que actúan como intermediarias financeiras (posto que agora bancos e caixas son remisos á súa realización) e, polo xeral, o cliente ha de facerse cargo do custo do servizo de intermediación. Ademais, os tipos de interese que aplican estas empresas de capital privado son moito máis elevados que os das entidades bancarias.
3. Reticencias e esixentes requisitos das entidades
Esta operativa, que era habitual entre as principais entidades tradicionais ata o estalido da burbulla inmobiliario-crediticia, é cada vez máis difícil de obter nos bancos xeneralistas. Ao contrario que antes da crise, hoxe día, as entidades esixen moitas e difíciles condicións.
Debe acreditarse a situación crediticia, mírase con lupa o nivel de endebedamento, esixen unha estabilidade laboral que asegure futuros e regulares ingresos, os bancos non refinancian débedas doutras entidades e, polo xeral, as operacións de refinanciamento hipotecario só apróbanse se o capital total que queda por amortizar non supera o 80% do valor de tasación do inmoble.
Os bancos solicitan un avalista, que debe cumprir requisitos cada vez máis esixentes, ou ter vivenda en propiedade
Os bancos solicitan en case todos os casos garantía hipotecaria. Se se obtén un préstamo sen esta garantía, é habitual que o prazo sexa menor e a rebaixa na cota sexa de igual forma menor. Tamén as entidades piden un avalista, que debe cumprir uns requisitos cada vez máis esixentes, ou ter vivenda en propiedade.
As compañías de capital privado, non financeiras, utilizan a hipoteca como crédito, e no caso de que non haxa hipoteca ou propiedade, poden agrupar todas as débedas nun novo préstamo persoal ou con outro tipo de garantía non hipotecaria.
4. Gastos de asesoramento
Debido ás reticencias das entidades, é habitual que se acuda a compañías de capital privado. Son empresas non financeiras, que non dependen do Banco de España nin están suxeitas á súa regulación. Por iso, os expertos aconsellan contar con asesoramento profesional, pero os seus custos son moi notables. O tipo de comisións que cobran oscilan entre o 3 e o 5% do importe da operación.
5. Pertencer a listas de morosidade
Se se está dentro dunha listaxe de morosos, como Asnef, RAI ou Equifax, as probabilidades de levar a cabo un refinanciamento redúcense ao mínimo. As entidades non conceden crédito se unha persoa está incluída nun destes ficheiros. A única opción serán as empresas de capital privado.
