A crise fixo madeixa en todos os ámbitos, mesmo nas sucesións testamentarias. Cada vez son máis frecuentes as herdanzas con débedas asociadas e, cando estas son superiores aos haberes, o beneficiario ten que responder cos seus propios bens. Como se explica nas seguintes liñas, o máis apropiado entón é rexeitar a herdanza ou aceptala a beneficio de inventario. Pero se é o herdeiro quen ten débedas, os seus acredores poden obrigarlle xudicialmente a aceptala para poder cobrar a falta de pagamentos.
Débedas do falecido: que sucede
Ninguén está obrigado a aceptar unha herdanza, xa que non só hérdase o activo, senón tamén o pasivo. Quen recibe un legado se subroga aos seus dereitos e obrigacións coma se fose o causante e ten que responder os seus bens ás débedas da mesma.
Por iso, cando hai dúbidas fundadas de que unha herdanza pode levar consigo débedas (que estean acreditadas e sexan esixibles por acredores), a mellor solución para o herdeiro é rexeitala ou aceptala a beneficio de inventario.
Aceptar a herdanza a beneficio de inventario
A aceptación a beneficio de inventario implica separar o patrimonio persoal do herdeiro e o caudal da herdanza.
Esta fórmula debe formalizarse en documento público ante notario, un axente consular (se o beneficiario está no estranxeiro) ou a través de documento privado, presentado ante a Administración Tributaria, no seis meses seguintes á data en que se declara ao sucesor como tal.
Ao herdar a beneficio de inventario só respóndese das débedas co valor dos haberes
Ademais, os herdeiros sempre poden solicitar a formación de inventario antes de decidirse a aceptar ou repudiar a herdanza. O inventario é aconsellable, se se dubida da solvencia do falecido e considérase que só se responde das débedas co valor dos haberes da herdanza. Para iso, faise un inventario notarial ou xudicial dos bens do defunto e procédese ao pago de todas as débedas e cargas mediante a venda deses haberes.
Só o remanente dos bens, se queda algo unha vez satisfeitas todas as obrigacións, repártese entre os herdeiros. Pola contra, se no inventario o capital que se debe é maior que o valor dos bens, os herdeiros non sucederán nada, aínda que tampouco terán que achegar o seu patrimonio persoal.
En moitas ocasións, a aceptación da herdanza a beneficio de inventario está imposta por lei, como no caso dos menores ou incapacitados, herdeiros de confianza (persoas físicas a quen o testador encomenda que dean un determinado destino aos seus bens) ou persoas xurídicas públicas e privadas declaradas de interese social. Por outra banda, cando o causante está na situación de insolvencia á que se refire o artigo 3, apartado 4, da lei 22/2003 de 9 de xullo, Lei Concursal, a herdanza pode declararse en concurso, o que leva emparellada por lei a aceptación da mesma a beneficio de inventario.
Segundo o artigo 1.001 do Código Civil, se o herdeiro que ten débedas pendentes con terceiros repudia unha herdanza e, con iso, causa un prexuízo aos seus acredores, estes poden solicitar ao xuíz a entrega da herdanza (ou que lles autorice a aceptala no seu nome), co fin de resarcirse da falta de pagamentos. A lei permite que os acredores dun herdeiro poidan oporse de forma xudicial á renuncia dunha herdanza.
Os acredores teñen dereito a percibir a contía correspondente ata satisfacer o importe dos seus créditos e, se sobra algunha cantidade da porción hereditaria de quen rexeitou a herdanza, esta non pertence xa ao renunciante, senón que se reparte entre o resto dos sucesores.
Hai que destacar que, unha vez abonadas as débedas, os acredores non teñen ningún dereito sobre o sobrante da porción hereditaria. Así mesmo, os acredores de quen renuncia a unha herdanza dispoñen dun ano de prazo, desde a data da repudiación, para reclamar os seus dereitos. Con obxecto de satisfacer as súas débedas, un acredor pode ir contra os bens da herdanza, contra os de quen a rexeita e contra os do herdeiro, por esta orde.
En ocasións, sucede que unha persoa declarada insolvente recibe unha herdanza e pretende renunciar á mesma para non verse obrigada a entregar os haberes adxudicados aos acredores en pago das débedas pendentes. Con esta decisión prexudica aos seus acredores, polo que a lei autorízalles a oporse xudicialmente a esa renuncia. Neste caso, os acredores dos coherederos poden intervir na partición da herdanza para evitar que esta prexudique os seus dereitos.
Se un dos coherederos é acredor do defunto, pode reclamar dos outros o pago do seu crédito e deducir o seu parte proporcional como tal sucesor.
En calquera caso, antes de efectuar unha actuación sucesoria ou relacionada con herdanzas, é conveniente contar co asesoramento profesional dun avogado.
