Taxa Tobin: que é e como che pode afectar?

Que é a taxa Tobin?

A coñecida como taxa Tobin propúxoa orixinalmente (de aí o seu nome) o economista norteamericano e premio Nobel de Economía, James Tobin, en 1971. Na súa formulación, suxería “gravar as operacións de alto risco en divisas e outros produtos complexos que, de forma descontrolada e altamente especulativa, podían chegar a desestabilizar economías nacionais”, explica Patricia Suárez, presidenta da ASUFIN (Asociación de Usuarios Financeiros).

Nos anos 90 pensouse na súa aplicación e de novo en 2008, por mor da crise financeira. En 2015, nunha reunión do Consello de Asuntos Económicos e Financeiros (Ecofin) da Unión Europea dez países pactaron as bases para a súa posta en marcha. E, agora, “conscientes de que unha alta especulación en produtos financeiros complexos pode levarnos a outra crise financeira”, comenta a experta, Francia e Alemaña lideran a súa implementación en Europa. Este acordo, subscríbeno hoxe un total de 10 países entre os que está España pero tamén Bélxica, Eslovenia, Eslovaquia, Grecia, Italia, Portugal e Austria.

Imaxe: Stevepb

Con todo, como apuntan desde ASUFIN, a taxa que agora se quere aplicar tanto en España como no resto de países que chegaron ao acordo, “nada ten que ver co espírito orixinal e queda moi lonxe do obxectivo de frear a especulación que inspirou a súa aplicación”. En concreto, o imposto sobre transaccións financeiras que aprobou o Executivo en Consello de Ministros o pasado martes gravará as operacións en bolsa “e afectará os investidores calquera que sexa o tamaño do seu investimento”, pero dificilmente limitará a especulación e os grandes movementos de capital a nivel global.

Como se aplica a taxa Tobin

Tal e como se expuxo por parte do Ministerio de Facenda, con este imposto trátase de gravar as operacións de adquisición de accións das sociedades cotizadas cunha capitalización maior a 1.000 millóns de euros. Se a compra realízase mediante un centro de negociación, que é o normal, pagarase xunto á liquidación da operación. É dicir, “cando compre ou venda viralle directamente o imposto xunto coa liquidación”, explica Juan Abellán, director do Máster en Mercados Financeiros e Xestión de Activos do Instituto de Estudos Bolsistas (IEB). Cóbrase o 0,2 % sobre o valor da compra ou venda.

Ao ser un acordo con outros países europeos, “prevese un sistema de compensación segundo os investimentos en cada país”, asegura Patricia Suárez. Con todo, haberá que atender á letra pequena final do imposto que finalmente implemente o Goberno de España.

Cando entrará en vigor

A partir de que momento farase efectiva a taxa Tobin? Como calquera anteproxecto de lei, unha vez aprobado polo Consello de Ministros, debaterase no Congreso e no Senado onde se negociarán as diferentes emendas. Unha vez termine a fase de tramitación, “a entrada en vigor será ao tres meses da súa publicación no BOE“, comenta Abellán.

A que empresas pode afectar?

A taxa Tobin afecta a accións “de empresas españolas que teñan unha capitalización bolsista superior a 1.000 millóns de euros (é dicir, que o valor da suma de todas as súas accións sexa superior a 1.000 millóns de euros)”, aclara o experto do IEB.

Na actualidade, son 64 empresas as afectadas, entre as que están as do IBEX 35. Pero tamén algunhas compañías do mercado continuo, entre elas, segundo o portal financeiro Bolsayeconomía: Aperam, Almirall, Corporación Financeira Alba, BME, Coca Cola European Partners, Ebro Foods, Fluidra, Faes Farma, Catalá Occidente, Gestamp, Logista, Nh Hotels, Prosegur Cash, Prosegur, Rovi, Sacyr, Unicaja…

Imaxe: klimkin

Como afecta o cidadán do montón a taxa Robin

As consecuencias deste novo tributo faranse notar entre os aforradores. En opinión de Juan Abellán, “hai poucas posibilidades de que o asuma o intermediario ou banco e menos un fondo”. Entre outras, a taxa Tobin terá as seguintes consecuencias:

• Comisións. É moi probable que os intermediarios financeiros “trasladen aos investidores esta taxa en forma de subida de comisións cando compren ou vendan accións”, sinala a presidenta de ASUFIN. E aquí temos a grandes investidores, “pero tamén pequenos aforradores que invisten o seu diñeiro en bolsa “. Para unha transacción illada non parece moi significativo, pero nalgunhas situacións, o acumulado dese 0,2 % terminará restando unha cifra considerable do beneficio anual do investidor. Na mesma liña exprésase Abellán, quen indica que cada vez que compre ou venda en bolsa restaranlle o 0,2 % e así, “se investimos 50.000 euros en accións cobrarannos 100 euros e cando as vendemos outros 100 euros, pero e se nos gusta cambiar de accións de forma frecuente?”, pregúntase.
• Fondos de investimento de renda variable española. Poderían ver minguada a súa rendibilidade. Segundo as valoracións da Asociación de Institucións de Investimento Colectivo e Fondos de Pensións (Inverco) en boca do seu presidente Anxo Martínez-Aldama, “con base nos actuais datos de contratación de accións españolas, o patrimonio dos fondos de investimento podería verse reducido un 8,1 % en 25 anos polo efecto deste imposto”. No caso dos fondos de investimento, as comisións aplicadas non se verán afectadas. A taxa en cuestión será implementada polos intermediarios bolsistas directamente ao fondo como “un maior valor de compra das accións e afectará de igual forma a investidores grandes e pequenos”.
• Fondos de pensións. A aprobación deste imposto afectará tanto a partícipes de fondos de investimento como fondos de pensións, segundo Martínez-Aldama: a súa rendibilidade poderá reducirse un 5,6 %.

Fuxida de capital? Outras consecuencias

É importante ter presente que este tipo de medidas “poden ter un impacto negativo na economía española”, no caso de que non se aprobase de maneira harmonizada na Unión Europea.

Nese caso, promoveríase a deslocalización do investimento en valores nacionais a mercados distintos ao español. Segundo a nosa valoración, “isto podería xerar que as accións españolas resultasen menos atractivas para os investidores estranxeiros”, indica o presidente de Inverco.