As entidades bancarias ofrecen aos seus clientes distintos tipos de seguros, normalmente co fin de asegurarse os pagos das cotas das hipotecas contratadas. Por unha banda, os clientes quedan protexidos fronte aos números vermellos si a súa precariedade económica débese a continxencias como o falecemento do cónxuxe, a propia incapacidade temporal, a invalidez ou o desemprego. De igual modo, ao subscribir un crédito hipotecario os solicitantes poden pedir coberturas que lles permitan preservarse, por exemplo, fronte ás subidas de tipos de interese. A domiciliación da nómina, en casos concretos e en certas entidades, pode reportar un seguro de descuberto ou a concesión dun crédito inmediato por un importe previamente limitado e a un interese preferente. O que máis inquieta a quen vai gozar destes pretendidos beneficios é canto lle van a custar esas coberturas e si pagar ese prezo, na súa situación particular, merece a pena. Existe un amplo abanico de pólizas, o importante é que o cliente decida que nivel de protección desexa segundo as súas necesidades. Estes produtos poden ser una resposta ante unha situación de sobreendeudamiento pero non a solución, aseguran as organizacións de consumidores.
Forma de asegurar o cobro
Perder o emprego, separarse ou divorciarse da parella, falecemento do cónxuxe e como outras situacións sobrevindas, como accidentes ou enfermidades de longa duración, poden ocasionar una notable perda de ingresos económicos. Con este argumento algunhas entidades bancarias ofrecen aos seus clientes a posibilidade de aprazar os seus pagos pendentes si por estas circunstancias quedan en números vermellos.
Neses casos, una compañía de seguros, habitualmente relacionada coa entidade, responde o pago das cotas do préstamo hipotecario. Xa non serían o cónxuxe ou os herdeiros quen terían que afrontar a débeda co banco. Entre as condicións da póliza deste seguro que recibe o nome de ‘Seguro de Saldo Debedor’ atópase un límite, que por exemplo en Ebankinter é de 1.352,28 euros mensuais, e establécese o prazo máximo, que neste banco é de até 12 meses consecutivos e por un total de 24.
O seguro de vida de Caixa Laboral cobre o falecemento e a invalidez absoluta permanente co capital contratado e outorga una indemnización dobre no caso de que estas circunstancias prodúzanse por accidente. Ademais, cobre calquera descuberto que poida producirse na conta corrente ou cartón de crédito até 3.000 euros cando se de algunha situación cuberta na póliza. Agora ben, que di a letra pequena?
Letra “pequena”
O seguro de vida na práctica imponse no 99,9% de contratos de hipotecas, segundo afirma Fernando Ferreiro, vicepresidente da Asociación de usuarios de bancos, caixas de aforros e seguros (ADICAE). Aconséllase como seguro de amortización. Como en todos os contratos, a recomendación xeral das propias entidades de crédito e das organizacións de consumidores pasa por ler atentamente as condicións xerais da póliza. Xa non hai letra pequena, porque non está permitida, non obstante a linguaxe é confuso e ás veces larga a extensión das cláusulas. Así, podemos atoparnos con que a cobertura ante unha conxuntural falta de liquidez estea limitada. Entre as condicións habituais pódense achar as seguintes:
- Un tope referente ao importe de diñeiro ao mes.
- O número de prazos máximos totais e de pagos consecutivos aceptados.
- Se a cobertura de desemprego cobre só ao primeiro titular do préstamo ou ao dous si é o caso.
- O número de anos que estará en vigor, que non ten por que coincidir co prazo da hipoteca. Por exemplo, nalgúns bancos a partir do quinto ano pódese renovar ou non anualmente.
- Se a curmá é única, débese abonar íntegra dunha soa vez. O seu custo pode superar o 1% do importe total do préstamo hipotecario. Debido ao gran monto deste capítulo adóitase dar ao cliente a opción de financialo incluíndo o gasto dentro do importe do seu préstamo, o que supón un incremento da cantidade que ha de abonar en cada cota mensual do mesmo.
- Ao contratar una subrogación ou cambio de hipoteca, polo xeral págase toda a curmá de “protección de hipoteca” ao comezo da operación e sen posibilidade de financiala co préstamo hipotecario.
Na memoria da Dirección Xeral de Seguros de “Reclamacións resoltas durante 2005 clasificadas por asuntos”, dentro dos “supostos especiais de liquidez” o cobro das curmás por desemprego de longa duración ocupa o 22,13% de total.
Aumenta a súa contratación ante a evolución do euribor
Fontes de BBVA afirman que a entidade dispón dunha ampla gama de produtos de seguro como os mencionados dirixida á protección dos pagos das cotas das hipotecas. Doutra banda, os seus clientes tamén poden contratar coberturas “que lles permitan protexerse fronte ás subidas de tipos de interese, aspecto que tamén pode dificultar ao cliente o pago da cota da súa hipoteca”.
Desde BBVA asegúrase que neste segundo grupo de coberturas, e debido á evolución do euribor, “apréciase un incremento significativo da contratación nos últimos meses”, de tal forma que nos nove meses do 2006 contratouse o mesmo número de coberturas que nos 2 anos precedentes. No entanto, segundo o propio banco, a contratación deste tipo de protección segue aínda sendo moi minoritaria.
Os seguros de descuberto, que poderían ofertarse de maneira similar aos “seguros de caución” pensados paira as empresas, son practicamente inexistentes no mercado financeiro español debido á súa baixa demanda. Apenas hai actividade aseguradora neste sentido, tal e como afirman desde as organizacións consultadas e desde a Unión Española de Entidades Aseguradoras e Reaseguradoras (UNESPA).
Este seguro de descuberto paira as empresas establécese en certas ocasións, valorando cada caso en particular, pero sen unha cobertura do cento por cento do risco. Esta cláusula está especialmente regulada paira o seguro de crédito á exportación comercial e no seguro marítimo. Adoitan ser seguros con franquía, una cantidade establecida nas condicións de contratación que se deducirá da indemnización. Deste xeito o asegurado participa no custo do sinistro.
Desde UNESPA, Javier Fernández explica que a entidade bancaria que actúa como canle de venda destas pólizas -polo xeral asociándoa aos seguros de vida- é a beneficiaria en última instancia da curmá.
A entidade bancaria que actúa como canle de venda destas pólizas -polo xeral asociándoa aos seguros de vida- é a beneficiaria en última instancia da curmá
Dentro deste apartado atoparíase a posibilidade de obter un anticipo de nómina. En BBVA materialízase cun ingreso máximo igual ao do importe dunha mensualidade neta ao mes paira regularizar o descuberto. O tipo que se aplica é o dobre do interese legal do diñeiro cun tope máximo autorizado que rolda os 6.000 euros.
En Caixa San Fernando só polo feito de domiciliar noméaa pode recibirse un anticipo de até o 80% do importe do soldo mensual cun máximo de 3.000 euros. É a maneira de protexerse nesta entidade ante os descubertos en conta tanto paira domiciliaciones como paira operacións con cartóns.
O servizo nómina que Caixa Madrid oferta a certos colectivos, como aos enxeñeiros industriais, reporta un anticipo de nómina igual ao salario dunha mensualidade e cobre os descubertos en conta de até 600 euros, paira o cargo de recibos.
A Lei Xeral paira a Defensa dos Consumidores e usuarios fixa os intereses de demora no tanto por cento que resulta de aplicar 2,5 veces o valor do prezo legal de diñeiro vixente en cada momento. Os intereses que se aplican actualmente aos descubertos en conta roldan o 11%. O normal é aplicar este interese e una comisión por entrar en números vermellos que se aplica sobre o máximo saldo negativo que teña o cliente. A partir de tres meses o descuberto adoita pasar a ser crédito, xa que se considera de dubidoso cobro e o banco ou caixa de aforros pode facilitar os datos do cliente a un rexistro de morosos.
Proles e contras
Pero quizais, o que máis inquiete aos clientes de bancos e caixas é canto pode repercutir na cota mensual una opción de seguro ante un saldo negativo e a súa cobertura. Ben é verdade que depende moito do nivel de seguridade que se contrate, aínda que o certo é que as entidades din que pode obterse “un nivel de protección elevado por un incremento na cota perfectamente asumible”.
A modo de exemplo BBVA expón que por 40 euros mensuais máis, un cliente de 35 anos, cun financiamento de 100.000 euros, a 22 anos, ao 4,5%, que pagaría una cota de mensual de hipoteca de 597 euros, aseguraríase durante quince anos a continxencia de falecemento e garantiríase una cota fixa durante 5 anos.
“Ter a posibilidade de pedir un crédito e endebedarse é bo paira a economía en xeral e a familiar”, declara Fernando Ferreiro, quen, no entanto, móstrase cauto ante todo aquilo que poida contribuír ao crecemento do endebedamento dos fogares. No mesmo sentido, María Coroada Vázquez, desde a Unión de Consumidores de Andalucía-UCA/UCE, incide en que “non cabe a menor a dúbida de que, paira a entidade bancaria, todo o que implique evitar a morosidade pode ser positivo. Igualmente, todas as operacións contratadas polos usuarios tradúcense en maior volume de negocios paira os bancos e por tanto é beneficioso paira ela”.
Tanto Ferreiro como Coroada coinciden en que paira o consumidor sería interesante en casos de saldo debedor, de números vermellos ou de sobreendeudamiento que se puxesen en marcha algunhas medidas de carácter legal ou normativo no canto de produtos de carácter privado.
De todos os xeitos, segundo afirman os representantes dos consumidores, serán as características e necesidades de cada usuario en concreto as que ditarán a conveniencia de contratar estes produtos, igual que sucede co resto de produtos e servizos dos bancos. “Obviamente non satisfarán a todos os consumidores senón só a algúns cun perfil concreto”, aseguran desde UCE, organización que do mesmo xeito que ADICAE non cre que sirvan de solución á situación de sobreendeudamiento. É máis, poderían darse casos nos que este tipo de produtos non farían senón contribuír ao crecemento das débedas, aseveran, mentres fan un recordatorio a modo de consellos:
- Non hai que esquecer que é importantísimo solicitar información antes de asinar calquera documento ou contrato.
- É primordial ler detidamente todos os aspectos que teñan que ver cos custos reais da operación e as comisións. É posible que alguén que non teña fillos non necesite protexer aos seus herdeiros do pago das súas últimas cotas da hipoteca, por exemplo.
- Débese reclamar no caso de que se cobren comisións por encima das estipuladas no contrato ou das que aparezan publicadas no taboleiro de anuncios da entidade bancaria.
