Traballar con persoas ineficaces

Con frecuencia os termos incompetente e ineficaz aplícanse impropiamente a quen non fai as cousas como a un gustaríalle; quen aproveita paira escaquearse, ou quen se ocupa en actividades que, segundo a opinión dun mesmo, non debería ocuparse, como explica Tomás Álvarez García, director do Instituto de Psicoloxía Empresarial. En concreto, una persoa ineficaz no seu traballo é aquela que non consegue os resultados previamente establecidos, ben en cantidade ou en calidade do seu traballo.

Todos sufrimos a compañeiros ou xefes incompetentes ou ineficaces, persoas incapaces de realizar ben o seu traballo e que responsabilizan a outras dos seus erros. Segundo os expertos, poden facelo de moitas e moi diversas maneiras:

• Nalgunhas ocasións, adoptan un papel de meros espectadores, de manterse á marxe e sen involucrarse en nada. Desta maneira, nunca chegarán a protagonizar ningún desastre no traballo que realizan.
• Outras veces, a inseguridade que caracteriza a algúns xefes lévalles mesmo a rodearse de colaboradores pouco competentes co único fin de que ninguén lles faga sombra.

En definitiva, a tipoloxía de persoas ineficaces dentro de una empresa é ampla, pero o que realmente interesa é identificalos e atallar o problema antes de que afundan moralmente ao resto de compañeiros e interfiran no seu traballo.

O tipo de relación na contorna laboral depende do estilo dos altos cargos da empresa. O ideal é que exista un clima de confianza onde os problemas resólvanse en común, sobre todo cando se crean situacións inxustas na repartición de tarefas ou existen agravios comparativos.

Nestes casos habería que expor con claridade as consecuencias desa ineficacia, e chegar a un acordo entre os traballadores paira evitar situacións inxustas. Porque, como sinala Álvarez, as persoas non son ineficaces, senón que actúan de modo ineficaz por algunha razón e iso, se se trata adecuadamente, pode cambiarse. Doutra banda, hai que ter en conta que a persoa ineficaz aliméntase” do traballo que fan os demais, polo que vive consentida e, sen darse apenas conta, todos os compañeiros permítenlle a súa ineficacia tapándoa ou facendo por ela o seu traballo. Paira evitar esta situación, o psicólogo recomenda non arroupar a esa persoa e non realizar o seu traballo, senón abordar con ela directamente en que situacións é máis ineficaz; non permitir que vampirice aos demais. O experto subliña que se lle deben pór límites e, si é necesario, deixala en evidencia con respecto e agarimo para que aprenda.

A lista de persoas difíciles de tratar no traballo, pode ser interminable. Así o sinala sinala Francisco Gavilán, psicólogo e autor do libro “Toda esa xente insoportable”, quen recoñece que case ninguén é insoportable todo o tempo. Ninguén reacciona sempre conforme a un único modelo de personalidade,algúns se comportan así con algunhas persoas, pero non con outras.

Paira manter una relación fácil con estes compañeiros de traballo e, sobre todo, paira evitar que prexudiquen ao resto, Gavilán dá algunhas recomendacións sobre as estratexias defensivas que se deben empregar con algúns dos máis habituais:

A pelota: Adoita ser manipulador, desleal, hipócrita e egoísta, características que esconde baixo unha aureola de simpático e sedutor. A pelota desenvolve un sinnúmero de fórmulas paira resultar simpático á persoa da que pode conseguir algo máis que o saúdo. O seu obxectivo é unicamente conseguir un favor, un ascenso, un emprego ou una operación comercial. Este afagador infatigable xamais se atreverá a comunicar algo que sexa emocionalmente perturbable paira o seu xefe. É máis, adoita ser o seu confidente máis fiel, manténdolle ao corrente de todo o que pasa na oficina. A pelota segue esta táctica ata que consegue o ascenso e desvincúlase do seu último xefe, paira volver empezar coa súa nova vítima.

Como actuar con el:

• Falarlle clara e directamente do seu defecto: “non creo nada do que dis de min, as túas palabras incomódanme e por este camiño nada conseguirás de min”.
• Manter firmemente esa postura ante el.
• Darlle outra oportunidade con estas palabras: “non o terei en conta esta vez, pero no futuro si.”
• Cortar relacións con el se non está disposto a recoñecer a súa conduta.

O autoritario: A relación da persoa autoritaria cos demais baséase na súa capacidade de ameazar, castigar e insultar. Os seus esquemas mentais parecen estar ancorados na época da escravitude. Por exemplo, o xefe autoritario busca humillar publicamente cando el está ansioso e preocupado por un proxecto do que é responsable. Pode empezar a gritar a algún dos seus subordinados, diante de todos, por calquera causa. Paira o autoritario, traballar en equipo consiste nun conxunto de persoas que fan o que el di. Aínda que logo culpabilice ao equipo enteiro si el equivocou o camiño.

Como actuar con el:

• Esperar o momento oportuno e exporlle una confrontación sosegada. Hai que dicirlle tranquila, pero firmemente, que se está disposto a discutir o asunto con el en privado. Hai que facerlle ver que non se está disposto a someterse ás súas ameazas, pero que si é posible negociar.
• Ofrecerlle novos métodos de traballo ou relación. Exporlle con claridade o que realmente se pode facer paira resolver o conflito e darlle esperanzas razoables paira una solución que o tranquilice.
• Se despois de todo segue ameazando, hai que deixarlle que se desafogue e, sen ningunha mostra de medo, miralo fixamente, sen baixar a mirada (se se fai, verá ao opoñente como una persoa débil e tentará pisala de novo) e replicarlle no seu mesmo ton agresivo. Asombrarase ao ver reproducida a súa conduta e, inmediatamente, cambiará a súa negativa actitude, polo menos con quen lle fixo fronte.

O rube: A forma de actuar do rube xira ao redor dun único obxectivo: satisfacer as súas ansias de poder. Adoita finxir que traballa, pero en realidade, nin lle interesa o traballo, nin os intereses da empresa. A súa única obsesión é escalar co menor esforzo e tempo posible a pirámide da organización. Non confía en ninguén. Non pode respectar aos seus amigos porque non os ten, aínda que lles fai crer que o son. Tenta gañarse a súa confianza e poder arrebatarlle así algunha idea brillante. Ante todo, necesita converterse en imprescindible e reforza esta dependencia atesourando e manipulando a información. O rube cre que o home ha de ser agresivo, competidor e dominante en todo o que fai. Por esta razón, adopta o papel de verdugo antes de que outro o converta en vítima.

Como tratar con el:

• Hai que dicirlle claramente que o seu xogo de humillar e aniquilar quedou descuberto, e que non se está disposto a toleralo máis.
• Convén manterse firme na confrontación, a pesar das reiteradas xustificacións que o rube esgrimirá ao estilo de: “non é o que ti crees”.
• Se o rube recoñece a súa forma de actuar, débeselle facer ver que a colaboración con el será estritamente profesional. Se non recoñece o seu erro, hai que tratar de distanciarse ou manter o menor trato posible con el.

O indeciso: É una persoa débil, dependente, inhibida, insegura, sen criterio nin iniciativa. Asumir calquera responsabilidade, por pequena que sexa, prodúcelle tal estado de ansiedade que lle impide tomar decisións. Cando ha de encarar una situación, elúdea con mil e una xustificacións ata que xa é demasiado tarde. Con esta actitude, sempre son os demais os que teñen que sacarlle as castañas do lume. Paira el é fundamental traballar en equipo. Iso permítelle culpar ao outro.

Como tratar con el:

• O indeciso non coñece a forma de elixir entre dúas opcións que nunca son perfectas. Hai que axudarlle a percibir as vantaxes e os inconvenientes das distintas posibilidades. Así se librará paulatinamente do seu medo.
• Pódeselle expor a seguinte pregunta: “Que é o peor que che pode suceder se te equivocas?”. Desta maneira, comprenderá que o seu medo a tomar decisións é desproporcionado.

O perfeccionista: Está compulsivamente obsesionado por conseguir a excelencia en todo o que fai. Coida ao máximo calquera detalle por insignificante que sexa. É, por tanto, obstinado, dogmático, ríxido e meticuloso. O malo da súa postura é que afecta moi negativamente, non só a si mesmo, senón aos seus compañeiros. Por exemplo, os xefes perfeccionistas non admiten que ningún subordinado poña en marcha un sistema de traballo máis eficaz que o que el organizou. Perfeccionar é una tarefa que, segundo el pensa, compételle exclusivamente a el.

Como tratar con el:

• Non hai outra alternativa que enfrontarse a el. Hai que mostrarlle con acougo e corrección que as súas esixencias, por moito que el se obstine, son inaceptables.
• Hai que demostrarlle que se sabe traballar de forma eficaz e que, no caso de que se cometa un fallo, existe o dereito a cometelo. Hai que reivindicar o dereito a cometer erros.

O crítico negativo: A este personaxe tamén se lle coñece como o “poneperos” porque xamais deixa caer dos seus beizos un eloxio sen acompañalo inmediatamente dun reproche: “recoñezo que che has esmerado moito neste traballo, pero creo que se pode mellorar”. Ao final, este reproche é o que permanecerá con máis forza na conciencia do receptor. É, en definitiva, un ser que non sabe falar positivamente porque é, sinxelamente, negativo.

Como tratar con el:

• Hai que ter moita paciencia paira tratar cos compañeiros e xefes negativos paira tentar modificar a súa conduta. O peor que se pode facer é tratar de convencelo de que é una persoa negativa.
• Hai que tentar sacar algo positivo ás súas críticas. De feito, una persoa aduladora nunca dirá si un traballo está mal feito. Pola contra, o negativo está especializado en ver o vaso medio baleiro, e poida que algunhas das súas críticas si poidan ter una parte de razón.