A secuenciación do xenoma do can, que hoxe publica a revista científica “Nature”, servirá non só para entender as diferenzas xenéticas entre especies caninas, senón tamén para identificar os xenes implicados nas enfermidades que afectan os humanos.
“A principal causa de morte nos cans son os cancros, moitos dos cales son moi similares biológicamente aos humanos. Usar a secuencia do xenoma do can en combinación coa do home axudará aos científicos a estreitar a procura das causas xenéticas do cancro e doutras enfermidades graves”, sinala Elaine Ostrainder, xefa do departamento de Xenética do Cancro do Instituto Nacional para a Investigación do Xenoma Humano (NHGRI) de EE.UU.
O último antepasado común do home e o can viviu fai uns 95 millóns de anos, en plena era dos dinosauros. Entón, ambas as especies empezaron a separarse evolutivamente. Os seus vínculos volveron estreitarse fai uns 15.000 anos, cando o ser humano domesticó ao can e comezou a súa cría controlada.
“Dos máis de 5.500 mamíferos actuais, o can é o máis extraordinario. A incrible diversidade física e de carácter dos cans -desde os chihuahuas aos grandes daneses- está codificada nos seus xenomas. Pode ser unha axuda excepcional á hora de entender o desenvolvemento embrionario, a neurología, enfermidades humanas e as bases da evolución”, afirma Eric Lander, biólogo do Instituto Tecnolóxico de Massachusetts (MIT) e da Universidade de Harvard.
Predisposición a enfermidades
A diversidade xenética dos cans plásmase na súa variedade física, pero milenios de cría tiveron como consecuencia non desexada a predisposición dalgunhas especies a enfermidades como a cegueira, o cancro, as patoloxías cardíacas, as cataratas, a epilepsia… “A causa xenética de moitas desas enfermidades parece máis fácil de descubrir nos cans que no home. Se é así, a secuenciación do xenoma do animal é un paso importante de face á comprensión das raíces de patoloxías de orixe xenética tanto en cans como en seres humanos”, indica Kerstin Lindblad-Toth, codirector do proxecto.
O xenoma secuenciado é o de Tasha, unha femia bóxer de 12 anos. O ADN de Tasha cobre o 99% do xenoma canino, aínda que ao tratarse dunha femia non inclúe o cromosoma E, o masculino. Os investigadores empezaron a secuenciar o xenoma do can en xuño de 2003 e agora xa saben que está composto por uns 2.400 millóns de pares de letras, fronte aos 3.000 millóns de pares do noso, distribuídos en 39 pares de cromosomas, fronte aos 23 humanos. Os cans parecen ter entre 19.000 e 20.000 xenes, menos que os humanos.
Os expertos descubriron, ademais, que a comparación dos xenomas do can e o home demostra que un 5% do noso mapa xenético consérvase practicamente sen cambios desde fai uns 100 millóns de anos.
