Una das palabras máis temida e respectada por todos os estudantes: o exame. Una vez finalizado o trimestre ou o curso, o profesor ten que avaliar os coñecementos e aptitudes que o alumno adquiriu durante ese período e a maneira habitual de facelo é mediante unha proba oral ou escrita. Prácticas habituais como xornadas interminables de estudo días antes dos exames, noites sen durmir ou tentar repasar todo no último momento son métodos que están lonxe de beneficiar ao estudante nos resultados.
Antes do exame
O máis importante á hora de preparar un exame é planificalo con antelación, non deixalo paira uns días antes, xa que isto pode levar a acumular nun breve período de tempo un exceso de información que dificilmente axudará a obter os resultados desexados. O tempo será o mellor aliado paira poder pór en práctica as principais técnicas de estudo que facilitan o proceso de aprendizaxe, porque non se trata só de estudar, senón de facelo con método.
Si non se comprendeu o que se estudou dificilmente poderase lembrar
Estudar e comprender son termos que están intimamente ligados. Si non se comprendeu o que se estudou, dificilmente poderase lembrar no momento de facer un exame. Tal como recolle Luís M. Martínez Domínguez no seu libro ‘O estudo dos fillos: solucións paira pais’, “o estudo para que sexa eficaz debe ser activo”. Que significa isto?, pois que ler sen máis, memorizar ou copiar o que pon no libro son actividades pasivas que non posibilitan a comprensión do estudado, con todo, utilizar técnicas de aprendizaxe como o esquema, o subliñado ou o resumo son comportamentos activos que facilitan a comprensión da materia.
Miguel Salgas Grella, no seu libro ‘Como preparar un exame con eficacia’, recolle os pasos fundamentais no estudo dun texto ou dun tema aplicando estas técnicas: en primeiro lugar, débese realizar una lectura rápida do que hai que estudar, paira ter una idea xeral dos contidos; posteriormente, é necesaria una segunda lectura analítica subliñando as ideas máis importantes, e a continuación, elaborar un esquema que servirá de base paira facer un resumo do tema. Paira finalizar, é importante, así mesmo, repetir de forma oral ou por escrito o esquema e repasar todo.
As técnicas de aprendizaxe permiten ter una información lóxica e visual do que se estuda
Como apunta Grella, estas técnicas permiten ter una información lóxica e visual do que se está estudando. O esquema “permite fotografar a estrutura do tema destacando as ideas principais e os nexos de unión entre elas e de subdivisión con respecto ás ideas secundarias que delas dependen”, mentres que o resumo “afai ao alumno a redactar o tema sen esquecer ningunha idea importante e relacionar ideas entre si, establecendo os nexos de dependencia e subordinación”. Por suposto, se este traballo realizouse con antelación, durante o transcurso do trimestre, será máis fácil e máis rápido asimilar e memorizar os contidos que se se deixa paira o último momento.
Pero ademais de estudar, hai una serie de aspectos que o alumno debe ter en conta antes do exame paira poder preparalo eficazmente. En primeiro lugar, sempre será de axuda prestar a debida atención ao profesor en clase, atendendo aos puntos nos que fai máis énfase, xa que estes temas terán sempre máis probabilidade de saír nun exame; tamén é importante que se anoten as dúbidas que xurdan durante o desenvolvemento da clase e consúltense posteriormente co profesor. Por outra banda, é fundamental coñecer as prácticas habituais do profesor cando programa un exame: que tipo de exame adoita pór, a súa forma de cualificar, se adoita repetir as mesmas preguntas, a que lle dá máis importancia… paira iso, ademais de preguntar ao profesor, sería interesante consultar con alumnos de anos anteriores, eles poderán facilitar as mellores pistas paira facerse una idea do exame ao que hai que enfrontarse.
Os expertos coinciden en que a noite antes do exame hai que descansar
E chegou a noite antes do exame. Se hai algo en que coinciden a maioría dos expertos no tema é que a noite antes de presentarse a un exame hai que descansar. O recomendable sería deixar de estudar ao redor das dez da noite e despois realizar algunha actividade relaxante como escoitar música, ver televisión ou darse un baño. Iso si, antes de deitarse, é imprescindible revisar que se conta con todo o material necesario paira realizar o exame: máis dun bolígrafo, calculadora se se permite, documento identificativo si é necesario ou calquera outro material que o profesor indique en clase.
O día do exame
Cando se estudou, esquecer os nervios e ir relaxado ao exame é fundamental para que este desenvólvase con éxito. Preparar a mente paira un exame evitará as sensacións de angustia e ansiedade que se adoitan producir nas horas previas a examinarse, evitando que se produzan bloqueos mentais que impidan que o alumno demostre eficazmente os seus coñecementos.
Una vez dentro da aula, o profesor adoita indicar as pautas principais paira realizar o exame: tempo dispoñible, número de folios permitidos, forma de completalo… é importante que si ao alumno queda algunha dúbida neste sentido, resólvaa antes de comezar, xa que estas pautas serán fundamentais paira organizar o traballo durante o exame.
É recomendable facer una primeira lectura completa do exame e asegurarse de habelo comprendido todo
Chegado o momento de afrontar as preguntas, o recomendable é facer una primeira lectura e asegurarse de habelas comprendido todas, en caso de dúbida, é o mellor momento paira preguntar ao profesor. Una vez feito isto, o alumno pode facerse un esquema mental paira distribuír o tempo do exame, dependendo da dificultade ou extensión de cada pregunta e acordándose sempre de deixar uns minutos ao final paira o repaso do que se escribiu.
É mellor empezar polas preguntas que mellor se saben ou polas que presentan maior dificultade? Pois isto dependerá das preferencias de cada alumno, aínda que os expertos adoitan recomendar comezar por aquelas que entrañan menor dificultade paira o estudante, deste xeito, adquire confianza e ademais as respostas poden servirlle paira establecer relacións ou conexións con aquelas outras preguntas que lle resulten máis complexas de resolver.
O importante é responder sempre dunha maneira clara, atendendo realmente ao que se expón
Xa sexa das “fáciles” ou “difíciles” o importante é responder sempre dunha maneira clara, atendendo realmente ao que se expón, xa que o tempo corre e si dedícase demasiado a unha pregunta, existe o risco de deixar algunha sen contestar; con todo, se sobra tempo, sempre se poderá completar se se cre necesario. Normalmente una pregunta en branco conta como cero (prexudicando ao cómputo total do exame) xa sexa por falta de tempo ou por descoñecemento da resposta; neste último caso, é aconsellable tentar formularse a pregunta desde outro ángulo, ou tratar de relacionala con outros contidos semellantes, en todo caso, contestar algo coherente e que en certo sentido teña relación coa pregunta pode ser mellor, en moitos casos, que deixar a resposta en branco.
Por último, non hai que esquecer que aínda que o máis importante dun exame é o contido, débese prestar tamén moita atención á súa presentación. Non é o mesmo paira un profesor corrixir un exame ordenado, cunha letra clara e limpa, que outro cheo de borraduras e con letra ininteligible. Por iso, ao redactar o exame é importante ter en conta estes aspectos: atender ás marxes, numerar as páxinas, ordenar as respostas, evitar os tachones e escribir con boa letra. Por suposto, revisar a ortografía forma parte fundamental do repaso final do exame, porque cometer continuos erros ortográficos, pode levar a desvalorizar en gran medida o contido dun bo exame.
Por último e aínda que pareza una obviedad, é importantísimo non esquecer nunca pór o nome.
