Poden evitar as familias o fracaso escolar? Aínda que as variables académicas ou persoais dos estudantes inciden de forma significativa no nivel de rendemento, as avaliacións educativas nacionais e internacionais reflicten a importancia que o contexto familiar adquire nos resultados dos alumnos. A motivación, o incremento de expectativas sobre os fillos e a súa propia formación son algunhas das pautas de actuación efectivas para lograr encamiñar a traxectoria formativa cara ao éxito.
O fracaso ou éxito escolar está condicionado por distintas variables asociadas ao tres elementos básicos que participan na educación: determinantes académicos (profesores e centros), persoais (alumnos) e familiares (pais). Na contorna escolar, as distintas administracións educativas adoptan diferentes medidas para previr o fracaso, como os programas de diversificación curricular, de cualificación profesional inicial ou a atención específica a alumnos con dificultades de aprendizaxe, entre outros.
É necesario que as familias interveñan tamén no proceso formativo dos seus fillos
Estas actuacións poden axudar a diminuír algúns factores que inciden no nivel de rendemento dos estudantes, pero para que sexan realmente efectivas, é necesario que as familias interveñan tamén no proceso formativo dos seus fillos e implíquense de forma directa na súa educación. Esta intervención é importante para reforzar os determinantes persoais ligados ao éxito académico, como a motivación ou as expectativas de futuro, e para paliar os efectos asociados ao contexto familiar que poden influír de forma negativa no progreso escolar.
Factor socioeconómico e rendemento
Tal como reflicten distintos informes educativos internacionais e
O status social, económico e cultural é un dos factores craves que explican o rendemento
Antonia Lozano, do Grupo de Investigación psicoeducativa e psicopedagógica da Universidade de Almería, no seu estudo sobre os factores que afectan o fracaso escolar na Educación, matiza estas variables tras analizar como se interrelacionan coas asociadas á contorna académica e persoal e conclúe que máis que unha cuestión de nivel cultural ou formativo, o relevante é o clima familiar.
Lozano afirma que, en ocasións, “un baixo nivel cultural pode compensarse cun maior compromiso e apoio familiar á actividade académica dos fillos”. A comunicación entre os membros da familia, o apoio e interese polos estudos, os hábitos lectores ou a participación en actividades culturais son algunhas das actuacións que sinala esta especialista para reprimir as consecuencias no rendemento dun nivel socioeconómico desfavorable no alumno.
Que poden facer as familias
Para superar as posibles desvantaxes do contexto familiar desfavorecido ou para incrementar o rendemento dos alumnos que, nunha contorna familiar favorable, rexistran dificultades que lles abocan ao fracaso escolar, os especialistas do ámbito educativo apuntan distintas pautas de actuación por parte dos proxenitores. Estas poden axudar a encamiñar aos seus fillos cara ao éxito académico:
