Artigo traducido por un sistema de tradución automática. Máis información aquí.

Aprender experimentando

Os experimentos científicos son unha ferramenta didáctica eficaz e motivadora para alumnos de todas as idades
Por Marta Vázquez-Reina 15 de Xullo de 2009

Tinta que se volve invisible, ovos que se friten sen aceite ou globos que se inflan sen soprar. Non, non son xogos de maxia, senón o resultado de aplicar algúns dos principios máis elementais da física ou a química aos obxectos cotiáns. Os experimentos científicos permiten espertar o interese dos estudantes pola ciencia e os motiva na procura das explicacións aos resultados obtidos, un obxectivo nada fácil de conseguir coas clases tradicionais.

Img experimentoportadaImagen: neys fadzil

“Contáronmo e esquecino, vino e aprendino, fíxeno e entendino”(Confucio). Memorizar as fórmulas químicas elementais ou realizar unha e outra vez exercicios de trigonometría non son garantía de que un estudante aprenda e entenda os conceptos científicos fundamentais que se integran no seu currículo educativo, máis ben pode chegar a crear apatía e mesmo desinterese polas materias. Con todo, se eses mesmos conceptos ensínanse utilizando como ferramenta didáctica a demostración científica por medio de experimentos, é posible que se logre unha mellor comprensión dos contidos das materias de ciencias por parte dos alumnos.

Por medio dos experimentos os alumnos poden comprobar a utilidade e aplicación dos coñecementos teóricos

E é que cando un profesor ilustra as súas clases de ciencias con algún experimento sinxelo e simple que resulte fácil de entender, atrae rapidamente a atención dos estudantes e crea neles maior interese e aprecio pola materia. Por medio dos experimentos os alumnos poden comprobar a utilidade e aplicación dos coñecementos teóricos adquiridos, converténdose así a aprendizaxe nunha experiencia máis motivadora.

Para que os experimentos científicos realizados en clase cumpran a súa función didáctica é importante que o profesor involucre ao alumno no desenvolvemento do experimento, que o dirixa da forma adecuada e permítalle equivocarse, de modo que sexa el mesmo o que obteña as respostas ás cuestións científicas expostas na experimentación e chegue ás súas propias conclusións. Así mesmo, é importante adecuar os experimentos á idade do alumno, xa que un experimento que resulta facilmente comprensible por un alumno de secundaria pode ser inadecuado para outro de primaria.

Experimentos na rede

Ademais de experimentar en clase, os nenos e mozos tamén poden realizar un bo número de experimentos en casa que lles acheguen de forma sinxela aos conceptos científicos básicos. En Internet contan actualmente con varios recursos onde se expoñen un bo número de experimentos sinxelos que se poden realizar con materiais e elementos fáciles de atopar en calquera fogar:

  • O recuncho dos experimentos: este sitio web recolle máis de 100 actividades prácticas e experimentos que poden realizarse con poucos medios, sen necesidade de utilizar elementos de laboratorio; a maioría dos experimentos poden realizarse en casa con utensilios caseiros. Están clasificados por materias como luz e son, magnetismo, calor e temperatura ou electroestática.
  • Curiosikids: neste portal, integrado no Museo dos nenos de Caracas, pódense atopar máis de 400 experimentos explicados a través dunha presentación en liña, onde o mozo pode comprobar como se fan e realizalos despois en casa se o desexa. Tamén contén fichas de cada experimento que explican o desenvolvemento, o material que se utiliza e os principios que demostra.
  • Taller Madri+d: esta rede de traballo que agrupa institucións públicas e privadas de investigación inclúe un taller de experimentos científicos dirixidos a estudantes de Secundaria. Os experimentos están moi ben clasificados por ámbitos curriculares, como física, química, bioloxía, xeoloxía, matemáticas ou coñecemento do medio e cada un deles, á súa vez, estrutúrase en diferentes subcategorías.
  • Experimentar: un proxecto da Secretaría de Plan e Políticas do Ministerio de Ciencia, Tecnoloxía e Innovación Produtiva de Arxentina destinado a achegar a nenos e mozos á teoría científica e ás ciencias da natureza a traves dos experimentos.
  • Ciencianet: este portal, creado por un profesor de física e química dun instituto de Secundaria galego, inclúe curiosidades e experimentos científicos baseados nas máis famosas teorías da física e a química, explicados de maneira sinxela para que os mozos poidan entendelos.
  • Diverciencia: recolle unha selección de 72 guións de prácticas de laboratorio de Física e Química realizada por Fernando Jimeno, profesor de Secundaria en Zaragoza, que xa os aplicou na súa aula. Os experimentos traballan aspectos divertidos, curiosos, sorprendentes e recreativos de ambas as ciencias.