Fala co mesmo nivel que os demais nenos da súa idade? Ten problemas de pronuncia dalgunha letra? É isto tartamudez? O primeiro que debe considerar o pai, nai ou educador cando detecta no neno algún síntoma asociado a un trastorno ou un retardo da linguaxe ou da fala é que un déficit deste tipo non implica necesariamente un atraso cognitivo e que pode contar cun profesional formado especialmente para corrixilo: o logopeda.
A estimulación da linguaxe por parte dos docentes é unha das bases fundamentais do programa educativo en educación infantil; por iso, durante este proceso de formación é cando frecuentemente se pode así mesmo detectar calquera problema ou trastorno, xa sexa de voz, da fala ou da linguaxe, que afecte o neno ou nena nesta área cognitiva. Algunhas veces son os profesores os primeiros en detectar algún problema, pero outras son os pais ou familiares máis próximos quen dan a primeira voz de alarma ao observar algúns signos que fan sospeitar que algo non anda ben no desenvolvemento verbal do neno. En calquera dos casos, o importante é saber que a maioría das disfuncións da linguaxe, da fala ou a voz poden ser corrixidas facilmente se se tratan a tempo.
Os Equipos de Atención Temperá diríxense ao alumnado de infantil dos colexios públicos e concertados
Cando o problema é detectado polo educador, o primeiro paso que debe dar, previa consulta cos pais, é remitir ao alumno aos Equipos de Orientación Educativa e Psicopedagógica (EOEP) ou aos Equipos de Atención Temperá (EAT) dispoñibles na súa comunidade. Estes equipos, dirixidos ao alumnado de infantil e primaria dos centros de educación públicos e concertados, ocúpanse de identificar situacións de risco ou desvantaxe nos alumnos e de facilitar a intervención adecuada. “Cando o titor dun alumno detecta un trastorno da linguaxe ou a fala, realiza ao equipo unha demanda de avaliación, despois desta emítese un informe psicopedagógico para que sexa tratado polo especialista correspondente. Así mesmo, o equipo ten a función de asesorar e realizar un seguimento paulatino dos progresos do neno durante a etapa escolar”, explica Joaquín Mozo de Guzmán, director do Equipo de Orientación Educativa e Psicopedagógica de Collado Villalba.
Con todo, cando son os pais os que detectan o problema poden optar por varias alternativas. A máis común é dirixirse directamente á consulta dun especialista nestes trastornos: o logopeda; nestes casos, é aconsellable que contacten cos colexios de logopedas cos que contan algunhas comunidades, onde lles facilitarán datos dos profesionais colexiados na súa cidade. Os que opten por esta alternativa, deben ter moi en conta os custos que pode chegar a ter un tratamento completo, que por suposto dependerán en gran medida da súa duración e frecuencia; segundo as tarifas dos honorarios establecidos por distintos colexios de logopedas, o prezo dunha sesión pode oscilar entre os 28 e os 40 euros, por tanto é conveniente solicitar un orzamento previo de todo o tratamento antes de comezar.
Outras opcións
Os Centros de Atención Temperá ofrecen tratamento gratuíto para os nenos entre 0 e 6 anos
Outra opción para os pais é dirixirse ás consellerías de Familia e Asuntos Sociais das comunidades autónomas ou aos Servizos Sociais dos distintos concellos para solicitar información sobre os Centros de Atención Temperá concertados ou subvencionados cos que contan hoxe en día case todas as cidades españolas. Estes centros ofrecen tratamento gratuíto de logopedia a nenos de idades comprendidas entre os 0 e 6 anos, sempre que sexan remitidos por un especialista ou equipo de atención temperá que realizase unha primeira avaliación do neno. Cando se dirixan a algúns destes centros é conveniente informarse de se os tratamentos logopedas realízaos un Diplomado en Logopedia, pois nalgúns casos a función recae nun especialista en desenvolvemento da linguaxe e a comunicación, con titulación de Mestre coa especialidade de Audición e Linguaxe.
As consellerías de Saúde autonómicas contan tamén con concertos con diversos centros logopedas privados
É posible tamén obter axudas a través dalgunhas institucións públicas. Por unha banda, as direccións provinciais do Ministerio de Educación, Política Social e Deporte xestionan as axudas destinadas a colaborar nos gastos de educación dos alumnos con necesidades específicas de apoio educativo, entre as que se inclúe a reeducación da linguaxe. Para a obtención destas axudas hai que reunir unha serie de requisitos de renda e patrimonio familiar, aínda que a súa contía máxima (752 euros) raramente cobre os custos dun tratamento logopeda completo. Doutra banda, as consellerías de Saúde autonómicas contan tamén con concertos con diversos centros logopedas privados “aínda que adoitan estar bastante masificados debido á alta demanda”, tal como comenta Carmen Suria, secretaria da Asociación Española de Logopedia, Foniatría e Audiología (AELFA).
O primeiro paso para desenvolver un tratamento logopeda nun neno é a entrevista cos pais, a través dela, o logopeda tentará detectar a posible orixe do trastorno que afecta o neno, grazas á información que pode obter tanto sobre os seus datos persoais, como sobre o seu desenvolvemento nas distintas áreas: motora, linguaxe, cognición ou socialización.
Posteriormente, tócalle a quenda ao neno. O logopeda realiza unha avaliación para coñecer cales son os compoñentes alterados e cales permanecen intactos e en función dos resultados obtidos prepara un plan de intervención ou deriva o caso a outros especialistas, como o otorrinolaringólogo, o neurólogo ou o psicólogo, co fin de descartar unha posible causa orgánica ou cognitiva do problema. Unha vez establecido o diagnóstico dá comezo a intervención logopeda, que finalizará cando se alcanzaron todos os obxectivos propostos.
