Aínda que os estudos pon de manifesto un afastamento dos nenos da televisión en favor doutros entretementos como Internet, o certo é que a pequena pantalla aínda xoga un papel moi importante na vida dos menores. De feito, ao redor de 600.000 nenos entre catro e 11 anos ven a tele en horario protexido para menores, segundo púxose de manifesto onte na xornada “O imaxinario audiovisual e os seus valores para a infancia e a mocidade”, organizada polo Ministerio de Traballo e Asuntos Sociais.
Neste encontro, Alejandro Perales, presidente da Asociación de Usuarios da Comunicación (AUC), advertiu de que os mozos ven na pantalla programas de tarde “inadecuados no fondo e na forma”, situación que só se sortearía cunha profunda revisión das grellas. Algo ao que parece non están dispostas as cadeas.
Incluso a programación infantil das canles temáticas é “inadecuada e pouco pedagóxica”, sinalou Perales, que considera que a oferta infantil “é un mero vehículo publicitario”. Na súa opinión, é necesario xerar máis formatos para os menores como documentais, debates e programas informativos.
Ademais, os mozos adoitáronse aos programas de adultos. “Mentres os mozos se adulterizan, os maiores se infantilizan”, apuntou Eduardo García Matilla, profesor do Instituto de Empresa e presidente de Corporación Multimedia. Así, hai espazos como “Escenas de matrimonio” que se sabe que ven os nenos. García Matilla tamén destacou o papel dos menores como promotores de contidos a través de páxinas como Youtube.
Responsabilidade
As cadeas asinaron un código de autorregulación co Goberno en decembro de 2004. Neste documento establécese unha ampla franxa de protección para os menores desde o seis da mañá ata as 22 horas. Ademais, inclúese unha protección reforzada de oito a nove da mañá e de cinco a oito da tarde.
Os expertos coinciden en que as cadeas incumpren reiteradamente devandito código. Nunha recente reunión cos operadores, a vicepresidenta do Goberno, María Teresa Fernández de la Vega, incidiu na responsabilidade das cadeas coa audiencia infantil e solicitou “un novo impulso e unha renovada atención” a aquela iniciativa.
En todo caso, os especialistas destacan a necesidade dunha autoridade audiovisual con capacidade sancionadora. A falta deste organismo, tanto Perales como García Matilla cren que o propio código de autorregulación debería ter a potestade de impor sancións.
O Código de Autorregulación sobre Contidos Televisivos e Infancia empezou a xestarse a finais de outubro de 2004, tras as constantes queixas dos defensores do Pobo e do Menor. Foi subscrito polas cadeas privadas e TVE en decembro dese mesmo ano co obxectivo de “garantir o respecto aos dereitos fundamentais dos menores que participen na programación televisiva”.
Segundo este código, que entrou en vigor tras un período de adaptación de tres meses, queda prohibida a emisión de contidos non recomendados para menores de 13 anos entre o seis da mañá e o dez da noite.
Ademais, as televisións acordaron incrementar a sinalización dos programas, co fin de facilitar o control dos pais, dotándoos dunha clasificación eficaz que lles permitise exercer mellor a súa responsabilidade.
Finalmente, creáronse dous órganos para velar polo cumprimento das medidas adoptadas: o Comité de Autorregulación e a Comisión Mixta de Seguimento, que inclúe a organizacións de nenos, pais e de consumidores.
A pesar das boas intencións das cadeas, o certo é que o incumprimento do código foi xeneralizado. En só 14 semanas, TVE, Antena 3, Catro, Telecinco e A Sexta infrinxiron a norma 9.000 veces, segundo un estudo da Universidade Rei Juan Carlos.
Destas infraccións, a metade (49%) correspondían a comportamento social, seguidas de temática conflitiva (25%), violencia (20%) e sexo (6%).
