Saltar o menú de navegación e ir ao contido

EROSKI CONSUMER, o diario do consumidor

Buscador

logotipo de fundación

Canles de EROSKI CONSUMER

Estás na seguinte localización: Portada > Educación

Este artigo foi traducido por un sistema de tradución automática. Máis información, aquí.

Estimular a fala

Os pais desempeñan un papel fundamental no desenvolvemento da linguaxe oral dos fillos

Img bebe padrelistado Imaxe: eyeliam

Desde os primeiros balbuceos ata a pronuncia dunha frase completa hai un longo camiño. Pais e educadores deben intervir para propiciar a correcta adquisición da linguaxe nas primeiras idades, xa que é unha das principais bases nas que se asentarán as aprendizaxes posteriores dos nenos. Proporcionarlles un modelo lingüístico adecuado á súa madurez, fomentar xogos e actividades verbais e traballar os aspectos prelingüísticos, como a respiración e a audición, son algunhas propostas dos especialistas para estimular o desenvolvemento da fala nos máis pequenos.

Img padre hijo art

“Papá” e “mamá” son, a miúdo, as dúas primeiras palabras que aprenden a pronunciar os bebés con poucos meses de idade. A partir de entón, iníciase o longo e complexo proceso de desenvolvemento e adquisición da linguaxe, que culmina ao redor do cinco ou seis anos. Para que a aprendizaxe durante este período progrese de forma adecuada, requírese un alto grao de motivación e estimulación por parte de pais e docentes, que deben traballar sobre os diferentes aspectos que interveñen no avance da capacidade lingüística.

Etapa prelingüística

Antes de pretender que o neno fale, hai que traballar aspectos preverbales, como a audición, a respiración ou a motricidad labiolingual, posto que sen eles o desenvolvemento da linguaxe pode quedar limitado.

A capacidade de escoita xoga un papel fundamental na adquisición da fala

  • Audición: a capacidade de escoita xoga un papel fundamental na adquisición da fala. Para estimulala nos primeiros anos, os especialistas recomendan actividades de discriminación auditiva, como tarefas de imitación de voces de animais (guau, miau, cuá-cuá) ou de ruídos provocados por persoas ou pola natureza (sisear, ulular do vento), recoñecemento de sons ambientais (pechar unha porta, engurrar un papel, un timbre), de instrumentos musicais ou de accións como tocar as palmas, asubiar, chasquear os dedos ou toser.
  • Respiración: o neno debe aprender a respirar de forma adecuada e a compasar o ritmo coa emisión de sons. Pódese traballar con eles mediante xogos de imitación respiratoria que lles ensinen a inspirar e expirar, así como con tarefas de sopro (sobre obxectos pesados e lixeiros para que observen que ocorre ou soprar unha vela ou muíño).
  • Motricidad labiolingual: é esencial para conseguir unha boa articulación dos sons. Algunhas actividades para desenvolvela que propoñen os expertos consisten en xogar a sacar e meter a lingua e realizar movementos con ela, apertar e afrouxar os beizos, sorrir ou exercitar a mandíbula ao abrir e pechar de forma repetida a boca ou mascar.

    Cando empeza a falar

    Ao redor dos 18 e 24 meses, o neno pode dispor xa dunha linguaxe limitada, pero comprensible

    Ao redor dos 18 e 24 meses, o neno pode dispor xa dunha linguaxe limitada, pero comprensible, que ampliará de forma paulatina nos seguintes anos. Durante esta etapa, os pais xogan un papel fundamental, son o modelo principal no que se basearán os seus fillos para aprender a falar. Os especialistas aconsellan atender os seguintes aspectos:

  • Falar de forma clara e correcta: os nenos aprenden a falar por imitación, reproducen o modelo adulto ata que constrúen o seu propio. Ao dirixirse a eles, hai que utilizar articulacións claras e frases sinxelas, adecuadas ao seu nivel de madurez e sen distorsionar as palabras, xa que poden percibilas como correctas cando non o son. Utilizar unha linguaxe infantilizado pode evitar un adecuado desenvolvemento lingüístico.
  • Corrixir sen interromper: nun principio, é máis importante insistir na capacidade de comunicación e interacción do neno cos demais, que na correcta articulación das palabras de forma exclusiva. Hai que evitar interromper a conversación do pequeno para corrixir as pronuncias incorrectas, xa que isto pode obstaculizar as iniciativas espontáneas para comunicarse. O modo adecuado de corrixir é proporcionarlle na conversación o modelo verbal correcto para que o imite noutras ocasións.

    É habitual que os pais se adianten ás respostas dos seus fillos

  • Deixarlle falar: “Cantos aniños tes? Ten tres”. É habitual que os pais se adianten ás respostas dos seus fillos, pero deste xeito, prescinden de importantes ocasións que favorecen o desenvolvemento comunicativo do neno. Hai que atender tamén aos seus peguntas, aínda que interrompan, porque son manifestacións espontáneas da linguaxe que axudan á súa adquisición.
  • Novo vocabulario: calquera momento é bo para integrar novos termos no vocabulario do neno. Os adultos poden ensinar palabras con accións cotiás. Narrar e verbalizar que se fai en cada ocasión, xogar a describir obxectos ou partes do corpo, cantar cancións e contar contos son algúns dos recursos máis efectivos cos pequenos.

    A linguaxe, base da aprendizaxe

    José Luís Galego Ortega, logopeda e doutor en Pedagoxía da Universidade de Granada, no seu artigo “A atención temperá da linguaxe oral: un requisito previo á aprendizaxe lectoescritor”, afirma que “a aprendizaxe da lingua materna, xunto cun rápido desenvolvemento psicomotor, son as dúas adquisicións máis importantes que os pequenos conquistan nos primeiros anos de vida. A partir delas, establécense bases sólidas que permiten novos e máis complexas aprendizaxes”.

    Por este motivo, este especialista recomenda que se teña especial atención ao desenvolvemento da fala nos nenos. “Multitude de traballos insisten na conveniencia de abordar a linguaxe desde perspectivas preventivas e estimuladoras, non só rehabilitadoras”, apunta Galego, quen recalca que “a linguaxe oral é un aspecto preliminar necesario para acceder á maioría das actividades que implica a escolaridade”.

    A atención temperá é o camiño idóneo para facilitar os intercambios comunicativos dos máis pequenos coa súa contorna. Sen forzar o seu propio ritmo evolutivo, os pais e docentes poden levar a cabo un conxunto de accións encamiñadas a desenvolver as habilidades fonológicas, fonéticas, morfosintácticas, semánticas e pragmáticas necesarias para comunicarse. “Non debe consistir nunha aplicación masiva e indiscriminada de estímulos sensoriais e lingüísticos”, advirte Galego, “senón nunha estimulación adecuada ao neno que se dirixe, pensada para previr ou minorar os posibles déficits da linguaxe”.

    • Pódeche interesar:

    Infografía | Fotografías | Investigacións