O cambio climático non só provoca seca e temperaturas extremas e anómalas, senón que tamén resulta ser un caldo de cultivo idóneo para a proliferación do mosquito causante da leishmaniasis canina. Os cans corren máis risco que hai 10 anos de sufrir picaduras dos mosquitos transmisores da enfermidade, sobre todo en certas áreas da xeografía española, onde o clima é tépedo e o grao de humidade é pouco elevado.
Leishmaniasis en máis lugares do mundo
Está comprobado que o aumento das temperaturas inflúe de maneira directa no aumento de mosquitos transmisores da leishmaniasis. Así o afirma Juan Antonio Augado, veterinario e profesor da Facultade de Veterinaria da Universidade Complutense de Madrid.
A leishmaniasis canina é xa endémica en España, con maior incidencia en Madrid, Cataluña, a zona de Levante, Baleares e Andalucía. O flebótomo ou mosquito femia que transmite a enfermidade vive ou está activo a unha temperatura entre 17ºC e 30ºC, “así que o incremento da temperatura global e a redución de choivas, consecuencia do cambio climático, favorecen a actividade destes insectos”, segundo afirman fontes de Forum Bayer, plataforma pola prevención da leishmaniasis canina e outras enfermidades de transmisión por parásitos.
A leishmaniasis é unha enfermidade endémica en España, que diminúe de maneira notable a calidade de vida dos cans
Calcúlase que en España hai uns 5.000.000 de cans. Deles, entre o 5% e o 15% padecen leishmaniasis. “Con estas cifras podemos afirmar que o noso país é unha zona endémica. Ademais, diversas publicacións suxiren que os focos desta enfermidade en Europa están a cambiar, observándose novos focos no norte de Italia e incrementándose a súa extensión e distribución en Francia e Israel”, segundo explica Xavier Roura, veterinario do Servizo de Medicamento Interno do Hospital Clínic Veterinari da Universitat Autònoma de Barcelona e membro do Consello Asesor do Forum Bayer.
O insecto da leishmaniasis máis activo
As horas de máis actividade destes insectos coinciden á tardiña. Para realizar o seu ciclo de desenvolvemento óptimo, os mosquitos (flebótomos) requiren temperaturas comprendidas entre 17 e 30°C. O ano 2012 caracterizouse por temperaturas moi suaves no inverno, un clima que, mesmo nos meses fríos, mantén activos aos mosquitos transmisores da leishmaniasis, que necesitan temperaturas suaves e un grao de humidade pouco elevado.
Manuel Lázaro, veterinario da clínica Mirasierra en Madrid, cre que “a leishmaniasis non é nada novo”. “O problema é que agora hai máis mosquitos, pero esta enfermidade, no caso das persoas, non se transmite a través do can”, engade.
O flebótomo ou mosquito femia que transmite a enfermidade vive ou está activo a unha temperatura entre 17ºC e 30ºC
Desde o Colexio de Médicos de Madrid engaden que se o can ten a súa cartilla de vacinacións ao día, está desparasitado e san, non hai problema para a saúde das persoas, e comentan que “non damos importancia á leishmaniasis neste momento porque non supón un problema de saúde para as persoas”.
Zonas de máis risco para contraer a leishmaniasis canina
En España, as zonas cun maior número de cans con leishmaniasis coinciden coas rexións con máis alta densidade de poboación canina, como Barcelona e Madrid, ademais das zonas cálidas e húmidas de Andalucía e a conca mediterránea (Cataluña, Levante e Baleares). Detectouse un brote da enfermidade en Fuenlabrada (Madrid) que afectou a máis persoas do normal, o cal non é habitual.
Estímase que cada ano enferman de leishmaniasis 120 persoas no noso país. Segundo Xavier Roura, “cabe recalcar que a picadura dun insecto infectado a unha persoa ou can non significa unha infección segura co parásito (Leishmania) porque unha adecuada resposta inmunitaria pode evitala”. Este veterinario engade que, no caso dos humanos, ter unha boa saúde pode ser suficiente para non desenvolver a enfermidade.
A leishmaniasis é unha enfermidade endémica en España, que diminúe de maneira notable a calidade de vida dos cans e que pode causarlles a morte. Por iso, é imprescindible aplicar as medidas de prevención que recomendan os veterinarios. A leishmaniasis canina é unha enfermidade grave, crónica e incurable aínda. A pesar de que se avanzou moito en métodos preventivos e, mesmo, hai unha nova vacina contra a enfermidade.
Previr a leishmaniasis
Forum Bayer recomenda ter en conta unha serie de consellos para previr a leishmaniasis:
- O animal debe durmir no interior, polo menos durante osmeses de maior risco.
- Utilizar produtos repelentes de flebótomos que reduzan o númerode picaduras, e por tanto, o risco de transmisión da enfermidade.
- Colocar mosquiteras especiais para os flebótomos.
- No caso de vivir no norte da península ou en Canarias, débense tomar medidas para protexer á mascota cando se desprace a outra zona de maior risco.
- Hai que realizar un test ao noso can despois do verán para comprobar se se contaxiou da enfermidade durante a época de máis calor.
En canto aos síntomas máis visibles da enfermidade, estes son:
- Lesións na pel.
- Crecemento esaxerado das uñas.
- Perda de peso ou do apetito.
- Lesións oculares.
- Hemorraxia nasal.
- Cojeras.
- Diarrea.
