A delicada situación dos gorilas e o seu hábitat levou á Organización de Nacións Unidas (ONU) a declarar 2009 Ano Internacional deste primate. A decisión debería implicar maiores esforzos de conservación e loita contra as ameazas que levaron a estes animais ao bordo da extinción.
Os gorilas, cos que o ser humano comparte case o cento por cento de ADN, atópanse gravemente ameazados. As estimacións máis optimistas apuntan unha poboación mundial de 200.000 exemplares, mentres que as máis pesimistas quedan en 6.000. En concreto, o gorila occidental (Gorilla gorilla) considérase en perigo crítico de extinción, segundo a Lista Vermella da Unión Internacional para a Conservación da Natureza (UICN). Congo, Ruanda e Uganda apenas conta xa con 700 exemplares de gorilas de montaña (Gorilla beringei beringei), mentres que en Camerún e Nixeria a especie “Cros River”, chamada así por residir preto do río Cros, nin sequera supera os 300 exemplares.
Quedan entre 200.000 e 6.000 gorilas en todo o mundo, segundo distintas estimaciónsVarias ameazas explican a delicada situación na que sobreviven os gorilas. Os conflitos bélicos, que se suceden no seu hábitat desde hai anos, constitúen o seu principal problema, segundo a organización Wild Life Direct. Na actualidade, o Parque Nacional de Virunga, situado na fronteira entre Ruanda e Uganda e fogar da terceira parte dos últimos gorilas de montaña do mundo, é unha zona de combate máis entre o exército congoleño e os rebeldes anti-gobernamentais. Os responsables do Parque tiveron que fuxir a campos de refuxiados, desde onde contan as últimas novidades a través da súa páxina web e reclaman a axuda internacional.
Ademais da guerra, a caza ilegal tamén leva anos ameazando non só aos gorilas, por cuxa carne se pagan grandes sumas de diñeiro, senón tamén a moitos gardas que pereceron ao realizar o seu traballo. Así quedaba reflectido na película “Gorilas na néboa”. A actriz Sigourney Weaver encarnaba a vida de Dian Fossey, unha zoóloga estadounidense que traballou entre os anos 60 e 80 pola conservación destes animais, ata o seu asasinato polos cazadores furtivos.
Por outra banda, o virus do Ébola tamén se converteu nun inimigo destes animais. A finais de 2006, un equipo de biólogos españois alertaba de que a variante “Zaire” do virus acabara en cinco anos con 5.500 gorilas que vivían nuns 2.700 quilómetros cadrados de selva tropical na República do Congo.
Así mesmo, os responsables da ONU lembran que os principais problemas ambientais da actualidade, como o cambio climático ou a destrución do hábitat, e en concreto a deforestación, tamén inciden negativamente na supervivencia dos gorilas.
Medidas para evitar a súa extinción
Imagen: Peter SzustkaNacións Unidas pretende que a celebración do Ano Internacional do Gorila sirva para mellorar a situación destes primates. Para iso, os seus responsables apostan por accións que melloren o hábitat no que viven e contribúan á paz na zona. Por exemplo, fomentaranse programas de ecoturismo que permitan o desenvolvemento sustentable dos habitantes das devanditas rexións e eviten os conflitos armados e a caza ilegal.
Os expertos da ONU solicitan tamén un maior financiamento para proxectos de recuperación ambiental e conservación animal, que demostraron bos resultados cando foron levados a cabo de forma eficiente. Un exemplo diso é o Programa Internacional para a Conservación do Gorila (IGCP), no que participan diversas organizacións, como o Fondo Mundial para a Natureza (WWF), a Fundación Africana para a Natureza e a organización Fauna e Flora Internacional. O seu traballo, centrado na conservación do gorila de montaña, logrou importantes logros. O ano pasado, WWF informaba de que a poboación de gorilas de montaña de Uganda crecera na última década un dez por cento, situándose nos 340 exemplares.
O Goberno de Camerún creou recentemente un novo parque nacional para protexer ao gorila “Cros River”Así mesmo, reclámase unha maior colaboración por parte das institucións. Os responsables da ONU queren reforzar o paso dado en xuño deste ano coa firma do Acordo sobre a Conservación do Gorila e os seus Hábitats. Tratábase da primeira vez que un documento legal obrigaba aos gobernos da zona a traballar conxuntamente pola conservación deste primate. As medidas que se aprobaron incluían maiores esforzos de colaboración e o endurecemento legal da loita contra o furtivismo.
Neste sentido, as iniciativas son posibles a pesar das dificultades. Por exemplo, o Goberno de Camerún creou recentemente un novo parque nacional para protexer ao gorila “Cros River”. O Parque Nacional de Takamanda, situado na fronteira con Nixeria, albergará a uns 115 gorilas desta rara especie. Para iso, o Goberno camerunés ha contado coa colaboración da Sociedade de Conservación da Natureza (WCS).
O nomeamento de 2009 como ano do gorila foi unha das diversas accións tomadas na Convención para as Especies Migratorias (CMS) de Nacións Unidas, celebrada recentemente en Roma. Entre as decisións adoptadas, os seus participantes recoñeceron a 21 novas especies en perigo de extinción, como o guepardo ou o voitre exipcio, e aprobaron varias resolucións, como a encamiñada a reducir a contaminación sonora dos océanos, que prexudica especialmente a baleas e golfiños.
Os membros do CMS, provenientes de 109 países de todo o mundo, colaboran desde 1983 para mellorar a conservación das especies e os seus hábitats, especialmente as migratorias en perigo.
