Unha recente sentenza do Tribunal Constitucional ha eliminado a prohibición do autoconsumo eléctrico compartido, de maneira que se podería compartir xa a enerxía solar entre veciños dunha mesma comunidade. Agora ben, como se atopa nestes momentos a nivel legal e económico a posibilidade de instalar no fogar unha placa solar para xerar enerxía propia? Coa axuda de varios expertos respóndense seis preguntas básicas sobre o autoconsumo solar: entre elas, podo pór unha placa solar en casa?, canto cuésta? e é posible abastecerme sen conectarme á rede eléctrica?
1. Podo pór unha placa solar en casa?
Si, pero hai que ter en conta que o autoconsumo en España está controlado pola Lei 24/2013, de 26 de decembro, do Sector Eléctrico, e o Real Decreto 900/2015, de 9 de outubro, que regula as condicións administrativas, técnicas e económicas das modalidades de subministración. Os requisitos son diferentes se a instalación solar vai nunha casa illada ou se está conectada á rede eléctrica.
2. Podo compartir a electricidade da miña placa solar co meu veciño?
“A lexislación española en enerxía solar fotovoltaica é a máis regresiva do mundo”, segundo a AIEO autoconsumo nas comunidades de veciños, ou autoconsumo compartido, estaba prohibido polo RD 900/2015. Con todo, unha recente sentenza do Tribunal Constitucional anula esta prohibición ao entender que non existe ningunha razón de peso para que varios clientes non poidan compartir una mesma instalación eléctrica de autoconsumo.
A sentenza é consecuencia dun recurso da Generalitat catalá por invasión de competencias en febreiro de 2016 e, en teoría, abriría a porta a que as comunidades autónomas regulen -e favorezan- o autoconsumo solar.
3. Canto me pode custar unha placa solar?
O rápido avance da tecnoloxía fotovoltaica ha suposto que o seu prezo sexa entre un 80% e un 90% máis barato que hai unha década. Na actualidade, segundo Nergiza, web de divulgación de temas enerxéticos, “xa son alcanzables para a súa instalación nun tellado particular. A partir de 400 euros, menos que unha neveira, pódese comprar un equipo (panel e investidor) que nos permitiría aforrar uns 50 euros ao ano. Amortizado en oito anos, sen necesidade de subvencións e cunha vida estimada de 25 anos”.
Aitor Urresti, enxeñeiro industrial especializado en enerxías renovables e profesor da Universidade do País Vasco (UPV/EHU), explica que “coa actual regulamentación de autoconsumo, obrígannos a instalar un contador adicional para medir unha enerxía sobre a que logo non se aplica ningún tipo de cargo. Este contador adicional, máis os trámites administrativos, supoñen que o custo final dunha instalación pequena duplíquese ou mesmo se triplique”.
4. E que fago cando non hai sol?
O sol non sempre está dispoñible cando se lle necesita, e por iso unha solución é un sistema de almacenamento de enerxía. A tecnoloxía das baterías para almacenamento solar non avanzou a un ritmo tan espectacular como o dos paneis fotovoltaicos, pero xa se poden atopar modelos interesantes, como a Powerwall da empresa estadounidense Tesla, con prezos entre 5.000 e 8.000 euros.
5. Podo usar o sol sen depender da rede eléctrica?
Nunha vivenda illada da rede, a conxunción de paneis solares e batería, que pode saír uns 13.000 euros, cubriría entre o 95% e 100% das necesidades enerxéticas. Para non arriscarse a quedar apagado en momentos puntuais, pódese usar un grupo electrógeno, que custa uns 800 euros, calcula Jorge Morais, enxeñeiro industrial e experto en renovables e no sistema eléctrico español.
Nunha vivenda conectada á rede nun país con sistema de balance neto e co prezo actual da enerxía, “en sete anos xa amortizariamos o investimento e poderiamos estar os 18 anos restantes con electricidade gratis. Con todo, como España non ten balance neto, amortizaríase nuns 15 anos, e por iso a xente normalmente non se anima“, recoñece Morais.
6. Se é tan barato, por que non se xeneralizou o autoconsumo solar?
Xullo Cárabe, investigador da Unidade de Enerxía Solar Fotovoltaica do CIEMAT (Centro de Investigacións Enerxéticas, Ambientais e Tecnolóxicas) e experto en sistemas fotovoltaicos desde fai tres décadas, asegura que “o custo actual da enerxía solar fotovoltaica está entre 5 e 10 céntimos de euro por quilowatt hora (kWh), mentres que as empresas distribuidoras cóbrannos ao redor de 14 céntimos por kWh. Se non vemos placas solares nos supermercados españois é porque a lexislación o penaliza. É unha tecnoloxía moi sinxela, cun mantemento moi baixo, pódese ampliar desde uns poucos kW ata o que o usuario necesite e é democrática”.
Por tanto, na práctica o autoconsumo solar “non só depende do custo da tecnoloxía, que vai reducíndose, e da electricidade, que se ha ido encarecendo, senón tamén da normativa, que en España roza o surrealismo”, sostén Pedro Gómez Romeu, profesor do Instituto Catalán de Nanociencia e Nanotecnoloxía (ICN2). Neste sentido, Gaëtan Masson, da Axencia Internacional da Enerxía (AIE), asegurou no Foro Solar Español de 2015, que a lexislación española en enerxía solar fotovoltaica era “a máis regresiva do mundo”.
Siga a canle de Medio Ambiente en Twitter @E_CONSUMERma e ao seu autor @ecienciacom.
