A Lei de Costas refórmase

Reforma da Lei de Costas, principais novidades

Preto de 10.000 vivendas e 23.000 ocupacións non residenciais estaban pendentes da reforma da Lei de Costas

O Congreso aprobou a modificación da Lei de Costas de 1988. O texto normativo presenta as seguintes novidades:

• Cambios no alcance do dominio público marítimo-terrestre (DPMT): aplícanse criterios “estritamente técnicos para deslindar a costa”. A DPMT fixarase ata onde alcancen as ondas nos maiores temporais coñecidos. Impídense novas edificacións no DPMT e que as obras de mellora nos edificios xa creados aumenten en volume, altura ou superficie. Os bens de DPMT deberanse inscribir no Rexistro da Propiedade. A zona de servidume para protexer redúcese de 100 metros a 20 metros de ancho nos núcleos de poboación. Os terreos alagados de forma artificial non pasarán a ser demaniales (de dominio público), salvo que antes da inundación xa o fosen. En calquera caso formarán parte do dominio público cando sexan navegables.
• Aumenta o prazo máximo das concesións ata 75 anos: as concesións vixentes a edificacións vencían a partir de 2018 e, por iso, debíanse demoler. Na devandita data expiraban unhas 1.100 concesións de vivendas. Coa reforma posibilítase unha prórroga extraordinaria por un prazo máximo de 75 anos, incluída a súa transferencia inter vivos. Segundo datos do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (MAGRAMA), hai 10.000 vivendas en DPMT, a maioría cun dereito anterior á Lei de Costas de 1988.
• Amplía a autorización para os chiringuitos: os establecementos de praia desmontables tamén se libran da demolición ao beneficiarse da ampliación a 75 anos. Segundo o MAGRAMA, hai máis de 3.000 chiringuitos nas costas españolas (uns 1.300 restaurantes e 1.700 quioscos), e só en Andalucía supoñen máis de 40.000 empregos.
• Inclúe unha cláusula “antialgarrobicos”: o hotel da praia do Algarrobico, en Carboeiras (Almería), converteuse no símbolo da destrución da costa. A reforma introduce un mecanismo para que se poida reaccionar de forma “rápida e eficaz” co fin de evitar estas situacións ilegais. O Estado poderá suspender vía administrativa os actos e acordos de entidades locais que vulneren a lei.
• As industrias deberán superar un informe ambiental: as empresas extractivas, enerxéticas, químicas, petroquímicas, téxtiles e papeleiras deberán superar un informe do órgano ambiental autonómico para beneficiarse da prórroga, que concederá no seu caso o Goberno (esta competencia pertencía antes ás Comunidades Autónomas). O MAGRAMA sinala que hai máis de 1.700 ocupacións industriais.
• Maior protección para as praias “naturais”: a reforma distingue entre os tramos urbanos das praias (as contiguas a chans urbanizados) e os tramos naturais (xunto a espazos protexidos ou chan rural). Estas últimas terán unha protección maior á xa vixente.
• Nova concesión para os portos deportivos: establécese un tempo de 35 anos.

Críticas á reforma da Lei de Costas

O MAGRAMA, autor da proposta, asegura que a reforma “non é unha amnistía de situacións ilegais, senón unha forma de protexer mellor o litoral fronte aos excesos urbanísticos e de acabar coa indeterminación e ambigüidade existente desde hai décadas, que creaba inseguridade xurídica a cidadáns e empresas”.

Con todo, diversos colectivos ecoloxistas e representantes políticos pensan todo o contrario. Asunción Ruiz, directora executiva de SÉ/BirdLife, asegura que “a nova Lei de Costas non se realizou por e para a defensa do ben común, pois recorta un ben público, blinda concesións privadas e engade riscos financeiros e xurídicos ao Estado”. Os expertos de SÉ/BirdLife consideran que o novo texto non soluciona as indefinicións da anterior lei, senón que en moitos casos mantéñense ou incrementan. Na súa opinión, os puntos máis graves son que deixa fóra ás salinas, que non xustifica a redución das servidumes, que amplía as concesións, que desatende ao carácter dinámico da costa, en especial ante a actual ameaza de cambio climático, e que non explica por que determinados núcleos urbanos quedan excluídos do DPMT sen máis.

Juan Carlos do Olmo, secretario xeral de WWF, considéraa “un retroceso de 40 anos, cando España soportaba os peores momentos do desenvolvismo urbanístico na costa”. Os responsables de WWF cren que a reforma profunda na desnaturalización dos ecosistemas costeiros e agrava a presión urbanística, ao priorizar os intereses particulares sobre o interese xeral. Ademais dos mesmos puntos graves sinalados por SÉ/BirdLife, WWF engade que se desatende o risco de inundacións de determinados núcleos de poboación: “todo o contrario que no resto de Europa e EE.UU., onde se aumenta a protección da franxa costeira como principal liña de defensa e levan as infraestruturas ao interior”. Os expertos desta ONG lembran que se descoñece canto suporá para o erario público a aprobación desta Lei.

O MAGRAMA asegura que a Comisión Europea “ha valorado de forma moi positiva o seu contido, porque considera que dará seguridade xurídica aos europeos con propiedades inmobiliarias no litoral español”. O documento, para xustificar a reforma, cita no seu preámbulo o “Informe Auken”, aprobado polo Parlamento Europeo (PE) en 2009 e que denunciaba o “urbanismo salvaxe” en España. A súa impulsora, a eurodeputada danesa Margrete Auken afirma, en declaracións a EFE Verde, que a reforma podería carrexar a apertura dun procedemento de infracción contra España na Unión Europea por incumprimento de ata catro directivas (como a de augas, protección fronte a inundacións, participación pública e tratamento de augas). Na súa opinión, “esta lei abre as portas a un novo boom inmobiliario na costa”.