A pandemia, unha oportunidade para aparcar o coche (e cambiar de modelo de mobilidade nas cidades)

• Autor: Por F. J. Recio
• Data de publicación: Venres, 18deSetembrode2020

Imaxe: nile

Durante os meses de confinamento o coche abandonou as cidades e os ceos recuperaron a súa cor azul. Interesámonos máis polas bicicletas e os patinetes, e ir andando a todos os sitios onde se podía converteuse en máis que un simple desprazamento. Con todo, o retorno ao traballo e a volta ao cole case nos devolveu á casa de saída e moitas das boas (e sas) costumes que adquiriramos quedaron atrás. Por que non retomalas? Con motivo da Semana Europea da Mobilidade, expomos algunhas razóns polas que deberiamos usar menos o coche ou, polo menos, movernos dunha maneira máis respectuosa co medio ambiente de forma segura.

Coa chegada de setembro os coches regresaron ás rúas. A rutina e o medo ao contaxio por covid-19 no transporte público poden ser os responsables deste retorno aos vellos costumes. Mesmo hai indicadores que sinalan que o vehículo particular utilízase máis que antes do confinamento. Un deles é que a venda de vehículos usados de máis de 20 anos disparouse un 31 % en xullo. A pesar do teletrabajo, a educación semipresencial ou os cambios de hábitos de compra, os niveis de circulación nas cidades aumentaron e, aínda que non están como en marzo, a tendencia apunta a que todo volverá ser como antes.

Os meses máis duros da pandemia mostráronnos a cara máis amable da nosa contorna. Gozamos dunha menor contaminación atmosférica e acústica, dun estilo de vida máis saudable grazas aos desprazamentos a pé, en bicicleta ou en patinete…, aprendemos a vivir máis amodo. Quizá sexa o momento de cambiar definitivamente e deixar o coche aparcado. Non se trata de renunciar á nosa mobilidade, senón de facela dunha maneira máis respectuosa co medio ambiente e, ao cabo, con nosa propia vida. Agora é o momento.

Europa quere cero emisións

Desde o 16 e ata o 22 de setembro está a desenvolverse a Semana Europea da Mobilidade 2020, cuxo lema este ano é “Por unha mobilidade sen emisións”. En todo o continente están a levarse a cabo acciones que buscan concienciar e animar á poboación a cumprir co obxectivo de lograr unha Europa climáticamente neutra no ano 2050.

Preto do 80 % da poboación mundial vivirá en zonas urbanas en 2050, o que fai que as cidades sexan o marco idóneo para pór en práctica calquera plan que conduza á rebaixa das emisións. Entre as medidas de maior impacto están:

• a redución das emisións de carbono no transporte público e privado, aplicando solucións que xeren baixas emisións e emisións cero.
• o fomento do uso da bicicleta e os desprazamentos a pé. 

Imaxe: Free-Photos

Bicicletas e patinetes, perfectos para a cidade

O transporte individual como bicicletas e patinetes, tanto eléctricos como convencionais, resultan unha excelente opción de mobilidade para os percorridos urbanos. Son adecuados para desprazamentos de poucos quilómetros: son máis áxiles que outros medios de transporte, non contaminan e, o que agora é máis importante, restan risco de contaxio ao ser de uso unipersonal. De feito, 

A bicicleta é o medio de transporte máis rápido en percorridos de menos de oito quilómetros, que son os máis habituais nas contornas metropolitanas. En 2019 en España vendéronse máis bicicletas que coches, o que indica que os hábitos están a cambiar. E no confinamento tamén tiveron o seu protagonismo.

• Rede de Cidades pola Bicicleta (RCxB): “A bicicleta é un modo de mobilidade activa que xera saúde física e emocional á persoa que o utiliza”

Fernando Soas, responsable de Formación de Pons de Seguridade Viaria, ve posible a transformación: “Cada vez hai máis inconvenientes para o uso do vehículo privado, especialmente o turismo. As cidades contan e/ou contarán con zonas de baixas emisións, hai un problema de contaminación ambiental, o espazo para a mobilidade e, especialmente, para o estacionamento é limitado, segue aumentando o número de habitantes nas zonas urbanas en detrimento do medio rural…”.

Mobilidade a 30 km/h nas cidades

Para lograr que bicicletas e patinetes gañen definitivamente terreo nas cidades é imprescindible xerar unha contorna de convivencia seguro. Para Soas a clave é a redución da velocidade, “logrará unha pacificación do tráfico e os principais beneficiarios serán os usuarios máis vulnerables: motocicletas, ciclomotores, bicicletas e vehículos de mobilidade persoal”.

Establecer os límites de velocidade por defecto de 30 km/h nas cidades, ou menos, nas zonas urbanas fomenta a seguridade para todos os usuarios da calzada. “Unha limitación de velocidade máis baixa non implica unha velocidade media menor e si melloraría a fluidez e a seguridade da circulación. Moitas cidades xa incorporaron nas súas ordenanzas municipais a limitación de 30 km/h e esperamos que a Dirección Xeral de Tráfico faga o propio na Lei de Tráfico”, puntualiza o experto.

Volveremos compartir vehículos?

Os vehículos compartidos —tamén coñecidos como carsharing— tamén supoñen un desafogo no tráfico das cidades e un punto a favor da diminución da contaminación. Turismos, motos, bicicletas e patíns están dispoñibles para o seu aluguer por horas ou xornadas completas.

Imaxe: mochilazocultural

A covid-19 tamén reduciu a súa demanda, pero todo parece indicar que volveremos dispor destes medios de transporte. En China os niveis de utilización agora son similares aos pre-pandemia. Salas espera que en España se siga a mesma tendencia, “as empresas de carsharing están envorcadas na seguridade e fixeron un gran esforzo por gañarse a confianza de novo dos seus clientes”.

Unha nova mobilidade… dixital e por uso

Para avanzar nunha mobilidade máis sustentable e eficiente, as ferramentas dixitais constitúen unha gran axuda. A mobilidade debe entenderse como un servizo (Mobility As a Service, coñecido por MaaS, polas súas siglas en inglés) para promover un estilo de vida multimodal. Desta forma, e a través de aplicacións, como Moovit, que ofrecen información en tempo real sobre as opcións de transporte, o usuario pode elixir o que máis lle conveña en cada momento, mesmo ir andando.

Ao final o obxectivo é que, aos poucos —sen pausa e con présa—, o coche particular abandone a contorna urbana. E isto, segundo o experto da Fundación Pons de Seguridade Viaria, terminará ocorrendo. “Nos últimos anos hai unha tendencia que está a cambiar a mobilidade: está a restrinxirse o uso do vehículo privado; agora a mobilidade enténdese como a resposta a unha necesidade de utilizar o transporte idóneo: o pago por uso, a través do renting ou o carsharing, é o futuro; e dos vehículos de catro rodas está a pasarse aos de dous, tanto motocicletas como bicicletas”, comenta.