No canto de comprar os produtos para uso exclusivo, o consumo ou economía colaborativa propón compartilos, reutilizalos e redistribuílos. Desta forma, os seus usuarios aforran diñeiro e son máis sustentables co medio ambiente. En 2011, a revista Time sinalou esta idea como unha do dez que cambiarían o mundo nos próximos anos. Pero tamén recibiu moitas críticas, en servizos como Uber ou Airbnb, aos que se acusou de ser ilegais ou destruír postos de traballo. Falamos con Albert Cañigueral, un dos principais expertos en España deste sistema, que acaba de publicar o libro “Vivir mellor con menos“, no que explica as vantaxes e alternativas da economía colaborativa e os profundos cambios que pode achegar á sociedade.
Ao meu gústame unha visión ampla, todo o que involucra unha economía mais horizontal, con relacións entre pares, con ou sen ánimo de lucro, ás veces por intercambio, e sobre todo cunha comunidade e unha redistribución da confianza entre os cidadáns.
“A economía colaborativa axuda ao medio ambiente, como como compartir traxectos en coche ou recircular roupa”É complicado sabelo. Hai estudos das propias empresas, que por tanto téñense que tomar con cautela. Faltan estudos en xeral. A intuición di que si axudan ao medio ambiente. Hai casos claros como compartir traxectos en coche ou recircular roupa de segunda man.
Nos casos gratuítos, como ir durmir a casa de alguén, ou facer donativos de roupa de bebé, como Segundamanita, a moeda, a forma de acceder a esa comunidade é a reputación. Depende do que se contribúa, ou das referencias que se teñan. Ter a foto de perfil, que o sistema verifique o correo electrónico, os comentarios doutros usuarios, etc., ofrecen confianza.
Hai empresas que quedan cunha porcentaxe da actividade que xeran, distribuíndo un 85% ou mesmo máis directamente aos produtores, un traxecto en coche, unha habitación, roupa, crowdfunding, etc. Hai un estudo de hai un ano e medio que estima 3.500 millóns de dólares. Outro estudo recente da consultora PwC estima que hoxe en día xera un 12 mil millóns de euros en ingresos globais, e para 2025 podería alcanzar o 265 mil millóns de euros. A maior parte son iniciativas dixitais que se poden seguir, pero outras ocorren fóra e non se pode.
Si, co PIB tense unha visión distorsionada. A actual crise económica tamén foi de indicadores, e de fixar unhas políticas en función dunhas medidas que probablemente non eran as xustas. Se se expoñen outros obxectivos veranse moito máis os beneficios desta economía.
“Para 2025 o consumo colaborativo podería alcanzar o 265 mil millóns de euros de ingresos globais”Recentemente publicáronse os primeiros estudos relativamente serios en medir este impacto, un nos hoteis de San Francisco e Nova York e outro nos taxis de San Francisco. Segundo estes estudos, estas iniciativas créanse para ampliar o pastel, non con ánimo destrutivo do que hai, pero se probablemente erosionan a actividade das que non ofrecen un valor engadido particular. Agora estou nunhas xornadas e éme máis operativo estar nun hotel, pero se estivese a visitar a cidade en plan máis turístico e social decantaríame probablemente por un sistema colaborativo.
Iso é, hai que buscar a fórmula que máis nos conveña.
A economía colaborativa é un proceso de innovación socio económico de base tecnolóxica. Estes procesos xa se deron antes ao longo da historia, como cando apareceron as lámpadas e estaban as velas, ou cando apareceu o coche cando estaban os carros dacabalo. Primeiro aparece a tecnoloxía, e logo a xente adóptaa, logo hai unha reacción do statu quo, que di que é ilegal, logo vén unha desobediencia civil e finalmente un marco regulatorio.
A regulación é necesaria. Hai pouco, Félix Puig, conselleiro de Economía de Cataluña, dicía que non lla pode parar, pero si lla poden esixir certas normas e condicións. Paréceme correcto, porque dá garantías a todos. Esíxeselles unha maduración que outros sectores tardaron décadas en conseguir. Uber ten catro anos, por exemplo. Hai moita especulación con este tema en plan tertuliano da tele, sen saber o que ocorre en realidade. Pido unha marxe de tempo e estudos serios.
“A regulación do consumo colaborativo é necesaria”É un cambio cultural, o que antes se vía como algo alternativo, para xente sen diñeiro, agora vese como un consumo responsable e máis intelixente, porque se consegue máis con menos. Este cambio levará un tempo. Non hai que volverse extremista, senón que se converte nunha opción máis para valorar. Hai unha oportunidade moi interesante no tema de seguros. Creo que haberá unha especie de micro seguros para garantir estas transaccións entre usuarios que axudará a afianzar ao sector.
Nin máis nin menos que noutros sectores. O famoso turismo incívico prodúcese en todo tipo de lugares. Pódenche estafar nun sistema destes e cando pasas o cartón nun restaurante. Ao estar todo tan dixitalizado, tan controlado, baseado na reputación, as mazás podrecidas poderán facer algo unha vez, non dúas, e detéctaselles rápido.
Primeiro empezar por buscar as iniciativas que lle parezan máis adecuadas ao que busca, e as máis sinxelas. Facer caso á intuición, buscar os indicadores de confianza que comentaba, como intercambiar mensaxes coa outra persoa por adiantado, e se hai algo que non lle gusta non continuar con ela. Había un anuncio dun sistema de compartir casa dun afeccionado ao nudismo. Sabéndoo eu decido se vou ou non.
Para empezar é mellor usar as plataformas máis grandes, máis coñecidas. E preguntar a amigos, a ver como lles ha ido.
Si, hai empresas que xa gañan diñeiro. Hai modelos de negocio de todo tipo, de comisión, de subscrición, “freemium” (servizo gratuíto e extra), crowdfunding, etc. É importante conseguir un nivel de masa crítica suficiente. É un modelo fácil de estender, pero non de executar, custa que a oferta atope a demanda.
“As mazás podrecidas na economía colaborativa detéctallas rápido”Empeza a haber formación para montar estes negocios. Que non se centre tanto en desenvolver algo cunha tecnoloxía moi complexa, senón en coñecer mellor aos usuarios, en especial aos cen primeiros, interactuar con eles, saber como mellorar. Nun deserto é mellor un bugy que unha fórmula uno. E ser útil desde o primeiro momento.
No noso blogue Consumo Colaborativo hai unha chea de exemplos. A nivel mundial as referencias son as habituais, como Airbnb ou Blablacar. Gústanme moito A colmea que di si!, de consumo de produtos de proximidade; Wallapop, para cómpraa venda de produtos de segunda man; Chicfy, para compra venda de roupa de segunda man; Traity, que axuda a certificar a fiabilidade dos usuarios de redes sociais e de webs de consumo colaborativo; Be Mate, un servizo híbrido entre o Airbnb e o aloxamento particular; ou Yerdle unha especie de eBay gratuíto para recircular bens e reducir o consumo un 25%.
Estados Unidos, porque é un mercado xigante. En Europa, Francia lidera con bastante vantaxe, daquela Inglaterra, Holanda e España están á vez como segundos. En España creceu moito Airbnb ou Blablacar ou os temas de segunda man, non tanto o crowdfunding como nos países anglosaxóns, o coworking funciona ben, etc.
