O Almacén Temporal Centralizado (ATC) de residuos nucleares, que ao final se construirá no municipio de Villar de Cañas (Conca), esperta varias preguntas entre os cidadáns. Que é e por que fai falta? Cando se construirá e a que custo? Será seguro? Por que recibiu críticas? Este artigo responde a estes interrogantes sobre o ATC.
1. Que é o ATC?
Como o seu nome técnico indica, o Almacén Temporal Centralizado (ATC) ten como obxectivo conservar nun único sitio os residuos nucleares sen que se produzan reaccións en cadea, para mellorar a súa xestión e evitar os riscos de telos en varios lugares.
O ATC albergará unhas 6.700 toneladas de residuos nucleares ata 2070En teoría, a instalación estará deseñada para durar 100 anos, pero impúxose unha limitación administrativa de 60. Neste período, estímase que a tecnoloxía necesaria para o seu tratamento definitivo xa estará desenvolvida. Por iso, os seus impulsores apuntan que a expresión popular de “cemiterio nuclear” non é correcta, porque non se depositarán para sempre os residuos. O centro tecnolóxico que se construirá asociado ao ATC investigará as opcións de xestión final destes materiais.
2. Por que fai falta un almacén nuclear en España?
En España xéranse diferentes tipos de residuos nucleares. Os de moi baixa, baixa e media actividade gárdanse desde 1992 nas instalacións do Almacén Centralizado do Cabril (Córdoba). Os residuos de alta actividade producidos nas centrais nucleares consérvanse nunhas piscinas especiais nas propias instalacións, pero teñen unha capacidade limitada. En tres delas, Trillo (Guadalaxara), José Cabrera (Guadalaxara, en desmantelamento) e Ascó (Tarragona) xa se superou. Por iso, construíronse uns Almacéns Temporais Individualizados (ATI) ata que estea operativo o almacén de Villar de Cañas. O total de residuos previsto que albergará o ATC será dunhas 6.700 toneladas ata 2070.
3. Cando estará operativo e canto custará o ATC?
O custo do proxecto, cuxa execución está prevista en tres fases, é duns 900 millóns de euros e o prazo para a construción e posta en operación estímase ao redor de cinco anos, segundo datos de Enresa , a empresa pública que xestiona os residuos radioactivos en España. O secretario de Estado de Enerxía, Alberto Nadal, aseguraba en datas recentes que a instalación estará en pleno funcionamento a principios de 2018, segundo os plans previstos polo Goberno.
4. Como será a instalación de Villar de Cañas?
O ATC de Villar de Cañas basearase na instalación holandesa HABOG (ATC en holandés). O ATC español terá unha capacidade dez veces maior, pero cun deseño similar: unha zona para recibir os residuos que chegan en tren ou camión; unha área para tratar estes refugallos; e o almacén en si. Tamén contará cun centro tecnolóxico para investigación e experimentación. Os residuos radioactivos encerraranse en tres barreiras sobrepostas: uns muros exteriores de formigón de polo menos metro e medio de grosor, un colector e unha cápsula, ambas as de aceiro.
5. Que grao de seguridade terá o ATC?
O complexo holandés, situado en Borssele, unha localidade duns 20.000 habitantes que ten tamén unha central nuclear, funciona desde 2003. Os seus responsables aseguran que pode resistir terremotos de grao seis na escala Richter, inundacións, explosións de gas licuado, furacáns e ata o choque de avións.
En canto á seguridade de levar os residuos ata o ATC, desde Enresa lembran o medio século de transporte de residuos radioactivos e os máis de 30 millóns de quilómetros percorridos en todo o mundo sen accidentes con consecuencias radiológicas. A regulamentación do Organismo Internacional da Enerxía Atómica e da Unión Europea (UE) someten aos colectores a unhas probas extremas para demostrar a súa resistencia e estanqueidad en condicións normais e en caso de accidente.
6. Por que se critica o ATC de Villar de Cañas?
O Goberno admitiu de forma oficial oito candidaturas de trece municipios que se presentaron para albergar o ATC e, ao final, elixiu a de Villar de Cañas. Esta localización recibiu diversas críticas ao considerarse que non é a máis idónea.
Desde o Colexio oficial de Geólogos afírmase que pesaron máis os criterios políticos que os científicos e que, aínda que se construirá con todas as garantías necesarias, custará máis diñeiro público ao facerse nun sitio inadecuado. Neste colectivo profesional apostan polos Almacéns Xeolóxicos Profundos (AGP) no canto de por instalacións como o ATC.
A Consellería de Agricultura e Medio Ambiente da Xunta de Castela-A Mancha tamén é contraria á construción do ATC na localidade conquense. Os seus responsables lembran que é unha zona con altas cantidades de yeso e, por tanto, non é óptima para este tipo de instalación, ademais de por o feito de que se acha nunha área migratoria para as grullas. Por iso exponse incluíla na Rede Natura 2000, o principal instrumento da UE para protexer a súa biodiversidade e evitar así de forma legal a súa construción.
As organizacións ecoloxistas subliñan que os municipios que albergan instalacións nucleares non reciben tantos ingresos como se espera, vólvense dependentes e péchanse na práctica a calquera posibilidade de lograr un desenvolvemento rural verde.
Segue a canle de Medio Ambiente en Twitter @E_CONSUMERma e ao seu autor @ecienciacom
