Animais de cidade, así se adaptan a nós

Animais urbanos, como se adaptan

En ambientes urbanos, as especies cambian a miúdo os seus hábitos alimenticios, perden o medo aos humanos e modifican a súa forma de comunicarse. É unha das principais conclusións dun artigo científico publicado na revista ‘Animal Behaviour’. Para chegar a elas, os seus autores, Daniel Sol, Oriol Lapiedra e César González, investigadores do Centro de Investigación Ecolóxica e Aplicacións Forestais (CREAF), revisaron a bibliografía científica sobre as especies que se adaptaron a vivir en cidades.

A pesar de que haxa especies que se adapten, a urbanización reduce a biodiversidade

Os estudos analizados demostran que, en moitos casos, os animais “urbanos” posúen unha flexibilidade de comportamento que lles permite realizar cambios rápidos e a miúdo mediante unha aprendizaxe. Estas variacións son esenciais para a súa supervivencia, sobre todo na fase de establecemento na urbe.

Daniel Sol, científico do CSIC no CREAF, explica que, en xeral, a vida na cidade require certos axustes de comportamento, como “atopar novos tipos de alimento, comunicarse en ambientes ruidosos, adoitarse á presenza humana e habituarse a evitar edificios e tráfico”.

Estratexias animais sorprendentes para vivir en cidades

Os científicos descubriron diversas estratexias ou cambios de comportamento dos animais para adaptarse á vida en cidade, algunhas delas sorprendentes, como indica Sol:

• Perder o medo aos humanos: o caso máis coñecido é das pombas. Experimentos realizados por Daniel Haag e colaboradores demostran que o crecemento das pombas urbanas débese, sobre todo, á gran cantidade de comida directa ou indirectamente xerada polas actividades humanas. Por iso, ademais de perder o medo, aprenderon mesmo a recoñecer ás persoas que lles dan para comer de forma regular. As urracas tamén son capaces deste tipo de aprendizaxe. E como casos curiosos, os gorriones que voan sobre sensores que abren as portas dos supermercados para abrilas e roubar comida, ou as cornejas en Xapón, que aprenderon a tirar noces por onde pasan coches para que lles axuden a rompelas.
• Acurtar a distancia de fuxida: é a estratexia do merlo, que realiza así as súas actividades sen que lle perturben os humanos.
• Cambiar o horario de actividade: é o caso de animais como o coyote ou o oso negro, para evitar o contacto con humanos.
• Aumentar a frecuencia e duración do canto das aves: crese que serve para transmitir mellor o canto cando hai ruído.
• Incorporar á súa dieta novas fontes de alimento asociadas á actividade humana, como froitos de árbores ornamentais ou lixo: ao dispor de comida en abundancia, en moitas ocasións estas especies vólvense máis sedentarias. Como as cidades ofrecen recursos abundantes pouco utilizados, e adoitan conter menos depredadores especialistas, prodúcese o risco de que se convertan en pragas urbanas.
• Aproveitar a contaminación lumínica: os morcegos e algúns paxaros especializáronse en comer os insectos acumulados baixo as luces polas noites. Noutros casos, observouse paxaros que cantan a destempo por culpa da luz artificial.

Cidades, perda de biodiversidade e especies invasoras

Os científicos descoñecen o número exacto de especies que viven en cidades, aínda que para algunhas, como as aves, hai censos en distintas rexións do planeta. Nun estudo recente, atopáronse 218 especies de aves que frecuentan contornas urbanas, aínda que a cifra podería ser moi superior porque só analizou algunhas urbes.

A pesar de que moitas especies poden vivir en cidades, en xeral a maioría de especies toleran mal os hábitats moi urbanizados. O resultado é unha perda de biodiversidade, aínda que tamén depende do tipo de urbanización, segundo o investigador do CREAF: “En cidades con moito espazo verde a biodiversidade pode mesmo aumentar, cos consecuentes beneficios, como a regulación do microclima, o secuestro de dióxido de carbono (CO2), a filtración da contaminación do aire, a redución do ruído, e os valores culturais e recreativos”.

Outro problema asociado á urbanización é o das especies invasoras, cuxa proporción adoita ser maior en hábitats perturbados. As cidades ofrecen oportunidades non explotadas por especies nativas, e son ademais a súa vía principal de entrada, como o comercio de especies exóticas. Os impactos sociais e económicos destas especies poden ser considerables. Daniel Sol cita á cotorra de peito gris, que dana as árbores e os postes telefónicos cos seus grandes niños comunais, e xera un ruído constante preto das súas colonias.

Por todo iso, conclúe o investigador do CREAF, “hai unha certa urxencia para coñecer mellor como os animais fan fronte a estas alteracións ambientais”.