As illas están en perigo: por que hai que salvalas

As illas están en perigo

Os expertos en cambio climático aseguran que os que menos contribúen a este problema ambiental son os máis expostos aos seus impactos. As illas son un claro exemplo. Desde a Organización de Nacións Unidas (ONU) sinalan que o aumento do nivel do mar a causa do quecemento global pode provocar a perda de terra ao longo da costa nas illas de baixa altitude.

Das 724 extincións de especies animais rexistradas nos últimos 400 anos, a metade vivía en illas

Un aumento de 50 centímetros no nivel do mar daría lugar a que a illa caribeña de Granada perdese o 60% das súas praias. E un incremento dun metro alagaría os 26 atolones que forman o estado insular das Maldivas, no océano Índico. O Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA) apunta que durante os últimos cen anos o nivel do mar subiu entre 10 e 25 centímetros e as previsións auguran outros 50 centímetros máis en 2100.

A perda de biodiversidade tamén preocupa aos expertos. Este problema afecta a todo o planeta, pero nas illas o impacto é aínda maior que nos hábitats continentais. O biólogo Antonio Machado Carrillo indica que case un terzo das especies en perigo de mamíferos, aves e anfibios de todo o mundo atópase en illas. Segundo este científico, a introdución de especies invasoras é o principal inimigo da biodiversidade insular, pero tamén hai outros, como a ocupación ou alteración dos hábitats, o cambio climático ou a sobreexplotación das especies.

Ademais destes perigos, a contaminación tamén causa importantes problemas ás illas. O lixo mariño está a converter algunhas zonas en auténticos vertedoiros e as illas adoitan carecer dos recursos suficientes para facer fronte a devandito impacto ambiental.

As consecuencias destes e outros problemas acentuaranse nas próximas décadas. Así o sinala un equipo de investigadores dirixido por Gerold Kier, da Universidade de Bonn (Alemaña). Segundo estes expertos, a expansión das explotacións agrarias, a deforestación e outros cambios no uso da terra por parte dos seres humanos afectarán de forma máis acusada ás illas.

Illas: por que hai que salvalas

Científicos e institucións internacionais como a ONU lembran a importancia das illas, moitas veces descoñecida ou minusvalorada. Neste sentido, o Día Mundial do Medio Ambiente deste ano centrou o seu protagonismo nos “pequenos estados insulares en desenvolvemento”. Os expertos destacan varias razóns para traballar na conservación e recuperación das illas de todo o planeta:

Son unha reserva de biodiversidade única. As illas contan con abundante diversidade biolóxica, das que moitas especies son endémicas, é dicir, só pódense atopar nese lugar. Por iso, aínda que as illas teñen menos biodiversidade de especies que os territorios continentais en termos absolutos, unha gran maioría son únicas e, por iso, máis valiosas non só para os seus habitantes, senón para toda a humanidade. As illas son depósitos de información xenética cuxa biodiversidade actual representa un rexistro de millóns de anos de evolución.

A desaparición de especies afecta de forma máis grave ás illas. Segundo datos da ONU, das 724 extincións de especies animais rexistradas durante os últimos 400 anos, ao redor da metade eran especies insulares e polo menos o 90% das especies de aves extinguidas durante ese período habitaba nas illas. Un estudo publicado o ano pasado na revista Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) aseguraba que a maior parte das extincións históricas de vertebrados ocorreron en illas. Na actualidade, o 39% das especies en risco inminente de extinción vive en illas.

A pesar diso, os científicos recoñecen o pouco caso que recibe a biodiversidade insular. O PNUMA puxo en marcha basees de datos que tentan facer un inventario das illas no mundo, como a “A basee de datos global das illas” (GID) ou o directorio de illas, pero queda moito traballo por facer.

Xeran unha importante actividade económica. As illas ofrecen importantes servizos ecosistémicos. Alimentos, auga doce, medicamentos, combustibles e outras materias primas xorden das illas e xeran empregos e riqueza económica. Os arrecifes de coral xeran 296.000 millóns de euros ao ano en bens e servizos a nivel mundial, segundo datos da ONU. Os ingresos por turismo supoñen o 30% do total das exportacións dos estados insulares, fronte ao 5% da media mundial.

Posúen un importante patrimonio cultural. Varios dos bens do Patrimonio da Humanidade catalogado pola Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO) de interese cultural, natural, ou unha combinación de ambas as categorías, atópanse nas illas. Ademais, as illas conservan un rico legado cultural e lingüístico e achegaron ao mundo diversos xéneros musicais.