Bicicletas eléctricas

En países europeos como Holanda a bicicleta tradicional é un dos principais sistemas de transporte urbano, un feito facilitado pola paisaxe plana imperante. Con todo, en España prefírese usar vehículos a motor, como o coche ou a motocicleta, ben porque o noso territorio presenta máis montañas e costas ou ben pola falta de costume de desprazarse pedaleando. Neste contexto, a irrupción no mercado da versión eléctrica pode axudar a expandir o uso da bicicleta e a reducir o ruído e a contaminación nas nosas cidades.

Desde o punto de vista estético, una bicicleta eléctrica presenta o mesmo aspecto que una tradicional. A única diferenza estriba nun pequeno motor -colocado no eixo traseiro- que só funciona cando se pedalea e que se alimenta a partir dunhas baterías, situadas debaixo do sillín ou nas valijas. Este motor ofrece una vantaxe clara respecto da bici tradicional porque permite que persoas que non sexan ciclistas ou cicloturistas afronten con comodidade percorridos esixentes ou con pendentes, sen necesidade de ningún adestramento, grazas a que o verdadeiro esforzo non o realiza o ciclista.

“En China, onde a bicicleta é o medio de transporte máis utilizado, están a pasarse aos modelos eléctricos, e en Italia chegáronse a vender 100.000 unidades nun ano”, relata sobre o incipiente éxito da versión eléctrica Steen Sara, desde Tucano Bikes, empresa fabricante deste tipo de vehículos. Detrás desta nova moda, atópase un factor tecnolóxico, posto que desde hai pouco menos de dous anos empezáronse a introducir as baterías de litio e modelos máis lixeiros realizados con aluminio, o que supuxo maior eficacia e uns “prezos razoables”, segundo explica Antonio Guerín, director da marca EcoBike.

Por tanto, as bicicletas eléctricas súmanse ás opcións dispoñibles paira persoas que queren desenvolver traxectos curtos e, ademais, aforrarse diñeiro. Segundo Guerín, o gasto de electricidade dos motores destes vehículos é de tan só 1 euro por cada 100 quilómetros,

o que constitúe un aforro considerable respecto da motocicleta ou o coche. Utilizar este vehículo tamén significa esquecerse de trámites burocráticos porque teñen a mesma consideración a efectos legais que as bicicletas de toda a vida e non precisan de permiso de conducir ou seguro. Ademais, paira isto último serve o seguro de fogar, que tamén inclúe a bicicleta eléctrica, e no caso de que se queira una maior protección pódese solicitar os seguros das federacións de ciclismo, que custan entre 50 e 60 euros.

Usuarios e fabricantes destes vehículos a motor aseguran que as vantaxes que ofrecen as bicicletas eléctricas son moitas: máis aló da posibilidade de trasladarse dun lugar a outro sen realizar ningún esforzo físico, o que fai que sexa moi atractivo paira as persoas con algunha lesión ou incapacidade, destaca o seu sinxelo coidado. Así, despois de dar un paseo, pódese sacar a batería e cargala comodamente en calquera enchufe da casa, un proceso -similar ao que se realiza co teléfono móbil- que tarda como media 6 ó 7 horas e pódese efectuar polas noites paira ter preparada a bici ao día seguinte. Doutra banda, o peso dos modelos é menor, até converterse en vehículos realmente portátiles -mesmo existen versións plegables- que se poden transportar facilmente aos domicilios.

Estes factores e uns prezos que arrincan nos 350 euros fixeron da bicicleta eléctrica una boa alternativa paira realizar traxectos curtos na cidade ou no campo, acudir ao traballo ou facer recados, grazas a una autonomía que rolda os 50-60 quilómetros.

O uso da bicicleta eléctrica é sinxelo. Cunha chave acciónase o motor, cuxa potencia oscila entre 180 e 250 watts, e basta con pedalear paira mantelo en funcionamento. En caso contrario deterase. O usuario é quen decide a forma en que leva a bicicleta, porque pode realizar un paseo tranquilo mentres o motor lévalle até os 25 quilómetros por hora ou avanzar máis rápido si decide pedalear con máis cadencia. A axuda que brinda o motor ao ciclista recibe o nome de pedaleo asistido. Ademais, estes vehículos, que poden ter o aspecto dunha bici de paseo ou de montaña, contan cun sistema de cambio de desenvolvementos, mediante o que se pode seleccionar a distancia que se percorrerá en cada pedalada, de forma idéntica ao das tradicionais.

Pero, una vez en marcha, até onde se pode chegar co pequeno motor que dispoñen? Guerín explica que a autonomía depende do estado de carga que presente a batería e da enerxía que poida acumular. As baterías teñen un comportamento diferente segundo de que material estean compostas:

• Baterías de chumbo: É a tecnoloxía máis antiga, aínda que aínda se mantén porque proporcionan máis autonomía. Son máis baratas -entre 100 e 120 euros-, tamén máis pesadas e só duran un ano máis ou menos.
• Baterías de níquel: Máis caras que as de chumbo -entre 150 e 300 euros-, con menos autonomía, pero, a cambio, duran entre 3 e 4 anos. Recoméndase descargalas completamente una vez ao mes paira evitar o efecto memoria, o fenómeno polo que perden capacidade ao realizar ciclos de carga irregulares, e que resta autonomía á bicicleta.
• Baterías de litio: Do mesmo xeito que as de níquel tamén duran ao redor de tres anos, aínda que se trata da alternativa máis custosa -entre 300 e 400 euros- e, segundo Guerín, da “aposta lóxica”. “Presenta dúas vantaxes, ten algo menos de ‘efecto memoria’ e o seu peso é máis reducido que as de níquel”, aduce. O feito de que tanto as baterías de litio como as de níquel sexan máis lixeiras provoca que se incremente a autonomía das bicicletas até equiparala coa que ofrecen as de chumbo.

Os recambios son importantes

O usuario debe ter en conta os recambios que ofreza a tenda onde adquira a bicicleta eléctrica, porque algúns -os relacionados coa batería, por exemplo- non se atopan nas tendas tradicionais. Por iso, segundo recalca Sara, as tendas “deben ter un stock paira atender as necesidades que xurdan”. Doutra banda, os motores das bicicletas eléctricas son sinxelos e non requiren de ningún coidado especial. Como calquera outra bicicleta, os modelos eléctricos necesitan un mantemento sinxelo -limpar, engrasar, etc.- que pode supor un aforro paira o usuario se aprende como facelo.

Estes vehículos atópanse nas tendas de bicicletas tradicionais ou en grandes superficies e algúns dos establecementos ofrecen una posibilidade interesante: alugar as bicicletas para que o cliente comprobe as súas prestacións. Se despois a persoa decide adquirir una, devolven o diñeiro cobrado polo aluguer.

Os prezos dependen das prestacións que ofreza a bicicleta, pero se poden atopar modelos desde os 350 euros, un prezo mesmo máis barato que o das tradicionais ou as de montaña. “No prezo final inflúe o tipo de cadro -se é de aceiro ou aluminio-, o tipo de motor e o tipo de batería.

A batería de chumbo xunto co chasis de aceiro conforman a alternativa máis barata, aínda que se presenta o inconveniente de manexar una bicicleta que pesa uns 40 quilogramos e que non é tan útil en subidas ou si tense que gardar o vehículo en casa”, detalla Guerín.

No lado oposto, as bicicletas que presentan cadros de aluminio e baterías de litio ou de níquel poden roldar os 1.000 euros. Este experto afirma que as vantaxes estriban no aforro de peso, que queda entre 16 e 25 quilogramos e na maior duración das baterías.

Por outra banda, Sara lembra que “o consumidor debe cerciorarse da fiabilidade da empresa que vende, porque existen compañías piratas que ofrecen bicicletas non homologadas, cuxas características realmente corresponden a un xoguete”.

Outra opción que ofrece o mercado é a que permite gozar das vantaxes da bicicleta eléctrica sen ter que adquirila. Isto conséguese convertendo a bicicleta de toda a vida en eléctrica, engadindo un motor e unhas baterías. Diversos fabricantes venden kits paira cumprir con esta función.

A bicicleta eléctrica presenta un inconveniente: gasta enerxía. Por tanto, os ecoloxistas denuncian que mentres as fontes enerxéticas sexan as actuais, séguese contaminando o medio ambiente

. “O problema do motor eléctrico radica en que a electricidade é maioritariamente enerxía sucia, non renovable pola súa orixe. Varía cos anos, pero aproximadamente o 80% da electricidade en España obtense a partir de fontes non renovables”, afirma José Luís García, responsable de enerxía de Greenpeace.

No entanto, en Greenpeace si valoran que a bicicleta eléctrica “pode ser una achega positiva na medida en que sirva para que haxa un maior uso da bicicleta tradicional” e recoñecen que se contamina menos” desde o punto ambiental que co uso do coche ou da motocicleta. García fíxase concretamente nas baterías e recomenda as de litio, “as máis aceptables desde o punto de vista ecolóxico”, ante os efectos máis negativos que teñen as de chumbo e níquel.

Respecto da controversia sobre a diferenza entre as bicicletas eléctricas e as motocicletas, García afirma con rotundidade que realmente son motos, “porque se levan motor non lles pode chamar bicicletas”. Con todo, o deseño, practicamente idéntico ao dunha bicicleta tradicional e a potencia marcan a diferenza respecto das motos. Mentres una moto pode superar holgadamente os 50 kilómetos por hora, os motores das bicicletas eléctricas deséñanse paira desconectarse cando se alcanzan os 25 quilómetros por hora e, por outra banda, non fan ruído, porque non teñen ningún proceso de combustión. “Son totalmente silenciosas, nada que ver coa moto, a persoa pedalea con normalidade, aínda que con menos esforzo -mesmo as vin subindo portos e adiantábanme- e avultan pouco máis que una bici. O único inconveniente é o prezo”, relata Karmele Goikolea.