Efectos nocivos dos compostos orgánicos volátiles

Os compostos orgánicos volátiles (COVs) agrupan a unha gran cantidade de sustancias químicas que se converten facilmente en vapores ou gases e que poden ter diferentes efectos nocivos sobre o medio ambiente e a saúde. O principal inconveniente ambiental destes gases é que, ao mesturarse con outros contaminantes atmosféricos, como os óxidos de nitróxeno (NOX) e reaccionar coa luz solar, poden formar ozono troposférico, que contribúe ao problema do smog fotoquímico. Este problema agrávase especialmente no verán, ao incidir o sol e as altas temperaturas.

En canto ás súas consecuencias sobre a saúde, poden ter desde un alto grao de toxicidade ata ausencia de efectos coñecidos, dependendo do composto e o período de exposición ao mesmo. Por exemplo, sábese que o benceno é un carcinógeno humano e téñense sospeitas razoables sobre o formaldehído e o percloroetileno. Os traballadores industriais, os fumadores e as persoas expostas á circulación de vehículos están máis en contacto con este tipo de sustancias.

Ademais dos seus efectos cancerígenos, a exposición a longo prazo a estes COVs pode causar lesións de fígado, riles e sistema nervioso central, mentres que a curto prazo pode causar irritación dos ollos e vías respiratorias, dor de cabeza, mareos, trastornos visuais, fatiga, perda de coordinación, reaccións alérxicas da pel, náuseas e trastornos de memoria. Segundo o seu perigo, clasifícanse en varios grupos:

• Extremadamente perigosos para a saúde: Benceno, cloruro de vinilo e 1,2 dicloroetano
• Compostos de clase A (poden causar danos significativos ao medio ambiente): Acetaldehido, anilina, bencilcloruro, carbonotetracloruro, CFC´s, acrilato de etilo, halones, anhídridomaleíco, 1,1,1-tricloroetano, tricloroetileno, triclorotolueno
• Compostos de clase B (con menor impacto no medio ambiente): Acetona, etanol

A presenza destes elementos é entre dous e cinco veces superior no interior dos edificios que ao aire libre

Segundo a Axencia norteamericana de Protección do Medio Ambiente (EPA), a presenza destes elementos é entre dous e cinco veces superior no interior dos edificios que ao aire libre. Produtos como disolventes, pinturas, limpadores, líquidos para a industria de lavado en seco, insecticidas, ambientadores, pegamentos, vernices, solucións fotográficas, tintas de fotocopiadoras ou impresoras, e en xeral, calquera de orixe petroquímica, poden orixinar estes compostos en fogares e lugares de traballo.

No entanto, a orixe destas sustancias provén tamén de fontes naturais. O metano, o máis abundante dos hidrocarburos atmosféricos, fórmase a consecuencia das deposiciones do gando, as reaccións de putrefacción ou a dixestión das termitas, aínda que tamén provén en gran parte dos procesos de combustión industriais (gas natural). Sábese así mesmo que o metano inflúe no efecto invernadoiro e nas reaccións estratosféricas.

Pola súa banda, as árbores e as plantas tamén emiten COVs como o isopreno, os terpenos ou monoterpenos. Segundo diversas investigacións, estas sustancias poderían servirlles como protección fronte a elevadas temperaturas, contra patógenos e herbívoros, ou como axuda na cicatrización, aínda que tamén poderían estar a afectar negativamente ao cambio climático.

Na actualidade, os controis de emisións de COVs realízanse mediante diversas tecnoloxías, como quemadores e combustores térmicos e catalíticos, que reducen ou destrúen estas sustancias; e condensadores e adsorbedores, que permiten a súa posterior reutilización. Así mesmo, os investigadores traballan no desenvolvemento de novas tecnoloxías, como as de destrución coroa, de plasma, ou de biofiltración.