Hai cada vez máis furacáns?

• Autor: Por ALEX FERNÁNDEZ MUERZA
• Data de publicación: Martes, 10deOutubrode2017

Imaxe: NOAA

Irma, Harvey e María. Os nomes dos máis recentes e devastadores furacáns aínda non se esqueceron. A súa enorme intensidade e as súas destrutivas consecuencias fan preguntarse se cada vez hai máis furacáns, se son máis intensos, se o cambio climático está a influír ou que avances están a realizarse para coñecer e combater estes ciclóns. Este artigo responde estas cuestións.

Hai cada vez máis furacáns?

As estatísticas ou rexistros históricos non sinalan que hai cada vez máis ciclóns tropicais -furacáns no Caribe-. “O que ocorre é que 2017 resultou moi activo, como xa previra a NOAA (Administración Nacional Oceánica e Atmosférica estadounidense), despois de dous anos de moita menos actividade, aínda que con tres moi intensos que orixinaron moitos danos: Harvey, Irma e María”, explica Jorge Olcina. Segundo este experto, catedrático de Análise Xeográfica Rexional na Universidade de Alacante (UA), onde imparte clases de Ordenación do Territorio, Climatoloxía e Riscos Naturais, “en anos intensos do fenómeno natural cíclico O Neno, como os dous anteriores, diminúe significativamente a actividade ciclónica do Atlántico tropical”.

As estatísticas non sinalan que haxa cada vez máis furacánsPor tanto, este ano está a ser normal en canto a número. 2005 foi moito máis activo, con 15 furacáns (ventos de máis de 120 km/h) e deles sete de categoría superior a 3 (ventos de máis de 178 km/h). Deste sete, catro alcanzaron a categoría 5 (ventos superiores a 250 km/h). O ano máis activo do século XX foi 1950, con oito furacáns de gran intensidade no Atlántico Norte.

Son os furacáns cada vez máis intensos?

José Miguel Viñas, meteorólogo, consultor da Organización Meteorolóxica Mundial (OMM) e divulgador científico, sinala que “coas estatísticas na man non está claro que haxa agora furacáns máis intensos que noutras épocas. O que si parece estar a cambiar é a súa dinámica, xa que se observan máis procesos de rápida intensificación. Iso é para min o sintomático”.

Olcina lembra que non hai unha tendencia concluínte. Incluso algúns autores apuntan que está a caer lixeiramente, tanto en número como en intensidade desde 2005. Na súa opinión, “desde que comezou a fase positiva da Oscilación Multidecadal do Atlántico Norte (AMO), en 1995, produciuse un aumento de furacáns en xeral. Pero non se ve tendencia de que sexan máis intensos”.

via GIPHY

Está a influír o cambio climático nos furacáns?

Viñas asegura que o cambio climático, en particular o ascenso global das temperaturas, “está a influír de forma clara. Os furacáns cada vez máis se desprazan por augas con maiores anomalías cálidas e isto termina favorecendo unha rápida intensificación. A temperatura superficial da auga do mar non é o único factor influente no seu desenvolvemento, pero é determinante na súa evolución. Encaixa bastante ben a fenomenología que observamos (furacáns que en pouco máis de 24 horas alcanzan as categorías máis altas, 4 e 5, e a presenza de augas anómalamente cálidas en amplas zonas)”.

Olcina preséntase máis prudente ao lembrar que non hai unanimidade científica e sinala que outra explicación é que se está nunha fase positiva do AMO: “Neses anos rexístrase unha frecuencia maior de furacáns. Esta fase comezou a mediados do noventa e adoitan durar 30 anos. Por tanto, estamos nun período de actividade importante que seguirá algúns anos máis”.

Así avanza o coñecemento científico dos furacáns

Aínda queda traballo por facer para coñecer ben aos ciclóns e reducir os seus efectos destrutores. “Os furacáns son aínda grandes descoñecidos da meteoroloxía tropical”, afirma o catedrático da UA. No entanto, os científicos lograron grandes avances nos últimos anos, como apuntan tanto Olcina como Viñas:

• Mellora da capacidade de anticipar a súa evolución a curto e medio prazo, grazas a unha nova xeración de satélites meteorolóxicos e ás patrullas de avións cazahuracanes da NOAA.


• Mellora nos modelos numéricos de predición e na maior capacidade de cálculo dos supercomputadores. Estes avances seguirán nos próximos anos, polo que é previsible que se reduza máis a incerteza sobre as traxectorias previstas ou os impactos, como a subida do nivel do mar e a ondada, as cantidades de choiva acumulada ou as velocidades máximas dos ventos que poden causar en zonas poboadas.


• Mellora nos mecanismos de xestión das emerxencias nos territorios que poden sufrir un furacán.

A pesar diso, os expertos reclaman máis investigacións para lograr que cada vez morra menos xente e haxa menos perdas económicas. Segundo Olcina, “o dato crave que se descoñece é o paso dunha estrutura inestable tropical (unha liña de cizalladura) a un ciclón tropical. Porque liñas de cizalladura xéranse decenas no sector tropical dos océanos cada ano, pero só unas cantas derivan en ciclóns tropicais”.

Segue a canle de Medio Ambiente en Twitter @E_CONSUMERma e ao seu autor @ecienciacom.