Un informe de Greenpeace denunciou emisións tóxicas na maioría das instalacións produtoras de cloro en España. Por iso, os conservacionistas reclaman máis controis e recomendan evitar a utilización deste elemento, ao que consideran sustituible. Pola súa banda, a Asociación Nacional de Produtores de Cloro (ANE) cuestiona o informe, xa que os seus propios datos, avalados por auditorías externas, sinalan unha redución do seu impacto ambiental nos últimos anos. Así mesmo, ANE subliña que este elemento é imprescindible en gran parte dos produtos utilizados hoxe en día polos consumidores.
Imagen: Andy Hay
O informe “A industria do cloro: contaminación silenciosa” asegura que a maioría das verteduras das plantas produtoras do devandito elemento en España conteñen sustancias tóxicas para o medio ambiente e a saúde. Para chegar a esta conclusión, os responsables de Greenpeace analizaron mostras de auga e sedimentos dos arredores do nove instalacións españolas.
En concreto, o informe sinala que na maioría das verteduras detectáronse metais pesados, como mercurio, cadmio e outros contaminantes característicos desta industria, tales como cloruro de vinilo, dicloroetileno ou cloroformo.
Greenpeace detectou sustancias contaminantes como mercurio, cadmio, cloruro de vinilo, dicloroetileno ou cloroformoDo total do nove plantas, tres verten os seus residuos directamente a ríos, en Monzón e Sabiñánigo (Huesca) e Flix (Tarragona), mentres que as outras seis fano de forma submarina, en Hernani (Guipúzcoa), Torrelavega (Cantabria), Palos de la Frontera (Huelva), Lourizán (Ría de Pontevedra), Vila-Seca (Tarragona) e Martorell (Barcelona).
Por exemplo, xunto á instalación pontevedresa (Elnosa) os analistas de Greenpeace detectaron 1,5 mg/kg de mercurio nunha zona onde non se verte desde fai cinco anos e na que actualmente se pesca marisco. No entanto, a peor parte lévalla a área de Flix, onde rexistraron 144 mg/kg de mercurio, e onde segundo esta organización ecoloxista rexistrouse unha maior taxa de nacementos prematuros e un índice elevado de desenvolvemento infantil deficiente.
Noutras plantas, o informe destaca tamén outras sustancias moi perigosas. En Sabiñánigo Greenpeace descubriu “niveis moi preocupantes dunha sustancia cancerígena como é o cromo”, e na de Monzón (Planta de Química do Cinca), restos de cloruro de vinilo, “tamén altamente cancerígena”, que “triplicaban os límites que establece o Convenio OSPAR, asinado por España”. En Palos de la Frontera, Greenpeace achou cloroformo e diclorometano, compostos que segundo o Directiva Marco das Augas da UE deben ser eliminados das augas superficiais. Ademais das sustancias detectadas, os responsables do informe sinalan que oito do nove plantas utilizan celas de mercurio, unha tecnoloxía “obsoleta e moi contaminante”.
Os responsables da organización ecoloxista afirman mesmo que o uso do cloro non está xustificado hoxe en día, xa que hai outros elementos e técnicas que poden cumprir a súa función. Por todo iso, Greenpeace solicita o endurecemento dos controis e a paulatina substitución deste elemento.
Resposta da industria do cloro
ANE desmentiu os datos e afirmacións do informe de Greenpeace. Aínda que os produtores recoñecen o impacto ambiental da súa actividade produtiva, sosteñen que é “medido e minimizado mediante as modernas tecnoloxías con que contan os centros de produción.”
Imagen: Michal KoralewskiOs responsables da asociación ofrecen datos certificados por empresas de auditoría externa para aseverar que as emisións globais de mercurio das plantas españolas son un 24% menores que a media europea. Neste sentido, apuntan, entre 2000 e 2007, as emisións totais de mercurio das plantas españolas reducíronse nun 42%.
En concreto, as emisións de 2007 foron uns 18% inferiores ao obxectivo fixado no II Acordo Voluntario para o Control das Emisións no Sector do Cloro-Álcali Español, asinado en 2006 polas empresas do sector coa Administración central e as administracións autonómicas con algunha planta de produción. Segundo a Asociación Nacional de Produtores de Cloro, estas reducións lográronse grazas aos 25,87 millóns de euros de investimento no devandito período, ao que seguirán 4,99 millóns adicionais para 2008-2010.
Os representantes do sector afirman que as emisións totais de mercurio das plantas españolas reducíronse nun 42% entre 2000 e 2007En canto á tecnoloxía de celas de mercurio, desde a Asociación Nacional de Produtores de Cloro subliñan que o 38% das instalacións europeas utiliza devandito sistema. Ademais, aseguran que o sector prevé, tras a finalización do Acordo Voluntario, en 2011, un plan para que en 2020 as plantas deixen de emitir mercurio. Para iso, preténdese implantar a tecnoloxía de membrana ou cesar a actividade das plantas que non a incorporen.
Os membros de ANE lembran outras iniciativas que confirman a súa vontade de reducir o seu impacto ambiental, de acordo coas normas europeas. Neste sentido, aseguran dispor da Autorización Ambiental Integrada, prevista na Directiva para o Control e Prevención Integral da Contaminación (IPPC) da UE, o que supón, entre outras medidas, a incorporación das “mellores técnicas dispoñibles” que recomenda a directiva co obxectivo de reducir as emisións contaminantes.
O 95,4% da capacidade das plantas españolas posúe a certificación ambiental ISO 14001 e o 72,2% está inscrita no Rexistro Europeo de Ecogestión e Auditoría Ambiental (EMAS). Da mesma forma, ANE impulsou e subscribiu en 1999 os Pactos do Cloro, que tratan de previr e asistir ás autoridades en emerxencias durante o transporte de cloro por estrada e ferrocarril.
ANE tamén participa no programa Compromiso de Progreso (Responsible Care), acción voluntaria da industria química para mellorar a seguridade, e no Programa de Desenvolvemento Sustentable de Euro Chlor, asociación das empresas produtoras de cloro en Europa.
Os produtores tampouco están de acordo na afirmación de que o cloro é sustituible. Segundo os seus datos, é un dos produtos con maiores aplicacións na sociedade actual. Por unha banda, lembran que a Organización Mundial da Saúde (OMS) recomenda o cloro como “o medio máis eficaz e barato de potabilizar a auga e, por tanto, de previr enfermidades.”
Imagen: Daniela MartinaDoutra banda, é a materia prima “básica” para a fabricación de boa parte dos artigos que utilizan os consumidores na súa actividade diaria. Un 85% dos produtos farmacéuticos contén ou se fabrica mediante a química do cloro. Así mesmo, o 25% dos utensilios médicos empregan derivados de cloro, como bolsas de sangue, tubos estériles, catéteres para o corazón, protésicos e radiografías. Outras industrias tamén utilizan o cloro, como a do automóbil, a da construción e embalaxe, a electrónica ou a do lecer (material deportivo, vestiario, CD, etc.).
En España, segundo datos da Asociación Nacional de Produtores de Cloro, as plantas de produción de cloro interveñen no proceso de fabricación do 60% dos produtos de química básica, xerando un valor para a economía española de máis de 24.000 millóns de euros anuais e dando emprego directo a 3.500 persoas e indirecto a 137.000. A súa capacidade de produción é de 828.000 toneladas anuais, o 8% do total dos países de Europa occidental.
