Jesús Marcos, director da área de Espazo de Inasmet-Tecnalia

Vanse a beneficiar de varias formas. Moitos dos compoñentes electrónicos, desde unha lavadora a unha máquina de café, van soldados con aliaxes que utilizan chumbo. Se atopamos procesos alternativos ao uso do chumbo, tanto os consumidores como os fabricantes poderán ter un material que non está prohibido. Outro exemplo: O cromo utilizouse amplamente para protexer moitos produtos metálicos. Se atopamos solucións alternativas, tanto de compoñentes de aceiros en automoción, ou de aluminios na industria aeronáutica, poderemos evitar materiais que poidan ir en líquidos que proceden de plantas industriais, que poidan contaminar ríos, que poidan xerar ambientes tóxicos, ou que na súa degradación poidan ter algún problema para o cidadán.

Están a investigarse, hai algunhas solucións que están a empezar a aparecer. A Directiva Europa de aplicación en Españaque regula estes materiais é moi recente, concretamente de 2005, e fálase dun prazo de cinco anos para que a industria busque procesos alternativos. No entanto, as grandes empresas produtoras deben ter procesos de “electrónica limpa” e deseños ecolóxicos, e xa hai directivas e normativas, como o ISO 14000, que van neste sentido.

Os grandes centros de investigación de Estados Unidos e Europa buscan desenvolver unha tecnoloxía cun uso espacial nun primeiro lugar e posteriormente para aplicacións que poidan beneficiar ao cidadán, desde as tixolas ata o calzado, en alimentación ou en medicamento, ou o exemplo ambiental do que estamos a falar. É unha transferencia de tecnoloxía da investigación espacial a outros sectores. No caso de Inasmet-Tecnalia, somos os responsables en España, desde novembro de 2004, do programa de transferencia en Europa, é dicir, de que todas as investigacións espaciais que se fan en Europa teñan un produto aplicado.

Entre as áreas de traballo da NASA tamén se atopa este problema. Inasmet-Tecnalia como tal non traballa aí, pero está claro que se están mandando cada vez máis instrumentos ao espazo cunha vida útil máxima de entre 10 e 15 anos. Aínda que despois destrúense no seu reentrada á atmosfera, deixan moitos compoñentes flotando, como os debris, pequenas partículas dun tres centímetros de aceiro ou aluminio que voan a 180 quilómetros e que ao impactar nun equipo poden ter o efecto dunha bala de metralleta. Por tanto, se queremos ter as autoestradas do ceo limpas, e protexer os custosos artefactos que mandamos ao espazo, temos que minimizalos e colleitalos. O problema agora é sobre todo localizalos e cuantificalos; é dicir, onde están e cantos son, para que saibamos como evitalos cando viaxemos por esas autoestradas. Hai algúns traballos, como as pantallas anti-debris, e estase traballando tamén en como facer estruturas de satélites e compoñentes que poidan soportalas.

Hai algunhas iniciativas, pero baseadas en buscar aplicacións ás viaxes espaciais, máis que en convertelas nunha solución ao problema dos residuos contaminantes que producimos. En España e Europa os residuos nucleares están moi localizados e controlados, e non é o mesmo problema que teñen os norteamericanos.

A NASA destina anualmente ao redor de 60 millóns de euros para o seu departamento ambiental

Moitas empresas están a aplicar procesos e protocolos alternativos. No ámbito que eu coñezo, as empresas aeronáuticas xa están a buscar procesos alternativos, para aplicar a normativa e porque se caracterizaron por ser empresas que teñen coidado dos seus procesos e cun control de calidade moi preciso e un rigor na aplicación de normativas.

Nunca é suficiente dicir que teñen que facer procesos limpos, aínda que non se conseguiu en todas partes. Algunhas delas tentárono, pero desde o momento en que hai unha directiva de fondo van ter que facer unha carreira para alcanzar estes procesos, porque de non ser así ninguén lles vai a querer comprar.

Ti dixéchelo.

Estívonos chegando unha ampla documentación para preparar á industria na reciclaxe dos seus produtos. O ano pasado participei nalgúns seminarios sobre o tema e había máis de cen empresas escoitando o alcance desta normativa.

Aínda que non é o meu ámbito e non pódoche dicir en detalle, a priori é algo que interesa. Ademais, os problemas para adaptarse a estas normativas non veñen das grandes empresas, que poden facer os investimentos oportunas, senón das pequenas e medianas empresas, como no caso español, que non teñen eses recursos. leva anos avisándolles; o que pasa é que se adoita facer todo a última hora.

É un acordo de desenvolvemento conxunto de programas de tecnoloxía e novos produtos na liña da sustentabilidade e a protección do medio ambiente. No apartado da sustentabilidade, trátase de lograr o aforro enerxético mediante alternativas aos combustibles fósiles, investigando na liña dos combustibles ecolóxicos, na área da utilización do hidróxeno. O segundo ámbito de actuación diríxese a procesos de fabricación de compoñentes que sexan bondadosos co medio ambiente, é dicir, procesos de fabricación de compoñentes electrónicos ou de pezas aerospaciales que non teñan materiais prohibidos polas directivas comunitarias como o cromo, cadmio, chumbo, etc. Temos un protocolo de colaboración con áreas comúns, e a NASA conta cun orzamento para a súa activación. Inasmet-Tecnalia proponlles proxectos para desenvolver naquelas áreas onde temos equipos e experiencia, xunto con empresas españolas e europeas. Quérense facer programas mixtos nos que o financiamento proveña da NASA e da Comisión Europea.

Inasmet-Tecnalia leva 20 anos traballando en tecnoloxías limpas tanto en aire como auga ou sólidos