Pilas, disolventes, medicamentos ou aceites de coche son algúns dos residuos que polo seu perigo deben ser por lei convenientemente xestionados. Diso ocúpanse os membros de ASEGRE , a Asociación de Empresas Xestoras de Residuos e Recursos Especiais. O seu secretario xeral, Luís Palomino (Madrid, 1968) explica como poden actuar os consumidores ante os devanditos residuos, e opina sobre a nova directiva europea de residuos, criticada por algúns europarlamentarios e ONG ecoloxistas. Este enxeñeiro agrónomo ha traballado durante a última década na Cámara de Comercio e Industria de Madrid e dispón de amplos coñecementos sobre os problemas ambientais das empresas e relacións coas administracións públicas.
O posuidor dun residuo perigoso ten a obrigación de entregalo a un xestor autorizado e de sufragar os custosEses residuos perigosos cos que convivimos son pilas, fluorescentes, televisores, envases de produtos de limpeza, pintura, disolventes, vernices, medicamentos, produtos fitosanitarios, e todos os xerados polos nosos vehículos, como aceites usados, líquido de freos e anticongelante, principalmente.
Os consumidores poden levar aos puntos limpos os que xeran directamente. E poden reclamar que os residuos sobre os que teñen certa responsabilidade, por exemplo os xerados no mantemento dos vehículos ou a decoración da casa, xestiónense adecuadamente. Neste sentido, segundo a lexislación de residuos, o posuidor ten a obrigación de entregar o devandito residuo perigoso a un xestor autorizado e de sufragar os custos. Por iso, este sector está integrado por empresas que solucionan o problema dos residuos, principalmente ao sector industrial, e observa a xerarquía de xestión vixente no noso país.
Os envases que conteñen algunha destas sustancias teñen a obrigación de incluír na súa etiqueta un pictograma alertando do tipo de perigoA xestión anual de residuos perigosos está estabilizada na cantidade de 3,2 millóns de toneladas desde fai tres anos, que en comparación cos residuos urbanos, non perigosos, ou procedentes da construción, é unha cantidade moi pequena. Seguramente se xere algo máis, pero como non se xestionan non temos datos. Os motivos deste dato estabilizado son dous: por unha banda, a redución da produción industrial no noso país, debido ao traslado da produción a outros países e, por outro, a aplicación de políticas de minimización na xeración de residuos perigosos por parte dos produtores.
Están clasificados pola lexislación, e os envases que conteñen algunha destas sustancias teñen a obrigación de incluír na súa etiqueta un pictograma alertando do tipo de perigo. Así, as características dos residuos que lles confiren o perigo, basicamente, son: explosivo, inflamable, irritante, nocivo, tóxico, carcinogénico, infeccioso, tóxico para a reprodución e mutagénico.
A totalidade dos vertedoiros de residuos perigosos en España cumpre coa normativaA totalidade dos vertedoiros de residuos perigosos en España cumpre coa normativa sobre características técnicas deste tipo de instalacións, criterios de operación e de admisión de residuos. Este feito púxose de manifesto nunha conferencia recentemente celebrada en Madrid sobre este asunto que organizou a Comisión Europea, coa colaboración do Ministerio de Medio Ambiente e a asistencia das comunidades autónomas, as cales controlan rigorosamente estas instalacións.
A valoración é positiva, posto que actualiza e unifica o normativa marco existente sobre residuos e establece as regras para os produtores e xestores de residuos para un longo período de tempo.
As cuestións con maior repercusión para os xestores fan referencia á incorporación da xerarquía de xestión de cinco niveles (prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe, valorización e eliminación) que será seguida de forma orientativa e sempre que teñan o mellor resultado ambiental. Ademais, tamén son importantes a fixación dos obxectivos de reciclaxe e reutilización, a nova definición de subproducto e a creación dos criterios para considerar que un residuo deixa selo para ser unha materia prima.
No entanto, esta directiva terá que ser aplicada ao noso ordenamento xurídico polo Estado e posteriormente polas comunidades autónomas, e iso aínda pode supor grandes diferenzas.
É certo que coa nova directiva europea moitos residuos poden escapar aos controisÉ certo que moitos residuos poden escapar aos controis e por iso esta cuestión centrou gran parte dos debates previos á aprobación da directiva. E a razón é que a descatalogación de residuos a favor de subproductos supón a desaparición dos controis administrativos e das considerables precaucións no manexo e transporte destas sustancias que ata agora só realizaban empresas xestoras de residuos. Estas empresas dispoñen de equipos, instalacións e persoal específicos para a xestión de residuos concretos, e son autorizados e controlados polas comunidades autónomas para o exercicio da devandita actividade.
Os traslados prodúcense habitualmente en sentido inverso ao comentado, é dicir, desde países menos desenvolvidos a outros máis desenvolvidos que teñen tecnoloxías de tratamentos avanzadas. Por exemplo, desde España envíanse a países como Francia, Reino Unido, Alemaña e Italia.
No entanto, posto que a directiva ten que ser trasposta ao ordenamento xurídico español e aplicada polas comunidades autónomas, deberán ser estas quen establezan os mecanismos que eviten que se produzan os efectos indeseados que Ecoloxistas en Acción expón.
No caso dos residuos perigosos esta afirmación non é certa, debido ao incremento dos prezos enerxéticos e das materias primas, á entrada en vigor de determinadas normativas nacionais e da madurez do propio sector.
Desde España envíanse residuos perigosos a países con tecnoloxías de tratamento avanzadas como Francia, Reino Unido, Alemaña e ItaliaÉ un primeiro paso que facilitou ás comunidades autónomas unha ferramenta para solucionar o problema, e como primeira consecuencia cabería indicar que está a crear unha nova cultura de prevención da contaminación ao chan. Con todo, o número de emprazamentos contaminados é elevado e o custo de descontaminación é alto, polo que a solución do problema levará tempo.
Ademais, recentemente foi aprobado o real decreto polo que se regulan os residuos de construción e demolición, que tamén ten certas interaccións coa normativa de chans contaminados, especialmente no relativo á demolición de instalacións industriais.
Continuar ofrecendo servizos competitivos neste escenario de dispersión lexislativa e heteroxeneidade na súa aplicación, e de incremento de custos empresariais.
O número de emprazamentos contaminados é elevado e o custo de descontaminación é alto, polo que a solución levará tempoASEGRE representa a máis do 70 % do sector; é difícil atopar asociacións que teñan unha representatividade tan elevada, polo que non botamos en falta a ningunha empresa. No entanto, son benvidas todas aquelas que reúnan os requisitos establecidos polos nosos estatutos: dispor dunha instalación de xestión de residuos perigosos autorizada por algunha comunidade autónoma, certificar ao sistema de calidade ou de medio ambiente segundo algunha das normas internacionais existentes e ser aceptado polos membros da asociación.
