Morte dos bosques

Nas últimas décadas detectáronse zonas boscosas de Europa e América con diversos síntomas de enfraquecemento, ata acabar en ocasións coa vida das árbores. Mentres algúns expertos falaron dun novo fenómeno causado pola contaminación, outros se mostran máis cautos e reclaman máis investigacións. En calquera caso, a conservación dos bosques require unha xestión sustentable dos mesmos e a redución do impacto causado pola actividade humana.

O termo “Waldsterben” (morte ou decadencia dos bosques) xurdiu en Alemaña a principios dos anos 80 para definir un fenómeno detectado neste país e noutros de Europa a finais da década dos 70. Os seus principais síntomas: Perda do vigor, decoloración e caída prematura das follas, regresión das raíces e finalmente, a morte da árbore, tras non poder facer fronte a xeadas ou enfermidades pola debilidade contraída.

Algunhas fontes falan de que, a mediados dos anos 80, polo menos sete millóns de hectáreas de bosques en quince países europeos resultaron afectadas. En Alemaña, un estudo elaborado en 1985 indicou que ao redor da metade das súas árbores mostraban síntomas de decadencia en diferentes graos de gravidade. Outros países, como República Checa, Eslovaquia, Grecia, Gran Bretaña ou Francia, así como en zonas de América do Norte, tamén engrosaron a lista de afectados de consideración.

Algunhas fontes falan de que, a mediados dos 80, polo menos sete millóns de hectáreas de bosques en quince países europeos resultaron afectadas

os defensores desta teoría, o enfraquecemento e morte das árbores non se debería ás causas coñecidas ata entón. Como posible explicación xurdiu unha complexa mestura na que interviñan os efectos tanto da contaminación do aire, en forma de choiva aceda, dióxido de xofre, óxido de nitróxeno, déficit de ozono, hidrocarburos, etc., como do chan, debido ao depósito de sustancias nocivas.

En pouco tempo, comezaron a xurdir previsións que alertaban de cantidade de danos irreparables, especialmente nalgunhas especies que ao parecer sufrían este fenómeno con máis forza que outras, como as coníferas, ou os bosques situados en zonas altas.

Por iso, as autoridades alemás aumentaron o seu orzamento para investigar este fenómeno e podelo combater. Pola súa banda, a Comunidade Europea constituía en 1987 unha Rede Europea de Seguimento de Danos nos Bosques.

Críticas á “Waldsterben”

Con todo, algúns científicos mostráronse escépticos sobre este fenómeno, como Otto Kandler, botánico da Universidade Ludwig-Maximilian de Munich. Segundo este experto, os resultados dunha década de investigacións dos danos sufridos nos bosques novos de Alemaña occidental non apoian o núcleo central da “Waldsterben”.

Neste sentido, os estudos comprobaron que os síntomas considerados específicos deste novo fenómeno non evolucionaron ao mesmo tempo, detectándose alternancias de incremento dos danos en bosques e recuperación independentemente en diferentes especies e rexións e mesmo en distintas árbores do mesmo bosque. Así mesmo, tampouco se puido detectar unha correlación espazo-temporal entre os danos aos novos bosques e a contaminación aérea.

Por outra banda, as investigacións elaboradas durante os anos posteriores á detección do problema apuntaron unha melloría xeral do estado de conservación da masa forestal. Por exemplo, a Rede Europea de Seguimento de Danos nos Bosques sinalaba unha lixeira recuperación a mediados dos 90, aínda que destacou que o proceso de deterioración ha repuntado co comezo do século. En 2001, os expertos da Rede incluían na clasificación de danos a máis do 20% das árbores estudadas.

Segundo Kandler, o concepto de Waldsterben “” podería ser entendido como un chamamento á concienciación ambiental, convertendo o empeoramento das condicións dos bosques nun símbolo do potencial destrutivo do ser humano contra a natureza. Con todo, non serve como teoría científica para explicar os problemas dos ecosistemas forestais, polo que é necesario continuar investigando todos os síntomas, especies e lugares.