Uns ecosistemas protexidos implican unha mellor saúde. Así o sinala un estudo recente, que se une a outros informes de organismos como Nacións Unidas ou a Organización Mundial da Saúde que analizan os efectos prexudiciais para a saúde dun medio ambiente en mal estado. Este artigo aborda que os ecosistemas son esenciais para a nosa saúde e explica como nos afectan á saúde uns ecosistemas degradados e que nos ofrecen os ecosistemas.
Ecosistemas: esenciais para a nosa saúde
Uns ecosistemas ben protexidos tradúcense nunha mellor saúde para as persoas, aínda que demostralo de forma científica require uns datos difíciles de conseguir. Un estudo recente publicado na revista Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) atopou no Amazonas as condicións idóneas para avaliar a conservación da biodiversidade e os seus beneficios para a saúde.
Os factores de risco ambientais inciden en máis do 80% das enfermidades sobre as que informa a OMSOs autores do traballo científico, un equipo de investigadores dirixidos por Subhrendu Pattanayak, profesor de saúde mundial, medio ambiente e políticas públicas da Universidade de Duke (EE.UU.), analizaron datos sobre as enfermidades, os servizos de saúde pública, os factores climáticos, a demografía, as políticas de conservación e outros factores de cambio de uso do chan en 700 municipios da Amazonia brasileira.
O ecosistema amazónico resultaba favorable para este estudo. Por unha banda, o uso do chan sufriu importantes impactos ambientais nun curto período de tempo. Doutra banda, leváronse a cabo diversas medidas de protección e conservación. De todo iso disponse de datos públicos amplos e precisos.
O equipo de Pattanayak descubriu que a malaria, as infeccións respiratorias agudas e a incidencia da diarrea reduciríanse mediante a ampliación de áreas protexidas estritas. En concreto, a malaria poderíase diminuír aínda máis mediante a restrición das estradas e a minaría. “A natureza fai o seu parte para o capital (saúde) humano, especialmente para os pobres que non teñen voz”, subliñan.
Como nos afecta á saúde uns ecosistemas degradados
A degradación dos ecosistemas ten múltiples efectos prexudiciais sobre a saúde humana. Así o sinalan diversos organismos internacionais. A Organización Mundial da Saúde (OMS) calcula nun informe que os factores de risco ambientais inciden en máis do 80% das enfermidades sobre as que dan conta de forma periódica. Segundo este estudo, o 24% da carga de morbilidad (anos de vida sa perdidos) e aproximadamente o 23% de todas as defuncións (mortalidade prematura) son atribuíbles a factores ambientais en todo o mundo. Esta porcentaxe elévase ata o 36% no caso de nenos de 0 a 14 anos.
Entre as enfermidades coa maior carga absoluta atribuíble a factores ambientais modificables, a OMS sinala a diarrea, as infeccións das vías respiratorias inferiores, “outras” lesións accidentais e o paludismo. Noutro expediente, a OMS asegura que os servizos dos ecosistemas son “indispensables para o benestar de todos os seres humanos en todo o mundo”.
O Centro Internacional de Referencia e Información en Chans (ISRIC), unha organización científica internacional independente, afirma que case unha quinta parte das terras de cultivo está degradada, o cal diminúe o seu rendemento en termos de produción de alimentos. Preto de 1.500 millóns de persoas dependen directamente das devanditas terras degradadas, sinala o Programa de Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA). Os responsables desta institución apuntan que, na actualidade, 842 millóns de persoas están desnutridas, a gran maioría (827 millóns) nos países en desenvolvemento, e que en torno ao 45% das mortes infantís están relacionadas coa desnutrición.
De non tomar medidas para protexer os ecosistemas, os problemas de saúde aumentarán nos próximos anos. O Centro Internacional de Investigacións sobre Desenvolvemento (IDRC), unha organización canadense que promove desde 1996 traballos para mellorar a saúde humana e os ecosistemas en países en desenvolvemento, comenta nun informe que “os cambios globais a nivel ambiental e social aumentaron o risco das enfermidades infecciosas que emerxen en novos puntos xeográficos, entre novas poboacións, mediante novas rutas, ou que reemergen onde antes se controlaron. Máis aínda, as novas enfermidades infecciosas están a xurdir a un ritmo sen precedentes”.
Que nos ofrecen os ecosistemas
Os ecosistemas proporcionan aos seres humanos diversos servizos que manteñen de forma directa ou indirecta a súa calidade de vida. A Avaliación dos Ecosistemas do Milenio (EM), promovido por Nacións Unidas para avaliar as consecuencias dos cambios nos ecosistemas para o benestar humano, clasifica catro tipos de servizos:
- Provisión de alimentos, auga e enerxía.
- Regulación do clima, como a fixación do carbono, e purificación da auga.
- Culturais, tanto de educación como de lecer.
- Soporte que mantén todos os demais servizos (ciclo de nutrientes, formación e fertilidade do chan).
Segue a canle de Medio Ambiente en Twitter @E_CONSUMERma e ao seu autor @ecienciacom.
