Os produtos elaborados con residuos post-consumidor poderían converterse nunha nova tendencia na cada vez máis ampla gama de artigos ecolóxicos. Os fabricantes que denominan así aos seus produtos garanten que os materiais utilizados proveñen dos refugallos que os consumidores enviaron á reciclaxe. Desta forma evítase a ambigüidade do concepto “reciclado”. En Estados Unidos fálase cada vez máis dos beneficios ambientais e económicos desta práctica e xa hai empresas que se lanzaron á comercialización de diversos “produtos post-consumidor”. Pola súa banda, algúns movementos sociais utilizan este termo para referirse a novos hábitos de consumo ecolóxicos e sustentables.
A vida útil dun material pode acabar, en xeral, de dúas maneiras diferentes. Por unha banda, os residuos pre-consumidor prodúcense nas industrias, como os restos defectuosos de papel ou a chatarra. Doutra banda, os residuos post-consumidor son produtos que os consumidores finais xa non utilizan.
A industria adoita aproveitar os residuos pre-consumidor como parte do seu ciclo produtivo para elaborar novos materiais ou produtos. Por iso, algúns expertos non o consideran en esencia reciclaxe, senón recuperación.
En canto aos residuos post-consumidor, parte deles non se recicla, e por tanto, non se aproveita para crear novos produtos ou materiais. A lista pode ser moi longa e supor un alto impacto ambiental: envases usados; restos de alimentos ou en mal estado; cousas recibidas pero non desexadas, como publicidade da caixa de correos; herba e follas caídas; produtos que xa non se necesitan ou se substitúen por un novo modelo, como unha revista ou roupa de moda; obxectos rotos, defectuosos ou que xa non funcionan; etc.
Fabricar unha tonelada de papel a partir de material reciclado aforra ata 17 árbores e consómese un 50% menos de augaA creación de novos produtos a partir dos refugallos beneficia non só ás empresas, senón tamén ao medio ambiente: evítase que os residuos acaben en vertedoiros , incineradoras ou abandonados, e redúcese o consumo de enerxía e novas materias primas. Algúns datos sobre a reciclaxe do papel son esclarecedores: a pulpa de papel reciclado require entre un 64% e un 70% menos de enerxía que a pulpa virxe; fabricar unha tonelada de papel a partir de material reciclado aforra ata 17 árbores e consómese un 50% menos de auga.
Os consumidores son claves para lograr que a maior parte posible de residuos continúe o seu ciclo de vida útil. Para iso, estes téñense que separar de forma correcta e depositalos nos distintos tipos de colectores de reciclaxe. Grazas a este sinxelo xesto, estes refugallos poderán transformarse en novos bens e materiais. Estes produtos reciclados son cada vez máis numerosos no mercado, grazas ás súas vantaxes económicas e ambientais. As melloras tecnolóxicas han permitido que teñan a mesma calidade e prestacións que os seus homólogos realizados con materias primas, e cuns prezos moi competitivos.
Agora ben, os produtos reciclados poden provir de residuos pre-consumidor, post-consumidor ou ambos. En ocasións, considéranse reciclados produtos que non sempre conteñen un 100% de materiais recuperados. Canto maior sexa a porcentaxe de contido reciclado, maior é a cantidade de residuos que se desvía dos sistemas de eliminación. Os consumidores poden buscar, co fin de apoiar os esforzos de reciclaxe, produtos elaborados con altas porcentaxes de refugallo post-consumidor, fronte a outros que non o fagan.
Para iso, os consumidores deberían esixir non só que os novos produtos sexan reciclados, senón que conteñan a maior cantidade de residuos reaprovechados. A etiquetaxe dos produtos debería achegar toda a información posible e de maneira correcta. Non é o mesmo un produto elaborado a partir de materiais reciclados, que uno elaborado con materias primas que pode reciclarse.
Estados Unidos marca tendencia
En Estados Unidos fálase cada vez máis dos beneficios ambientais e económicos que ten o feito de que os consumidores se conciencien deste sutís pero importantes diferenzas. Algunhas empresas empezaron a comercializar produtos que de forma explícita indican a súa elaboración a partir de residuos post-consumidor.
Os consumidores poden protagonizar os cambios que permitan a construción dun mundo máis equilibrado e sustentable
O grupo papelero Cascades deu a coñecer o “Rolland Enviro100 Dixital”, un papel 100% libre de cloro, elaborado con fibra post-consumidor. Ademais, a enerxía utilizada para a súa fabricación provén do metano xerado nas emisións dos vertedoiros. Os responsables da compañía aseguran que grazas a este papel a redución de emisións de gases de efecto invernadoiro e de residuos sólidos fronte a outro tipo de papeis é considerable. O novo material está indicado para a impresión offset e dixital e, segundo os seus fabricantes, as principais compañías do sector da impresión certificaron como válido para as súas máquinas a este produto. O seu brillo é menor que o dun papel virxe, pero para usos normais non é un problema. A pesar de todo, para quen priorice esta característica, Cascades dispón dunha versión deste papel cun 96% de brillo, elaborado a partir dun 30% de restos post-consumidor.
A empresa Coverings Etc. comercializa varios materiais de construción, como terrazo, cemento, gres, vidro ou aluminio para o seu uso en vivendas de bioarquitectura sustentable, como edificios que optan a lograr o certificado LEDE. Entre a súa gama de produtos, destaca Bio-luminum e Bio-glass, elaborados con materiais de aluminio e vidro, respectivamente, reciclados a partir de residuos 100% post-consumidor, sen colorantes nin outros aditivos. Segundo os seus creadores, estes materiais teñen a mesma calidade e firmeza que os convencionais, sen comprometer a estética.
Os responsables da Asociación de Recicladores de Plástico Post-consumidor (APR) aseguran que reúnen a máis de 1.800 empresas en América do Norte (Estados Unidos, Canadá e México) implicadas na adquisición, reprocesado e venda de produtos derivados de, polo menos, o 90% de residuos plásticos post-consumidor.
Segundo os responsables de APR, o número de empresas que se dedican a este labor triplicouse nos últimos anos. O seu obxectivo é que aumente a cantidade deste tipo de produtos reciclados e concienciar aos diferentes actores sociais da importancia de realizar esta práctica. Para iso, patrocinan diversos talleres de educación e seminarios técnicos dirixidos a responsables institucionais, empresariais e consumidores.
Varios movementos sociais e ambientais utilizan tamén o concepto “post-consumidor”, ou “post-consumismo”, para referirse a novas e diversas prácticas de consumo respectuosas coa natureza. No seu libro “Citizen Renaissance” (Renacemento cidadán), Jules Peck sinala que os consumidores poden protagonizar os cambios que permitan a construción dun mundo máis equilibrado e sustentable. Segundo a ONG estadounidense Worldchanging, a crise económica altera a percepción dos consumidores con respecto ás súas necesidades reais. Por iso, iniciativas como as “Cidades de transición” ou a rede “Freecycle” son cada vez máis populares.
